Çin’de faaliyet gösteriliyorsa veya bir iş kurma planlanıyorsa, sorunsuz operasyonlar ve başarı için ülkenin vergi düzenlemelerini anlamak ve bunlara uymak çok önemlidir. Dikkate alınması gereken iki ana vergi kategorisi vardır: şirket geliri ve kâr dağıtımına ilişkin olanlar ile satış ve ciroya ilişkin olanlar. Bu kategoriler içerisinde Kurumlar Vergisi, Stopaj Vergisi, KDV, Tüketim Vergisi, Damga Vergisi, Emlak Vergisi gibi vergiler ile karşılaşılır.
1. Çin’de Vergi Sistemi
Çin’de vergilendirme, ulusal düzeyde vergi politikalarını, yasalarını ve düzenlemelerini formüle etmekten ve uygulamaktan sorumlu olan Devlet Vergi İdaresi (State Taxation Administration-STA) tarafından yönetilmektedir. Devlet Vergi İdaresi ayrıca katma değer vergisi (KDV), kurumlar vergisi ve gelir vergisi gibi çeşitli vergi türleri için vergi oranlarının belirlenmesinden de sorumludur. Ancak vergilerin işlenmesi ve toplanması yerel düzeyde bölgesel vergi büroları tarafından ele alınmaktadır.
Genel olarak çoğu vergilendirme planı ulusal düzeyde geçerlidir, ancak serbest ticaret bölgelerinde (free trade zones-FTZs) olduğu gibi bölgesel farklılıkların geçerli olduğu durumlar da vardır. Örneğin çeşitli nedenlerle aşağıdakiler ortaya çıkabilir:
- Çin’de belirli bölgelere veya belirli endüstrilere uygulanan vergi teşvikleri (örneğin daha düşük kurumlar vergisi oranları);
- Ülke geneline yayılmadan önce ilk olarak bölgesel ölçekte test edilen/denenen politikalar ve değişiklikler,
- Serbest Ticaret Bölgelerine uygulanan özel vergi oranları veya politikaları.
Çin’in vergi yasaları ve düzenlemeleri, ülkenin hızlı ekonomik büyümesi ve gelişmesi nedeniyle son yıllarda önemli değişikliklere uğramıştır. Çin hükümeti, ülkedeki ticari büyüme ve gelişmeyi desteklemek amacıyla vergi sistemini modernize etmek ve daha saydam, verimli ve etkili hale getirmek için çalışıyor. Sonuç olarak, hükümetin yatırım ortamını iyileştirmeye ve ekonomik faaliyetleri canlandırmaya çalışması nedeniyle Çin’deki vergi kuralları ve vergi oranları sık sık değişikliğe maruz kalmaktadır. Örneğin Çin, daha fazla sektörü kapsayan ve belirli endüstriler için daha düşük vergi oranları uygulayan yeni bir KDV rejiminin getirilmesiyle yakın zamanda KDV sisteminde önemli değişiklikleri uygulamaya koymuştur.
2. Çin’deki Yabancı Sermayeli Şirketlere Yönelik Vergiler
Çin’de tamamı yabancı sermayeli şirketlere (wholly foreign-owned companies; WFOEs) uygulanan iki ana vergi türü bulunmaktadır.
- a) Şirket geliri (kurum kazancı) ve kâr dağıtımına ilişkin vergiler:
- Kurumlar Vergisi: kurum kazancı vergisi
- Stopaj Vergisi: Kâr dağıtım vergisi
- b) Satış ve ciroya ilişkin vergiler:
- Katma Değer Vergisi (KDV): Tüketim üzerinden alınan vergi
- Tüketim Vergisi: Satın alma vergisi
- Damga Vergisi: Yasal evrak üzerinden terettüp ettirilen vergi
- Emlak Vergisi: Şirketin sahip olduğu emlak varlığına uygulanan vergi. Kısaca emlak vergisi denir.
Çin’deki şirket gelirleri ve kâr dağıtımı ile satış ve ciroya ilişkin vergilere dair bilgileri özetleyen tablo aşağıdadır:
3. Kurumlar Vergisi
Kurumlar vergisi Çin’deki tüm şirketler için geçerlidir. Yerli ve yabancı yatırımlı işletmeler de dâhil olmak üzere tüm şirketler, Çin’de elde ettikleri vergiye tabi gelirleri üzerinden kurumlar vergisine tabidir. Çin’deki kurumlar vergisi, yabancı ve yerli şirketler de dâhil olmak üzere tüm şirketlerin elde ettiği kârlara uygulanan bir vergidir.
