Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (Commodity Futures Trading Commission-CFTC) Uygulama (enforcement) Dairesi; 17 Ekim 2023 tarihinde, daire personeline, söz konusu dairenin Komisyon’a cezalar, gözlemler/danışmanlar ve gelecekteki Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu uygulama eylemlerine ilişkin kabuller (penalties, monitors/consultants and admissions in future CFTC enforcement actions) konusunda ne gibi önerilerde bulunacağı konusunda rehberlik sağlayan bir rapor yayınlamıştır. Yeni yayınlanan tavsiye niteliğindeki bu rapor, Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu uygulama eylemlerindeki son eğilimleri yansıtıyor ve Uygulama Dairesi Kılavuzu ile öz raporlama, işbirliği ve iyileştirmeye ilişkin kılavuz da dâhil olmak üzere daha önceki tavsiye ve kılavuzları tamamlıyor.
1. Cezalar (penalties)
Tavsiye niteliğindeki raporda, Uygulama Dairesinin genel ve özel caydırıcılık sağlamak amacıyla yaptırım eylemlerinde sivil cezaların “değerlendirme biçimini yeniden ayarladığı” (recalibrating how it is assessing) belirtilmektedir. Her ne kadar tavsiye niteliğindeki rapor, cezaların nasıl hesaplanacağına dair özel bir rehberlik sağlamasa da, Uygulama Dairesinin belirli durumlarda, özellikle de suçun tekrarını içeren vakalarda, daha yüksek cezalar isteyeceği öne sürülmektedir.
Uygulama Dairesi, yıllardır suçun tekrarını ağırlaştırıcı bir ceza unsuru olarak değerlendirmiş ve ilk kez, bu nedenle bir cezanın artırılıp artırılmayacağına karar vermek için aşağıdaki faktörleri belirlemiştir:
- Önceki ve mevcut ihlallerin örtüşüp örtüşmediği, yani aynı türden ihlalleri içerip içermediği, aynı temel nedenden kaynaklanıp kaynaklanmadığı veya aynı genel konuyu içerip içermediği;
- Önceki davranışın ne kadar yakın zamanda gerçekleştiği;
- Her iki ihlalde de aynı yönetimin yer alıp almadığı;
- Yeni suiistimalin ne kadar yaygın olduğu,
- Önceki ihlalden bu yana yeterli iyileştirme çabalarının gösterilip gösterilmediği.
Özellikle, bu faktörler, katılımcılara, birden fazla gerekçeyle suç tekrarının arttırılmasına karşı iddiada bulunabilmeleri için yaptırım eylemleri için alan sağlamaktadır.
2. Gözetmenler ve Danışmanlar (monitors and consultants)
Tavsiye belgesi aynı zamanda danışmanların ve gözlemcilerin görevlendirilmesi ve rolleri hakkında da rehberlik sağlamakta olup; Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu daha önce bu konuda herhangi bir politika olmamasına rağmen bazı yerleşim yerlerinde böyle bir uygulama yapılmasını zorunlu kılmıştı. Tavsiye belgesi, danışmanlar ve gözlemciler arasında ayrım yapmaktadır; ikincisi çok daha külfetlidir.
Uygulama Dairesi, davalının iyileştirme konusunda tavsiyede bulunmak için yansız bir üçüncü tarafın yardımına ihtiyaç duyduğuna inandığı durumlarda, üçüncü taraf bir danışmanın görevlendirilmesini önerecektir. Danışman, katılımcıya iyileştirme çabalarının uygulanması konusunda tavsiyelerde bulunmaktan sorumlu olacak ve katılımcının, ilerleme konusunda Uygulama Dairesine periyodik raporlar sunması istenecektir. Danışmanın Uygulama Dairesi tarafından onaylanmasına gerek yoktur.
Yaygınlığın, ciddiyetin veya etkili kontrollerin eksikliğinin, Uygulama Dairesinin davalının suiistimali kendi başına düzelteceğine dair güvenini kaybetmesine neden olacak kadar önemli olduğu durumlarda, Uygulama Dairesi bir danışman/uzman yerine bir gözlemcinin görevlendirilmesini isteyecektir. Gözlemcinin Uygulama Dairesi tarafından onaylanması gerekir (ancak bir danışmanın onayı yoktur) ve bir danışmandan önemli yönlerden farklıdır:
- Bir danışmanın sorumlulukları uygulamaya ilişkin tavsiyelerde bulunmakla sınırlıyken, bir gözlemcinin şunları yapması gerekmektedir: (1) sorunları belirlemek için ilk testlerin yapılması, (2) bunları ele almak için belirli iyileştirmelerin önerilmesi ve (3) iyileştirmelerin yeterlilik açısından test edilmesi.
