Merhum maliyeci-şair Ahmet Sezai Karakoç (1933-2021) üstada derin özlem ve saygıyla…
Mevcut menkul kıymet yasaları öncelikle yalanları hedef alıyor. Bununla birlikte, finansal etkileyicilerin (sosyal medya aracılığıyla yatırımcı kararları üzerinde çok büyük etkisi olan kişi veya kuruluşlar) takipçilerini etkilemek için yalan söylemelerine gerek yoktur. Bu, finansal etkileyicilerin (finfluencers) menkul kıymet yasalarından uzak dururken takipçilerinin ticaret faaliyetlerinden kâr elde edebilecekleri anlamına geliyor.
Yeni bir makalede, yakın zamanda verilen bir bölge mahkemesi kararının, finans fenomenlerinin bunu yapma kabiliyetini daralttığı ileri sürülüyor. ABD Columbia Bölgesi Bölge Mahkemesi, 27 Temmuz 2023 tarihinde, In re Bed Bath and Beyond davasında, bazı menkul kıymet dolandırıcılığı iddialarının hareketli/aktivist yatırımcı ve finans fenomeni Ryan Cohen aleyhine devam edebileceğine karar verdi. [1] En önemlisi, mahkeme Cohen’in ‘Bed Bath and Beyond’un menkul kıymetlerinde bir pompalama ve boşaltma planına dâhil olduğu yönündeki iddiaları reddetme talebini (kısmen) reddetti. Mahkeme özellikle Cohen’in aşağıdaki tweet’inin maddi ve yanıltıcı olarak makul şekilde yorumlanabileceğine karar verdi:
Cohen, ‘Bed Bath and Beyond’un kötü finansal beklentiler ile karşı karşıya olduğunu belirten ve mağazada alışveriş sepeti taşıyan bir kadının fotoğrafını içeren bir CNBC hikâyesine yanıt olarak yukarıdaki tweet’i attı. Elbette bu karar, bir ret talebi bağlamında ortaya çıkmış ve davacıların iddialarının makul olduğu sonucuna varmıştır. Bununla birlikte, bu aynı zamanda finansal etkileyicilerin erişimine ve onların dolandırıcılık ve manipülasyon yapma potansiyellerine ilişkin artan endişeleri de yansıtıyor.
Ryan Cohen gibi finansal etkileyiciler, hisse senetlerinden kripto para birimine kadar çok çeşitli varlık piyasalarında yatırım ve işlem (alım satım) trendlerini giderek daha fazla yönlendiriyor. Bunu, yaygın yatırımcı ve satımcı popülasyonları arasında güçlü koordinasyon mekanizmaları sağlayarak yaparlar. Dahası, finansal etkileyicilerin sosyal medya faaliyetleri, bir finansal etkileyici doğrudan hisse senedi fiyatıyla veya temel ihraççının beklentileriyle ilgili bilgi içeren herhangi bir açıklama yapmamış olsa bile, takipçilerin alım satım faaliyetleri aracılığıyla hisse senedi fiyat hareketleri oluşturur. Örneğin, Cohen’in ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) yaptığı 13D başvurusu, ‘Bed Bath and Beyond’daki mevcut varlıklarını basitçe yineledi, ancak takipçilerinin işlemleri sonucunda hisse senedi fiyatında %70 oranında bir artışa yol açtı [2], yanı sıra burnunda yemek çubukları bulunan bir fotoğrafın yer aldığı bir tweet, takipçileri arasında bu fotoğrafın yaklaşan GameStop (ki, Cohen, ‘GameStop’un yönetim kurulu başkanıdır) hisse bölünmesinin önizlemesi olduğu yönünde şiddetli tartışmalara neden oldu. [3]
Bu eylemler açıkça yasa dışı değildir. Hisse senedi fiyatları buna tepki gösterdi ancak açıkça yanlış bir bilgi yayılmadı. Muhtemelen yeni bir bilgi de yoktu. Bu durum, menkul kıymet yasalarında gri bir alan olduğunun altını çizdi: Bir finansal etkileyicinin beyanları gerçeklere dayalı olarak yanlış veya açıkça aldatıcı olmayabilir, ancak bağlama ve finansal etkileyiciin sosyal medya takipçilerinin sahip olduğu belirli inançlara bağlı olarak yanıltıcı olarak yorumlanabilir. Üstelik bu tür açıklamalar, finansal etkileyicilerin faaliyetlerine ilişkin yorumlarına dayanarak alım veya satım yapan yatırımcılara zarar verebilir. “In re Bed Bath and Beyond”, bu gri alanda telafi arayışına giden yolu açıyor. Bunu makul perakende yatırımcının bakış açısından önemliliği dikkate alarak yapar.