2008’deki reformlardan önce yerli ve yabancı şirketler için farklı vergi oranları mevcuttu; yabancı şirketler daha yüksek vergi oranlarıyla karşı karşıyaydı. Ancak Çin Kurumlar Vergisi Kanunu 2008 yılında revize edilmiş ve bu tarihten itibaren hem yabancı hem de yerli şirketler için vergi oranları eşitlenmiştir. Şu anda Çin’de standart Kurumlar Vergisi oranı %25’tir.
Çin’de Kurumlar Vergisi tahakkuk esasına göre hesaplanır ki; bu, ödemenin alınıp alınmadığına bakılmaksızın gelir ve giderlerin kazanıldığı veya tahakkuk ettiği anda kaydedildiği anlamına gelir. Aylık veya üç ayda bir (dönem sonundan itibaren 15 gün içinde) hesaplanır ve ödenir ve ardından şirketin yılsonu denetiminin bir parçası olarak yıllık olarak mutabakata varılır. Yıllık denetim kapsamında ya ek vergi ödeniyor ya da hesaplamalara göre vergi indirimi uygulanır.
Kurumlar Vergisi = [(toplam gelir) – (izin verilen kesintiler)].
Kurumlar Vergisi için izin verilen kesintiler genellikle şunları içerir:
- Satılan malların maliyeti (costs of goods sold), hammadde maliyeti, doğrudan işçilik ve şirket tarafından satılan malların üretiminde katlanılan diğer maliyetleri ifade eder.
- İşletme giderleri (operating expenses): Bu, kira, kamu hizmetleri, maaş ve ücret gibi giderleri ve şirketin faaliyetleri ile ilgili diğer giderleri içerir.
- Finansal giderler (financial expenses): Buna kredilere ödenen faiz, banka masrafları ve şirketin faaliyetlerinin finansmanı ile ilgili diğer giderler dâhildir.
- Amortisman ve itfa payları (depreciation and amortization): Bina, makine, teçhizat gibi sabit kıymetlerin değerinin zaman içinde kademeli olarak azalmasını ifade eder.
- Şüpheli alacaklardan kaynaklanan kayıplar (losses from bad debts): Müşterilerin borçlarını ödeyememesi nedeniyle şirketin uğradığı zararları ifade eder.
- Araştırma ve geliştirme giderleri (research and development expenses): Şirketin faaliyetleri için gerekli olan araştırma ve geliştirme faaliyetlerine ilişkin harcamaları içerir.
- Bağışlar ve hayır amaçlı katkılar (donations and charitable contributions): Bu, belirli sınırlamalara tabi olarak şirketin nitelikli hayır kurumlarına yaptığı bağışları içerir.
Çin’de vergi teşvikleri, belirli sektörlere veya bölgelere yatırımı teşvik etmenin yaygın bir yöntemidir ve bunlar genellikle Kurumlar Vergisi kesintileri yoluyla sunulmaktadır.
4. Stopaj Vergisi
Stopaj Vergisi, Çin’den elde edilen gelirin yerleşik olmayan işletmelere ödenmesi için geçerlidir.
- Temettüler (dividends): Çin’de yerleşik şirketlere ödenen temettüler vergiden muaftır; yerleşik olmayan şirketler ise vergi anlaşmaları kapsamında azaltılabilen %10 stopaj vergisine tabidir. Hem yerleşik hem de yerleşik olmayan bireyler, özellikle yerleşik olmayan bireyler için, bir vergi anlaşmasıyla azaltılmadığı sürece temettü üzerinden %20 oranında stopaj vergisiyle karşı karşıyadır.
- Faiz (interest): Çin’de yerleşik şirketler, faiz ödemelerinde stopaj vergisinden muaftır. Yerleşik olmayan şirketler, potansiyel olarak vergi anlaşmalarıyla azaltılan %10 oranında stopaj vergisi ile karşı karşıyadır. Hem yerleşik hem de yerleşik olmayan bireyler, banka mevduatları ve devlet tahvilleri hariç, genellikle faiz üzerinden %20 oranında stopaj vergisine tabidir. Faiz ödemelerine genellikle %6 oranında KDV uygulanır.