- Bir gözlemci, iyileştirme planını ve uygulamadaki ilerlemeyi açıklayan raporları Uygulama Dairesine sunacaktır. Bir danışmanın gerekli olduğu durumlarda, yalnızca katılımcı Uygulama Dairesine rapor sunacaktır.
- Katılımcının, gözetmenin tavsiyelerinden birini benimsememeyi seçmesi halinde Uygulama Dairesine bildirimde bulunması gerekmektedir.
Bir gözlemcinin veya danışmanın gerekli olduğu durumlarda, uyumdan sorumlu baş yetkilinin veya diğer üst düzey işletme yöneticisinin iyileştirme çalışmasının tamamlandığını onaylaması beklenecektir. Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu uzlaşmalarının bir parçası olarak denetçilerin ve danışmanların görevlendirilmesini artırma niyeti göz önüne alındığında, icra işlemlerine tabi olan firmalar Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu ile bir karara varmadan önce, Uygulama Dairesine Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu’nun katılımı olmadan sorunlarını yeterli düzeyde çözebileceğine dair güven vermek için bağımsız olarak bir danışman tutmayı düşünebilir.
3. Girişler/Kabuller (admissions)
Son olarak, tavsiye niteliğindeki belge, Uygulama Dairesinin girişlere/kabullere yönelik yeni yaklaşımını ortaya koyuyor ve kabullerin tüm çözüm tartışmalarının bir parçası olacağını açıklamaktadır ki; bu da, kabul edilmeyen, inkâr edilmeyen kararların uzlaşmalar için varsayılan olduğu varsayımına son vermektedir. Uygulama Dairesi, kabullerin uygun olup olmadığını belirlerken aşağıdakiler de dâhil olmak üzere kapsamlı olmayan bir dizi faktörü dikkate alacaktır:
- İlgili cezai işlemler (related criminal actions): Suiistimal nedeniyle gerçekçi bir suça maruz kalma riski ile karşı karşıya olan katılımcılar, kabul edilmenin ceza davasında savunmalarını tehlikeye atacağını iddia edebilecektir. Ancak, itirafı içeren paralel bir ceza davasını çözen katılımcıların Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu kararlarında itirafta bulunmaları beklenebilir.
- Fiili ihtilafların varlığı (existence of factual disputes): Uygulama Dairesinin duruşmada tartışılabilir olduğuna inandığı meşru olgusal anlaşmazlıklar, kabullere karşı ağırlık verirken, suiistimali kesin olarak ortaya koyan kanıtlar, kabullerin lehine olacaktır. Benzer şekilde, eğer suç, ruh hali değerlendirmesine gerek olmayan, katı bir ihlal suçu ise, Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu’nun kabul talep etme olasılığı daha yüksektir.
- Tavsiye niteliğindeki bu rapor, bir kabulde bulunmanın Uygulama Dairesinin davalının işbirliğine ve azaltılmış para cezası şeklinde kredi alması gerekip gerekmediğine ilişkin değerlendirmesini olumlu yönde etkileyeceğini belirterek, katılımcıları kabul etmeye teşvik ediyor gibi görünmektedir.
Her ne kadar tavsiye niteliğindeki rapor, suiistimal nedeniyle suça maruz kalındığında kabullerin ortaya çıkardığı riskleri kabul etse de, Uygulama Dairesi, suiistimali kabul etmenin davalı için ciddi bir sivil teşhir yarattığı durumlarda nasıl yaklaşılacağını çok özel olarak ele almamıştır. Bu durumlarda, katılımcılar önemli hukuki sorumluluğun potansiyel suça maruz kalma ile benzer olduğunu ve aynı zamanda kabullere de ağırlık verilmesi gerektiğini ileri sürmek isteyebilirler.
Her hâlükârda, davanın niteliğine bağlı olarak, davalılar, kabul yapmanın teminat maliyetlerinin, davayı daha çekici bir alternatif haline getirecek kadar yüksek olup olmadığı sorusuyla karşı karşıya kalmaya devam edeceklerdir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.