Dava edilebilir bir beyan, maddi bir gerçeği içeren veya beyanın yanıltıcı olmamasını sağlamak için gereken maddi bir gerçeği atlayan bir beyandır. Önemlilik, toplam bilgi karışımı dikkate alınarak makul bir yatırımcının bakış açısına göre değerlendirilir. Makul yatırımcı figürü açık bir hukuki veya düzenleyici tanımdan kaçmış olsa da, mevcut kılavuz, nispeten finansal açıdan gelişmiş, piyasa kavramlarını anlayan ve kendi başına finansal ve matematiksel araştırmalar yürüten makul rasyonel bir yatırımcıyı işaret etmektedir. Birçoğu bu standardı, gerçeklikle ve kesinlikle tipik perakende yatırımcısının gerçekliğiyle bağdaşmayan, istek uyandıran bir figür yarattığı için eleştirdi.
Ancak “In re Bed Bath and Beyond” davasındaki mahkeme, günümüzün sosyal medya ve finans etkisi bağlamında önemliliği de değerlendirdi. Ay emojisini (moon emoji) “hisse senedinin yükseleceği” imasıyla ilişkilendiren “meme hisse senedi alt kültürü” (meme stock[1] subculture) olarak değerlendirildi. [4] Ayrıca Cohen’in güçlü bir finans fenomeni kimliği de dâhil olmak üzere takipçileri ile olan özel ilişkisi de dikkate alındı. Mahkeme özellikle şuna dikkat çekti: “yatırımcılar Cohen’i makul bir şekilde küçük adamın amacına sempati duyan içeriden biri olarak görmüş olabilirler: Twitter’da takipçileriyle etkileşime girdi. Otoriteye gerçeği söylüyor gibi görünüyordu ve ‘Kurumsal Güç Aracı Kurumlarına (Corporate Power Brokers) tazminat ödenmesini’ de eleştirdi,” diğer faktörlerin yanı sıra “bu nedenle perakende yatırımcıların onun liderliğini takip etmesi çılgınca değildi.” [5]
Bu, perakende yatırımcıların sosyal medya faaliyetlerine ilişkin yorumlarına vurgu yapmaktadır. Önemliliğe makul bir perakende yatırımcının bakış açısıyla bakmak, menkul kıymet yasalarının gri alanına giren finansal etkileyici faaliyetlerinden zarar görmüş veya zarar görebilecek milyonlarca perakende yatırımcı için potansiyel bir yol açıyor. Aynı zamanda mahkemelerin rasyonel ve sofistike makul bir yatırımcıyı varsayan bir standardı uygulama eğilimini sorguluyor ve bağlamın önemini vurgulayan içtihatlardan destek alıyor. Bunu yaparken, menkul kıymet gözetimindeki boşluğu daraltıyor, mevcut menkul kıymet yasalarının sorunlu finansal etkileyici davranışlarının önemli bir bölümünü caydıracak ve cezalandıracak kadar esnek olabileceğini gösteriyor ve zarar gören perakende yatırımcılara dikkatsiz finansal etkileyicilerden tazminat almaları için bir yol sağlıyor.
[1] “Meme hisse senetleri” konusunda bkz. ‘Derleyen Yavuz Akbulak, Meme (Çevrimiçi Toplulukların Oluşturduğu Şirketler) Hisse Senedi Çılgınlığı’: Kökenleri ve Etkileri, Leges Hukuk Dergisi Temmuz-Eylül 2022, ss.139-143 [Derlenen çalışmaların orijinal metinleri: (1) “Dhruv Aggarwal, Albert H. Choi, Yoon-Ho Alex Lee, The Meme Stock Frenzy: Origins and Implications, Southern California Law Review, Vol. 96, 2023, U of Michigan Law & Econ Research Paper No. 23-010, Northwestern Law & Econ Research Paper, No. 2023-08, Northwestern Public Law Research Paper, No. 2023-26, SSRN, 3 May 2023” (2) Dhruv Aggarwal (Yale University), Albert H. Choi (University of Michigan), Alex Lee (Northwestern University), The Meme Stock Frenzy: Origins and Implications, Harvard Law School Forum on Corporate Governance, May 16, 2023”].
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.