- Telif Ücretleri (royalties): Çin’de yerleşik şirketlere ödenen telif ücretlerinden stopaj vergisi alınmaz. Ancak, yerleşik olmayan şirketlere ödenen telif hakları %10 oranında stopaj vergisine tabidir ve bu vergi anlaşmaları kapsamında azaltılabilir. Yerleşik bireyler %20 oranında stopaj vergisiyle karşı karşıyayken, yerleşik olmayan bireyler vergi anlaşmaları ile azaltılmadığı sürece %3 ile %45 arasında değişen artan oranlı oranlara sahiptir. Genel olarak %6 oranında KDV uygulanır, ancak nitelikli teknoloji transferleri için bundan feragat edilebilir.
- Teknik Hizmetler Ücretleri (fees for technical services): Çin’de yerleşik şirketler, teknik hizmet ücretlerinde stopaj vergisine tabi değildir. Yerleşik olmayan şirketler, bir vergi anlaşmasıyla azaltılmadığı sürece genellikle net kâr esasına göre %25 oranında vergilendirilir. Yerleşik kişiler için %20 ila %40 arasında stopaj vergisi uygulanır. Yerleşik olmayan bireyler, bir vergi anlaşmasıyla azaltılmadığı sürece %3’ten %45’e kadar artan oranlarla karşı karşıyadır. Çin’de verilen hizmetler için %6 oranında KDV uygulanabilir.
Çin’de elde edilen kârın ülkesine geri gönderilmesine bakıldığında stopaj vergileri önemlidir. Kârı ülkesine geri göndermenin en basit yolu, bunu kârdan elde edilen temettüleri kullanarak yapmaktır. Ancak bu, öncelikle kârlar üzerinden Kurumlar Vergisinin ödenmesi gerektiği, ardından temettüler üzerinden Stopaj Vergisinin ödenmesi gerektiği anlamına gelir. Kârı ülkesine geri göndermenin alternatif yolu, kârları hizmet ücreti veya telif ücreti olarak ödemektir.
Havale vergisinden burada tasarruf edilebilir -hizmet ücretleri ve telif hakları ise KDV ve Stopaj Vergisine tabidir- ancak uygun şekilde ayarlanıp belgelendiği sürece her ikisi de Kurumlar Vergisinden düşülebilir. Belirli vergi düzenlemeleri ve yükümlülüklerinin değişiklik gösterebileceğini ve Kurumlar Vergisine karşı kesintilere uygunluğu ve uygunluğu sağlamak için uygun kurulum ve belgelerin çok önemli olduğunu unutmamak önemlidir.
5. Katma Değer Vergisi-KDV
Çin, vergi tahsilatını iyileştirmek amacıyla 1990’lı yıllarda KDV’yi uygulamaya koydu. 2012 yılından bu yana, önceki işletme vergisi sistemi yavaş yavaş KDV ile değiştirilmektedir. Çin’de KDV, mal ve hizmetlerin üretimi ve dağıtımı sırasında eklenen bir vergidir. Sürecin her aşamasında, o aşamadaki katma değere göre KDV ilave edilir. Bu vergi ürün fiyatına dâhildir ve şirketler bunu devlete yaptıkları satışlara göre ödemek zorundadır. Temel olarak bu, bir ürün veya hizmetin üretim ve dağıtım süreci sırasında kattığı değere uygulanan bir vergidir.
KDV aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanır:
Ödenecek KDV = [(Çıkış/Hesaplanan KDV’si) – (Giriş/İndirilecek KDV’si)]
Diyelim ki, Çin’de kâr amacıyla satmak üzere heykel yapmak için 200 Yen’e taş satın alan bir heykeltıraşsınız. KDV oranı %13 olduğundan KDV olarak 26 ¥ ödersiniz. Taştan heykel yapıp 800 Yen’e satıyorsunuz. KDV oranı da %13 olup, bu da hükümetin satıştan beklediği KDV’nin 104 Yen’e tekabül ettiği anlamına gelir. Ancak ham madde (taş) için zaten 26 Yen tutarında KDV ödediniz. Hâlihazırda ödediğiniz KDV’yi (girdi/indirilecek) nihai KDV’den (çıktı/hesaplanan) düşebilirsiniz: 104 ¥ – 26 ¥ = 78 ¥.
Çoğu şirket için KDV, satış tutarının belirli bir yüzdesi olarak geçerli toplam satışlara/faturalara göre hesaplanır; buna çıktı/hesaplanan KDV’si denir. Ödenecek toplam KDV, bu girdi KDV’sinden düşülerek hesaplanır. Bu, şirket tarafından yapılan satın almalar için ödenen KDV indirimidir.
