Kayıtlı kamusal muhasebe firmalarının (“firmaların”) kalite kontrol sistemlerini önemli ölçüde iyileştirmelerine yol açacağına inandığımız yeni bir Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu (Public Company Accounting Oversight Board-PCAOB) kalite kontrol (quality control) standardını benimsiyoruz. Etkili bir kalite kontrol sistemi, bilgilendirici, doğru, bağımsız ve uyumlu sözleşme raporlarının tutarlı bir şekilde hazırlanmasını ve yayınlanmasını kolaylaştırarak yatırımcıları korur. Düzgün yürütülen bağımsız denetim ve diğer çalışmalar, yatırımcıların ve diğer piyasa katılımcılarının, firmaların rapor ettiği bilgilere olan güvenini artırır.
Sorumluluk ve sürekli iyileştirmeye odaklanarak, tüm firmaların kalite kontrol sistemleri için kalite hedeflerini ve temel süreçleri zorunlu kılan entegre, risk bazlı bir standart olan “Kalite Kontrol 1000 (QC 1000): Bir Firmanın Kalite Kontrol Sistemi”ni benimsiyoruz. QC 1000’i farklı büyüklük ve karmaşıklıktaki firmalar tarafından uygulanacak şekilde tasarladık. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (United States Securities and Exchange Commission-SEC) tarafından onaylanması halinde, bu yeni standardın, Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu sözleşmeleri için geçerli olan mesleki ve yasal yükümlülüklere daha tutarlı bir şekilde uyarak firmaların yatırımcılara daha iyi hizmet vermelerine yol açacağına inanıyoruz.
QC 1000’in benimsenmesiyle bağlantılı olarak standartlarımızda, kurallarımızda ve formlarımızda başka değişiklikler de yapıyoruz. QC 1000 ve bugün kabul edilen diğer değişiklikler büyük ölçüde Kasım 2022 tasarı teklifimizi yansıtmakta olup, yorum yapanların görüşleri de dikkate alınmıştır.
Ayrı bir sürümde Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu, bağımsız denetçinin genel ilkelerini ve sorumluluklarını ele alan yeni bir bağımsız denetim standardı olan “AS 1000: Denetimin Gerçekleştirilmesinde Denetçinin Genel Sorumlulukları”nı kabul ediyor. Bu sürüm, uygun olduğu yerlerde AS 1000’e referanslar içermektedir.
Kalite Kontrol Standartlarımızı İyileştirme
Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu, etkili bir kalite kontrol sisteminin sürekli iyileştirmeyi kolaylaştırdığına kuvvetle inanmaktadır. Zaman içinde gözetim deneyimimiz, sağlam kalite kontrol sistemlerinin yetersiz kaldığını göstermektedir. Örneğin Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu müfettişleri, 2022 yılında inceledikleri ihraççı denetimlerinin yaklaşık %40’ında, bağımsız denetçinin görüşünü destekleyecek yeterli ve uygun denetim kanıtı elde edemediği bir veya daha fazla eksiklik olduğunu gözlemlemiş olup; bu, 2021 yılındaki eksiklik oranına göre yüzde altı puanlık ve 2020’deki orana göre yüzde 11 puanlık bir artışı ifade eder. Tüm bu durumlarda bağımsız denetçiler, finansal tabloların önemli yanlışlık içerip içermediği ve/veya ihraççıların tüm önemli açılardan finansal raporlama üzerinde etkili bir iç kontrol sürdürüp sürdürmedikleri konusunda makul güvence elde etmek için Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu standartlarının gerektirdiği bağımsız denetim çalışmasını tamamlamadan denetim görüşleri yayınladılar.
