Küçük ve orta ölçekli işletmeler [KOBİ (small and medium enterprises-SMEs)] genellikle dünya ekonomilerinin bel kemiği olarak adlandırılmaktan gurur duyarlar. Ancak, görünüşte önemli olan bu rol ve potansiyelleri genellikle uygun finansal hizmetlere erişimlerinin olmaması nedeniyle baltalanır. Bu, KOBİ’lerin dayanıklılığını ve potansiyel büyümesini oluşturmak için bir engel görevi gören bir finansman açığı yaratır.
Bu finansman açığının arkasında, bazıları finansörlerle, bazıları da KOBİ’lerin doğasıyla ilgili olmak üzere hâlihazırda yerleşik pek çok neden bulunmaktadır. KOBİ’leri finanse eden finansörler açısından, gelir potansiyeline göre daha yüksek erişim ve hizmet maliyeti vardır. Bu, odak noktalarını KOBİ’lerden kurumsal ve bireysel müşterilere doğru yönlendirerek KOBİ finansman becerileri ve özel finansal ürünler eksikliğine neden olur. KOBİ’ler arasındaki çeşitlilik, finansman ihtiyaçlarının ve sorunlarının homojen olmayacağı anlamına gelse de, bazı ortak özellikleri de finansman açığına katkıda bulunmaktadır. Bunlar küçük, nispeten genç, riskli, mali eğitimden yoksun (yöneticiler ve mal sahipleri), finansal raporlama kalitesi şüpheli ve teminat olarak kullanılacak varlıkları yoktur.
Bu sorunları ele almak, bu sorunların altında yatan farklı sürtüşmeleri hedefleyen iyi koordine edilmiş çok yönlü politika eylemleri gerektirir. Finansal hizmetler endüstrisindeki mevcut hızlı teknolojik gelişmeler, dijital finansal hizmetlerin (digital financial services-DFS) finansman açığını kapatmada nasıl bir rol oynayabileceği sorusunu akla getirmektedir. KOBİ’lerin finansmana erişimini iyileştirmek için ilgili tüm paydaşlar tarafından dijital finansal hizmet gelişmelerinden nasıl yararlanılmaktadır ve bu gelişmelerin gelecekteki politikaların tasarlanması üzerindeki etkileri nelerdir?
Yakın tarihli bir Dünya Bankası raporu (rapor) olan “Fintech and SME Finance: Expanding Responsible Access (Fintech ve KOBİ Finansmanı: Sağlam Erişimi Genişletmek)”, KOBİ’ler için fintech çözümlerinin benimsenmesinin mevcut düzeyi, yerleşik şirketler üzerindeki etkisi ve pazar yapısı üzerindeki etkileri; bu fintech çözümlerinin ortaya çıkardığı zorluklar ve riskler ve zorlukları ve riskleri ele almak için politika önerileri sunmaktadır.
Söz konusu Raporda, dijital finansal hizmetlerin, alternatif finansman kaynaklarına erişim ve yeni dijital ürünler ve süreç otomasyonu sağlayarak geleneksel oyunculara erişimi iyileştirerek KOBİ’ler için finansman açığını kapatmaya yardımcı olabileceği savunulmaktadır. Dijitalleşme ve otomasyon, finansman sürecini daha verimli hale getirerek maliyetleri düşürür. Alternatif veri kaynaklarının ve büyük veri analitiğinin kullanımı, kredi riski değerlendirme sürecine ek bilgi kaynakları sağlayarak, bir zamanlar finansman bulamayan KOBİ’lerin erişim kazanmasına olanak tanır. Paylaşım ekonomisi ve elektronik ticaret (e-ticaret), KOBİ iş süreçlerinin dijitalleştirilmesi ve açık bankacılık gibi yeni iş modelleri, KOBİ faaliyetleri ve nakit akışları hakkında zengin veriler sağlayarak dijital finansal hizmeti mümkün kılıyor ve KOBİ’lerin finansal ürünlere erişmesine yardımcı olabiliyor.
KOBİ’lerin finansmanı için vaat eden fintech çözümleri arasında dijital krediler, tedarik zinciri finans platformları, güvenli döner kredi limitleri, ticari alacak finansmanı, emsaller arası (Peer-to-Peer; P2P)/pazar kredisi ve yatırıma dayalı kitle fonlaması yer almaktadır. Buna ek olarak, elektronik faturalama (e-fatura) gibi dâhili iş süreçlerinin ve işletmeler arası (business-to-business; B2B) süreçlerin dijitalleştirilmesi ve blok zincir/dağıtık defter teknolojisi (distributed ledger technology-DLT) kullanılarak tokenize edilmiş varlıklar da KOBİ’lerin finansmana erişiminin önündeki başlıca engellerin aşılmasına yardımcı olabilir. Finans rekabeti, fintech ve büyük teknoloji firmaları ile neo-bankalar veya geleneksel finans kurumlarını bozan rakip bankalar tarafından yenilikçi çözümlerin getirilmesiyle de gelişmektedir.
Aynı zamanda, KOBİ’lerin dijital finansal ürünleri tam olarak benimsemesini zorlaştıran engeller ve zorluklar da vardır. Zorlukların tespit edildiği ana alanlar, dijital finansal okuryazarlık ve dijital finansal hizmet farkındalığı, dijital altyapı, finansal denetim ve düzenleme, kimlik ve veri gizliliği ve veri korumadır. Bazı sorunlar, daha az gelişmiş dijital altyapıya, sistemlere ve süreçlere sahip olan gelişmekte olan pazarlarda daha yaygındır.
Bu zorlukların üstesinden gelmek ve KOBİ’ler için bir Fintech vaadinin gerçekleştirilmesini sağlamak için politika yapıcılar, elverişli ortam yaratmak, potansiyel kullanıcıları güçlendirmek ve yenilikçi finansal ürünlerin risklerini ve faydalarını dengelemek gibi temel unsurlara odaklanmalıdır. Mezkûr Rapor, bu amaçla dikkate alınması gereken belirli politika ve düzenleyici eylemleri sunmakta ve tartışmaktadır.
Bunlar, KOBİ finansmanına yönelik dijital finansal ürünlere özgü politika ve düzenleyici tavsiyeleri, KOBİ’ler için dijital finansal hizmet bilincini vurgulayan dijital finansal eğitim programlarını, yaygın internet erişimini ve kullanımını teşvik eden uygun fiyatlı dijital altyapıyı ve sağlam siber güvenlik çerçevelerini içermektedir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.