Çin’deki tüm şirketlerin, minimum eşiğe ulaşıldığında satışlara ilişkin KDV’yi ödemek için yerel vergi dairesinden KDV kayıt numarası alması gerekmektedir. Bu eşik bölgeye göre ayda yaklaşık 5 bin ila 20 bin CNY (¥; Çin yuanı/yeni) satış arasında değişmektedir. Bu eşiği aşan şirketlerin KDV’ye kaydolmaları ve KDV kayıt numarası almaları gerekmektedir.
Çin’de iki tür KDV vergi mükellefi bulunmaktadır: genel vergi mükellefleri ve küçük ölçekli vergi mükellefleri. Yıllık vergilendirilebilir geliri 5 milyon RMB’nin üzerinde olan büyük ölçekli işletmeler genel vergi mükellefi olarak bilinir ve %17 oranında KDV öderler. Bu arada, yıllık vergilendirilebilir geliri 5 milyon RMB’nin altında olan işletmeler, küçük ölçekli vergi mükellefleri olarak adlandırılır ve %3 veya %6 gibi daha düşük bir KDV oranına tabi olurlar.
Bazı işletmelerin KDV’ye küçük ölçekli vergi mükellefi veya genel vergi mükellefi olarak kaydolmayı seçebileceği unutulmamalıdır. Küçük ölçekli vergi mükellefleri genellikle yıllık geliri daha düşük olan küçük işletmelerdir; genel vergi mükellefleri ise yıllık geliri daha yüksek olan daha büyük işletmelerdir. İşletmeler bu seçimi yaparken büyüklüklerini, sektörlerini, müşterilerini ve KDV düzenlemelerine uyum kapasitelerini göz önünde bulundurmalıdır.
Çin’de KDV sisteminde son yıllarda önemli değişiklikler yaşanmıştır. Geçmişte, hizmet gelirlerinin bazı alanları için ayrı bir işletme vergisinin yanı sıra, farklı alanlar için çok sayıda farklı oranlar uygulanıyordu. Bunlar kademeli olarak basitleştirilip birleştirildi ve bunun sonucunda ülke çapında uygulanan yeni bir KDV sistemi ortaya çıktı.
Aşağıda uygulanan KDV oranlarının bir özeti yer almaktadır. Tam liste için Çin’deki bir muhasebeciye danışılmalı veya hükümetin sağladığı listeler edinilmelidir.
- Çoğu malın ihracatının genellikle sıfır dereceli olduğu unutulmamalıdır. Ancak bu, yerel vergi dairesinden yeniden talepte bulunulmasını gerektirebilir.
- KDV’den muaf olan bazı alanlar vardır (geri alma işlemi gerekmediği için sıfır oranlıdan daha basittir). Bunlara tarım ürünleri, doğum kontrol ilaçları ve cihazları, antika kitaplar ve bazı ihraç edilen hizmetlerin satışı dâhildir.
- %16’lık (ki önceden %17 idi) genel KDV oranı, çoğu malın yurt içi satışlarına ve ithalatına uygulanır. Aynı zamanda onarım, değiştirme ve işleme hizmetlerinin sağlanması ve maddi taşınır varlıkların kiralanması için de geçerlidir.
- %10’luk daha düşük oran (ki önceden %11 idi), bazı tarım ürünleri, gıda tahılları ve bitkisel yağlar, bazı tarım kimyasalları, basılı ve elektronik medya, ısıtma ve iklimlendirme gibi belirli mallar için geçerlidir.
- %10’luk oran aynı zamanda ulaşım, posta hizmetleri, inşaat ve emlak ile temel telekomünikasyon hizmetleri (örneğin ses) gibi birçok hizmet alanına da uygulanmaktadır.
- %6 oranı bir dizi diğer hizmet alanı için geçerlidir:
- Finansal işlemler (krediler, sigorta ve finansal ürün transferi dâhil).
- ‘Modern’ hizmetler – araştırma, danışmanlık hizmetleri, bilişim teknolojisi, iş desteği ve radyo, film ve TV hizmetleri gibi.
- ‘Yaşam’ hizmetleri – kültürel ve spor hizmetleri, tıbbi hizmetler, turizm ve eğlence hizmetleri gibi.
- Maddi olmayan varlıkların (marka, telif hakkı, teknoloji gibi) satışı %6 düzeyindedir.
