1. Giriş
Birleşik Krallık’taki (BK) tüm şirketler (companies) Kurumlar Vergisi (Corporation Tax) ödemek zorundadırlar. Vergi, cirodan maliyetler düşüldükten sonra kalan kar üzerinden alınır. Şirketler her yıl bir Şirket Vergi Beyannamesi sunmalıdır. Şahıs tacirler ile bireysel ticari işletmelerin (sole trader and individual partners) Kurumlar Vergisi ödeme zorunluğu yoktur. Bunun yerine, bir gerçek kişi (şahıs) tacir ve bireysel işletmeler, daha sonra borçlu olunan vergiyi hesaplayacak olan Gelir ve Gümrük İdaresi’ne (Her/His Majesty Revenue & Customs; HMRC) bir Öz Değerlendirme Formu (Self-Assessment Form) sunmalıdır.
BK’da muhafazakarların iktidara geldiği 2010 yılında Kurumlar Vergisi oranı %28 idi. Yıllar içinde bu oran % 19’a düşürüldü. Ancak 2021 yılında dönemin Şansölyesi Rishi Sunak (şimdiki Başbakan), pandemi sırasında çok fazla Devlet desteği aldıkları için şirketlerin daha fazla vergi ödemesi gerektiğini açıkladı. Liz Truss ve Şansölyesi Kwasi Kwarteng, Başbakan olduklarında gerçekten de %19’da kalacaklarını açıkladılar. Bu ve yüksek gelirliler için finanse edilmeyen vergi indirimleri gibi diğer tartışmalı politika değişiklikleri, hükümetin borçlanma maliyetini ve ipotek faiz oranlarını artırdı. Bay Kwarteng, 14 Ekim 2022 tarihinde görevden alındı ve Bayan Truss, Kurumlar Vergisi oranının %25’e çıkacağını belirtti. Bu, Kasım 2022’de yeni Şansölye Jeremy Hunt tarafından ve Bahar Bütçesi’nde onaylandı. Oran artışına rağmen, Birleşik Krallık şirketleri G7’deki en düşük Kurumlar Vergisi oranından yararlanacaklardır.
2.Birleşik Krallık’ta Kurumlar Vergisi’nin 2023 Yılındaki Durumu
Nisan 2023’ten itibaren Birleşik Krallık Kurumlar Vergisi oranı %19’dan %25’e çıkacak ve yalnızca 250.000 İngiliz sterlini (£) üzerinde vergiye tabi karı olan şirketler %25’lik ana oranı ödeyecektir.
Vergilendirilebilir karı 50.000 £ veya daha az olanlar, %19 oranında [kısaca ‘küçük kar oranı’ (small profit rate)] kalacaktır. Küçük kar oranı ile ana oran arasında vergilendirilebilir karı olan şirketler Marjinal Yardımdan yararlanarak işletmelerin Kurumlar Vergisi oranlarını ana orandan düşürmelerine olanak tanır.
Marjinal Yardım (marginal relief) düzenlemesi, Kurumlar Vergisi oranında küçük kar oranı ile ana oran arasında kademeli bir artış sağlar. HMRC, şirketlerin 1 Nisan 2023 tarihinden itibaren Kurumlar Vergisi için marjinal indirimi hesaplamasına yardımcı olmak için yeni bir çevrimiçi hizmet başlatmıştır.
Hesap makinesi kullanılmadan önce şunların yapılması gerekir:
- Kuruluşun hesap dönemi başlangıç ve bitiş tarihleri,
- Şirketin toplam vergilendirilebilir karı,
- Grup dışı, ilişkili olmayan şirketlerden (non-group, un-associated companies) yapılan kar transferlerinin toplamı,
- İlişkili şirketlerin (associated companies) ayrıntıları.
Bazı şirketler Marjinal Yardım talep edemez, özellikle:
- İngiltere’de ikamet etmeyen şirketler
- Kapalı durumdaki yatırım holding şirketleri
- Karı (ilişkisiz, ilişkili olmayan şirketlerden yapılan kar dağıtımları dahil) 250.000 sterlini aşan şirketler
Nisan ayı sonrası Kurumlar Vergisi aşağıdaki yöntemle manuel olarak hesaplanabilir:
- Adım: Yıllık karın ana %25 oranıyla çarpılması;
- Adım: Yıllık karın 250.000 sterlinden çıkarılması;
- Adım: Adım 2’nin toplamının marjinal oran çarpanı (3/200) ile çarpılması,
- Adım: Adım 3’ün sonucunun Adım 1’den çıkarılması.
Son rakam, 2023/4 vergi yılı için Kurumlar Vergisi bakımından borçlu olunacak olan tutardır. Kurumlar Vergisi’nin, şirketin hesap döneminin bitiminden dokuz ay ve bir gün sonra ödenmesi gerekir. Şirketin ödemesi gereken Kurumlar Vergisi tutarını bilmek şirkete kalmıştır. Bu rakam Şirket Vergi Beyannamesinden alınmıştır. Kurumlar Vergisini ödemek için, HMRC hesabına giriş yapılmalı ve bir ödeme yöntemi seçilmelidir. Kurumlar Vergisini ödemek için kişisel kredi kartı kullanılamayacağı unutulmamalıdır.
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir. Yazı bağlamında yararlanılan kaynak için bkz. “Understanding UK Corporation Tax rates in 2023, LawBite (Lawbit Limited; Londra/İngiltere), 06 April 2023, < https://www.lawbite.co.uk/resources/blog/uk-coporation-tax-rates-2023 > erişim tarihi 07 Nisan 2023”
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.