Aralık 2019 konsept sürümünden teklife ve bugün gerçekleştirdiğimiz eylemlere kadar bu kural koyma sürecinin her adımı, kapsamlı araştırma ve desteğin yanı sıra denetim ve uygulama faaliyetlerimizle de desteklenmiştir. Mevcut Kalite Kontrol standartlarımız onlarca yıl önce geliştirilmiş ve Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu kurulmadan önce Amerikan Yeminli Mali Müşavirler Enstitüsü (American Institute of Certified Public Accountants-AICPA) tarafından yayınlanmıştır. Bağımsız denetim ortamı, o zamandan bu yana, teknolojinin gelişmesi ve daha fazla kullanılması ve bağımsız denetçinin diğer muhasebe firmaları ve destek hizmetleri sağlayıcıları gibi dış kaynakların artan kullanımı dâhil olmak üzere önemli ölçüde değişmiştir. Firma ağlarının rolü gibi firmaların kendileri de önemli ölçüde değişikliğe uğramıştır. İç kontrol, kalite yönetimi ve kurumsal risk yönetimindeki ilerlemeler, liderliğin aktif katılımı, riske odaklanma, açıkça tanımlanmış hedefler, hedef odaklı süreçler, belirlenen sorunların izlenmesi ve iyileştirilmesi gibi faktörlerin daha etkili kalite kontrole katkıda bulunabileceğini göstermektedir. Bu gelişmeler kısmen danışma gruplarımızın, risk bazlı unsurlar ve firma kurumsal yönetişimi ve liderlik için geliştirilmiş gereksinimler yoluyla kalite kontrol standartlarının güçlendirilmesine yönelik genel desteğine yol açmıştır.
Konsept yayınımız ve teklifimiz hakkında aldığımız yorumların yanı sıra bu hususları da dikkate alarak, standartlarımızı iyileştirmenin firmaların kalite kontrol sistemlerini iyileştirmelerine yol açacağına inanıyoruz. Bu, sonuçta yatırımcılara daha iyi hizmet veren ve koruyan, geçerli koşullara daha tutarlı bir uyumla sonuçlanacaktır. Bugün benimsediğimiz spesifik iyileştirmeler şunları içermektedir:
- Firmanın en üst düzeylerinde ücretlendirmeyi kaliteye bağlayan kalite hedefleri ve en büyük firmalar için firma yönetiminde bağımsız bir bakış açısının gerekliliği dâhil olmak üzere, kalite kontrol sistemi içindeki belirli roller ve sorumluluklar için belirlenen koşullar marifetiyle hesap verebilirliği, firma kültürünü ve firmanın üst düzey üslubunu ve firma yönetimini vurgulamak;
- Firmaları uygulamalarıyla ilgili belirli riskleri proaktif bir şekilde tanımlamaya ve yönetmeye yönlendirecek olan kalite kontrole ilişkin risk temelli bir yaklaşım ile gerekli risk değerlendirmesi ve diğer kalite kontrol ile ilgili süreçler, kalite kontrol sisteminin uygun düzeyde titizlikle tasarlanmasını, uygulanmasını ve çalıştırılmasını güvence altına alması gereken kalite hedefleri ve kaliteyi de içeren bir dizi talimat arasında doğru dengeyi yakalamak;
- Diğer firmaların ve diğer dış kaynakların artan katılımı, firma ağlarının rolü, teknoloji ve diğer kaynakların gelişen kullanımı ve iç ve dış firma iletişiminin artan önemi de dâhil olmak üzere bağımsız denetim uygulama ortamındaki değişiklikleri ele almak;
- Sürekli iyileştirmeyi teşvik eden daha etkili ve devam eden bir geri bildirim döngüsü oluşturmak için eksikliklerin izlenmesi ve iyileştirilmesine yönelik sorumlulukları genişletmek ve
- Kalite kontrol sisteminin yıllık değerlendirmesinin önemini vurgulamak, bireysel hesap verebilirliği güçlendirmek ve Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu gözetimini desteklemek için firmanın kalite kontrol sisteminin sıkı bir yıllık değerlendirmesinin ve Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu’na ilgili raporlamanın kilit firma personeli tarafından onaylanmasını gerekli kılmak.
Kalite Kontrol Standardının Çerçevesi
Düzenleyici hedeflerimizi gerçekleştirebilecek bir Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu kalite kontrol standardı için uygun bir çerçevenin özelliklerini dikkatle değerlendirdik. Bir eşik sorunu olarak, 2002 tarihli Sarbanes-Oxley Yasası’nın (Sarbanes-Oxley) 103. maddesi, kalite kontrol standartlarımızın belirli konulara ilişkin koşulları içermesi gerektiğini öngörmekte ve ayrıca bize, yatırımcı koruma yetkimizi yerine getirirken öngörebileceğimiz diğer koşulları dâhil etme konusunda geniş yetki vermektedir. Yine, iyileştirme için belirlediğimiz alanları en iyi şekilde nasıl yakalayabileceğimizi ve düzenlediğimiz firmaların tutarlı, uyumlu uygulamalarını en iyi şekilde nasıl teşvik edebileceğimizi de değerlendirdik. Hedeflerimize ulaşmak için en iyi yapının bu olduğuna inandığımız için QC 1000 çerçevesini önerildiği gibi benimsiyoruz.