6. Tüketim Vergisi
Tüketim Vergisi, Çin’de belirli mal ve hizmetlerin satışına veya kullanımına uygulanan bir vergidir. Bu dolaylı bir vergidir, yani ürünün fiyatının bir parçası olarak satıcıdan alıcıya aktarılır. Tüketim Vergisi, Çin’de tütün, alkol, mücevher, kozmetik, lüks saatler, binek otomobiller, motosikletler ve yenilenemeyen petrol ürünleri dâhil olmak üzere belirli temel olmayan veya lüks mal ve hizmetlerden alınmaktadır. Vergi oranı ürün türüne ve değerine göre değişir ve üreticiler, ithalatçılar ve satıcılar tarafından alınır.
Amacı, zorunlu aylık beyan ve ödeme ile hükümete gelir sağlarken zararlı ürünlerin aşırı tüketimini engellemektir. Tüketim Vergisi oranları ürüne göre %1 ila %56 arasında değişmektedir.
7. Damga Vergisi
Çin, 01 Temmuz 2022 tarihinde yeni bir Damga Vergisi Kanunu uygulamaya koydu. Damga Vergisi veya damga vergisi, çeşitli sözleşmeler, lisanslar ve muhasebe defterleri üzerinden alınan bir vergidir. Belirli bir tarihten itibaren geçerli olmak üzere, işleme, inşaat ve nakliyeye yönelik hizmet sözleşmeleri gibi belirli sözleşme ve belgelerin yanı sıra telif hakkı ve patent gibi hakların devredilmesine ilişkin belgeler (evrak) için vergi oranı %0,05’ten %0,03’e düşürülmüştür.
Son düzenlemeyle Damga Vergisi hesaplanırken KDV’nin artık vergi matrahından hariç tutulduğu açıklığa kavuşturulmuştur. Bu açıklama, bu konuyla ilgili açık yönergelerin bulunmaması nedeniyle ortaya çıkan daha önceki anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmaktadır.
8. Emlak Vergisi
Emlak Vergisi, ticari amaçla veya kiralama amacıyla kullanılan arazi ve binalara uygulanan yıllık bir vergidir. Mülk sahipleri veya ticari amaçlarla kullananlar Emlak Vergisi ödemek zorundadır. Bireysel kullanıma ilişkin konutlar dâhil değildir, ancak konutların kiralanması için vergi uygulanır. Gayrimenkulün değerine veya elde edilen kira gelirine göre hesaplanır. Standart vergi oranı orijinal bina değerinin %1,2’sidir, ancak yerel yönetimler genellikle %10 ila %30 arasında değişen bir vergi indirimi sağlar. Alternatif olarak vergi, kira gelirinin %12’si oranında değerlendirilebilir. Daha da önemlisi, Emlak Vergisi Kurumlar Vergisinden düşülebilir.
9. Arsa Değer Takdir Vergisi
Bu vergi, devlete ait arazi veya binalara ilişkin tüm arazi kullanım haklarının devredilmesi için geçerlidir. Transferden elde edilen her türlü gelir, toplam değer artışına bağlı olarak değişen oranlarda vergilendirilir. Bu, %50’den az bir değer artışı için %30 oranında vergiyle başlar ve %200’ü aşan bir değer artışı için %60 vergiye yükselir. Devir sırasında ve ayrıca mülkiyet sırasında arazinin geliştirilmesinde ortaya çıkan maliyetler düşülebilir.
10. Çin’deki Vergilendirmeye Dair Temel Çıkarımlar
Çin’in vergi sistemi, ulusal düzeyde Devlet Vergi İdaresi tarafından denetlenerek adil ve şeffaf vergi uygulamaları sağlanmaktadır. Devlet Vergi İdaresi, ekonomik büyümeyi desteklemek için vergi politikalarını ve düzenlemelerini formüle ederken, bölgesel vergi büroları vergi tahsilatını verimli bir şekilde yönetir. Çin, işletmeler için elverişli bir ortam yaratmayı amaçlayan vergi yasalarında önemli değişiklikler uygulamaya koymuştur. Bu değişiklikler genellikle ekonomik aktiviteyi teşvik etmek için vergi kurallarının ve oranlarının ayarlanmasını içerir. Özellikle belirli teşvik ve politikaların uygulandığı serbest ticaret bölgelerinde bölgesel farklılıklar gözlenebilmektedir.
Tamamı yabancı sermayeli şirketler, Kurumlar Vergisi, Stopaj Vergisi, KDV, Tüketim Vergisi, Damga Vergisi ve Emlak Vergisi dâhil olmak üzere çeşitli vergilere tabidir. Çin’in vergi ortamının karmaşıklığıyla başa çıkmak için güncel bilgilere sahip olunması, profesyonel tavsiye alınması ve gelişen düzenlemelere uyum sağlanması tavsiye edilmektedir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.