Çerçevenin, firma kalite kontrol sistemlerine yönelik diğer uluslararası ve yerel standartlarla ortak noktalara sahip olmasına rağmen, en büyük firmaların katı yönetimi ile ilgili olarak, kalite kontrol sisteminin izlenmesi, iyileştirilmesi ve değerlendirilmesi için daha spesifik koşullar, SEC ve Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu yükümlülükleri ile uyumlu bir etik ve bağımsızlık bileşeni ve teknoloji ile dışarıdan iletilen firma düzeyinde ve etkileşim düzeyindeki bilgiler ve ölçümlerin birçok alanda bu koşulların ötesine geçtiğini belirtiyoruz. Yasal ve düzenleyici ortamımızı ve yatırımcı koruma talimatlarımızı ele alacak şekilde uygun bir biçimde uyarlanmış ve güçlendirilmiş, iyi anlaşılmış bir temel çerçeve üzerine inşa etmenin, firmaların QC 1000’i daha etkili bir şekilde uygulayıp uymasını sağlayacağına inanıyoruz. Hem Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu standartlarına hem de diğer uluslararası veya yerel kalite kontrol standartlarına tabi olan firmalar (ki bunların standartlarımız kapsamında taahhütler yürüten firmaların çok önemli bir çoğunluğunu oluşturduğuna inanıyoruz) kalite kontrol sistemlerini tasarlarken, uygularken ve işletirken, diğer yükümlülüklere uyum sağlamak için hâlihazırda yapmış oldukları çalışmalardan ve yapmış oldukları yatırımlardan yararlanabilirler.
Kalite Kontrol 1000
QC 1000’i yatırımcıların çıkarlarını ve kamu çıkarlarını korumaya yönelik yasal yetkimiz doğrultusunda geliştirdik ve yeni standardın bilgilendirici, doğru ve bağımsız katılım raporlarının tutarlı bir şekilde hazırlanmasını ve yayınlanmasını kolaylaştıracağına inanıyoruz. Nihai standart, sürekli iyileştirmeyi yönlendirmesi gereken devamlı izleme ve iyileştirmeden elde edilen bir geri bildirim döngüsü, firma kurumsal yönetişimi ve liderliğe, firma kültürüne ve bireysel sorumluluğa açık bir odaklanma ve mevcut standartlarımızın doğrudan ele almadığı bir dizi alanda özel yönlendirme ile kaliteye yönelik risklerin proaktif olarak tanımlanması ve yönetilmesine matuf devam eden bir sürece dayanan bir kalite kontrol sistemi için çerçeve sağlamaktadır.
QC 1000 temel olarak aşağıdakilerden oluşur:
İki süreç bileşeni
- Firmanın risk değerlendirme süreci,
- İzleme ve iyileştirme süreci.
Firmanın organizasyon ve operasyonlarının çeşitli yönlerini ele alan altı bileşen
- Kurumsal yönetişim ve liderlik;
- Etik ve bağımsızlık;
- Sözleşmelerin kabulü ve devamı;
- Katılım performansı;
- Kaynaklar,
- Bilgi ve iletişim.
Kalite Kontrol sisteminin değerlendirilmesi ve raporlanması için koşullar
- Kalite Kontrol sisteminin etkinliğinin yıllık değerlendirmesi,
- Kalite kontrol sistemi değerlendirmesi hakkında Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu’na rapor verilmesi,
Standart aynı zamanda kalite kontrol sistemindeki bireysel roller ve sorumluluklar ile dokümantasyon yükümlülüklerine ilişkin koşulları da içerir. QC 1000 metni Ek 1 olarak, QC raporlama kuralı ve yeni QC Formu Ek 2 olarak eklenmiştir.
Ölçeklenebilirlik [scalability]
Bizim görüşümüze göre, kalite kontrol sisteminin temel hedefleri tüm firmalar için aynı olmalıdır, ancak kalite kontrol standardının kapsamı ve nasıl uygulandığı, kayıtlı firmalar arasındaki nitelik ve koşullardaki geniş farklılıkları, özellikle de uygulamalarının Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu standartları kapsamında yapılması gereken görevleri ne ölçüde içerdiğini ve bu tür görevlerin karmaşıklığını dikkate almalıdır. Firmaların karşı karşıya olduğu riskler ve dolayısıyla etkili bir kalite kontrol sistemi yoluyla yatırımcı çıkarlarına uygun şekilde hizmet etmek için gereken spesifik politika ve prosedürler, küresel ağların bir parçası olarak faaliyet gösteren en büyük firmalardan yerel firmalara veya şahıs şirketlerine kadar önemli ölçüde farklılık göstermektedir.
QC 1000, tüm firmalar tarafından kullanılacak tek tip bir temel yapı oluşturur; bu yapı içerisinde firmalardan, kendi Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu denetim uygulamalarıyla ilişkili riskler ışığında uygun bir kalite kontrol yaklaşımı izlemeleri istenecektir. Yeni standardın yönleri risk bazlıdır ve bu ölçüde doğası gereği ölçeklenebilirdir. Buna ek olarak, bazı alanlarda en büyük firmalar için daha sıkı koşullar getirirken, daha küçük firmaların da bu firmaların büyüklüğünü ve onlar tarafından gerçekleştirilen denetimlerin karmaşıklığını hesaba katacak şekilde temel yükümlülüklere uyum sağlamasına olanak tanır.
Ölçeklenebilirlik: Daha Büyük Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu Denetim Uygulaması
Özellikle kapsamlı bir Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu denetim uygulamasına sahip firmaların (yani, yılda 100’den fazla ihraççı için denetim raporu yayınlayan firmaların), bu tür firmaların daha karmaşık olması ve ABD halka açık şirketler piyasası kapitalizasyonunun önemli bir çoğunluğunu oluşturan şirketleri denetlemeleri gerçeğinin gerektirdiği nispeten daha fazla kamu çıkarı göz önüne alındığında, geliştirilmiş yükümlülüklere tabi olması gerektiğine inanıyoruz. Bu tür firmalar için QC 1000 kapsamındaki artan gereksinimler şunları içerir:
- Kalite Kontrol sistemi ile ilgili bağımsız karar verebilen bir veya daha fazla kişiden oluşan, Kalite Kontrol sistemi için harici gözetim fonksiyonu;
- Şikâyetlerin ve iddiaların toplanması ve ele alınmasına yönelik, gizliliğin korunmasını da içeren bir program;
- Bağımsızlık ile ilgili olabilecek yatırımları takip etmek için otomatik bir sistem ve
- Süreç içi angajmanlara ilişkin zorunlu izleme.
Ölçeklenebilirlik: Daha Küçük Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu Denetim Uygulaması
Pek çok firma yılda yalnızca az sayıda Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu görevi gerçekleştirmektedir ve daha büyük Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu denetim uygulamalarının karşılaşmadığı kaynak kısıtlamalarına tabidir. Bu firmaların özel ihtiyaçlarını aşağıdakiler de dâhil olmak üzere çeşitli şekillerde ele aldık:
- Tek bir kişiye, standart kapsamında gerekli olan kalite kontrol sistemi gözetim rollerinden birden fazlasına atanabilmesinin sağlanması ve
- İhraççılar veya aracı kurumlar için bir yıl içinde beş veya daha az sözleşme raporu yayınlayan firmaların, bazı izleme faaliyetlerine Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu denetim standartları kapsamında gerçekleştirilmeyen denetimleri dâhil etmelerine olanak sağlanması.
Ölçeklenebilirlik: Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu sözleşmesi ile ilgili sorumluluğu olmayan firmalar
Kayıtlı tüm firmaların, QC 1000 yükümlülüklerini karşılayan bir kalite kontrol sistemi tasarlamaları gerekecektir. Firmaların, Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu standartları kapsamında bir sözleşmeye liderlik ettiklerinde, bir bağımsız denetim raporunun hazırlanması veya sunulması (kurallarımızda tanımlandığı şekilde) veya bu tür bir görevle ilgili geçerli mesleki ve yasal gereklilikler kapsamında mevcut sorumluluklara sahip olunması, QC 1000’e uygun olarak kalite kontrol sistemini uygulamaları ve işletmeleri istenecektir. Bu yaklaşım, Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu’na kaydolan tüm firmaların, hâlihazırda bir gereksinime tabi olup olmadıklarına bakılmaksızın, bir Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu sözleşmesi gerçekleştirmek için uygun şekilde hazırlanmaları ve aynı zamanda yatırımcının korunmasına yönelik riskin asgari düzeyde olduğu durumlarda uyum maliyetlerini sınırlaması gerektiği yönündeki görüşümüzü yansıtmaktadır.
QC 1000 Tasarı Teklifindeki Temel Değişiklikler
Teklifteki önemli değişiklikler şunları içermektedir:
- Daha büyük Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu denetim uygulamalarına sahip firmalar için, kalite kontrol sistemleri için bağımsız bir gözetim fonksiyonu içerme koşulu iyileştirilmiştir. Nihai kurala göre, dış kalite kontrol fonksiyonu (external quality control function) firmanın müdürü veya çalışanı olmayan ve kalite kontrol sistemi ile ilgili konulara ilişkin kararlarda firma ile bağımsız kalite kontrol fonksiyonunun uygulanmasına müdahale edecek başka bir ilişkisi bulunmayan bir veya daha fazla kişiden oluşacaktır. Dış kalite kontrol fonksiyonunun sorumlulukları firmalar arasında farklılık gösterebilir ancak en azından firmanın kalite kontrol sisteminin etkinliğini değerlendirirken ve rapor ederken alınan önemli kararların ve firmanın ulaştığı ilgili sonuçların değerlendirilmesini içerir.
- Nihai kural, firmaların kalite kontrol sistemi değerlendirmelerini önerildiği gibi denetim komitesine değil Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu’na rapor etmelerini gerektirmektedir. Yasal kısıtlamalar, firmaların kalite kontrol sistemlerinin etkinliği hakkında bazı yatırımcıların talep ettiği düzeyde kamuya açıklama yapılmasını talep etme yeteneğimizi sınırlamaktadır. Nihai kural, kalite kontrol sistemi değerlendirmesinin kamuya açıklanmasının zorunlu kılınmasının önündeki engelleri kabul ederken, Kurul, yatırımcıların firmalar ve Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu denetim sözleşmeleri hakkında daha iyi bilgilendirilmesi için kamuya açıklama sağlamanın ek yollarını bulmaya kararlıdır. Bu amaçla, kamuya açıklanacak 11 alanda firma ve katılım düzeyinde ayrı ayrı ölçümler önerdik.
- Kalite Kontrol sistemi değerlendirmesinin ve raporlamasının zamanlaması değiştirilmiştir. Nihai kurala göre, kalite kontrol sisteminin yıllık değerlendirmesinin değerlendirme tarihi, önerildiği gibi 30 Kasım yerine 30 Eylül’dür ve QC Formu’nun bir sonraki yılın 15 Ocak’ı yerine 30 Kasım’ına kadar teslim edilmesi gerekmektedir. Bu değişiklik, değerlendirme tarihi ile başvuru tarihi arasında önerdiğimizden daha fazla süreye izin vermekte, ancak yine de firmanın izleme faaliyetlerinin takvim yılı sonu sözleşmelerindeki eksiklikleri tespit etmesine ve bu izleme sonuçlarının değerlendirmeye dâhil edilmesine genel olarak olanak sağlamak için yeterli zamana imkân tanımaktadır.
Yürürlük Tarihi
SEC tarafından onaylanması halinde, nihai standart ve denetim standartları, kuralları ve formlarına ilişkin değişiklikler 15 Aralık 2025 tarihinde yürürlüğe girecek ve kalite kontrol sisteminin ilk değerlendirmesi 30 Eylül 2026 tarihi itibarıyla gerçekleştirilecek ve ilk raporlama 30 Kasım 2026 tarihine kadar Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu’na iletilecektir. Yürürlük tarihinden önce, nihai standardın ve ilgili değişikliklerin SEC tarafından onaylanmasından sonraki herhangi bir noktada kalite kontrol sisteminin yıllık değerlendirmesi hakkında Halka Açık Şirketler Muhasebe Gözetim Kurulu’na rapor vermek hariç olmak üzere, firmaların, QC 1000’in koşullarına uymayı seçmelerine izin verilecektir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.