Giriş
Macaristan yakın zamanda yatırım yoluyla oturma izni isteyen Avrupa Birliği (AB) üyesi olmayan vatandaşlar için heyecan verici bir fırsat sunmuş ve Macaristan Parlamentosu, yatırımcılara tercihli koşullar altında 10 (on) yıllık ikamet hakkı sunan yeni bir düzenlemeyi onaylamıştır. Macar Misafir Yatırımcı Programı (Hungarian Guest Investor Program) olarak bilinen bu program, Macaristan’a önemli bir finansal taahhütte bulunmak isteyen yatırımcılara Avrupa’nın kapılarını açmaktadır.
1. Macaristan Konuk Yatırımcı Programına Genel Bir Bakış
Macar hükümeti, 09 Aralık 2023 tarihinde, AB üyesi olmayan vatandaşların en az 250 bin avro (€) yatırım yaparak Macaristan’da 10 yıllık ikamet kazanmalarına izin veren bir yasayı kabul etmiştir. Vize başvurusunun onaylanmasından sonra yatırımın 90 (doksan) gün içerisinde tamamlanması gerekmektedir. Bu girişim, Macaristan’ın yabancı yatırımları çekme ve ulusal ekonomiyi canlandırma çabalarının bir parçasıdır.
2. Programın Temel Faydaları
Macar Misafir Yatırımcı Programı çeşitli cazip faydalar sağlamaktadır:
- Avrupa ikametgâhı (European residency): Macaristan’da ikamet eden biri olarak kişi ve ailesi, küçük çocuklar da dâhil olmak üzere, Schengen Bölgesi’nde yaşama, çalışma ve seyahat etme özgürlüğünün keyfini çıkarabilir.
- Asgari kalış şartının yokluğu (no minimum stay requirements): Diğer birçok ikamet programından farklı olarak, Macaristan’ın mezkûr programı, ikamet durumunu korumak veya yenilemek için her yıl ülkede asgari sayıda gün geçirilmesini gerektirmez.
- Aile katılımı (family inclusion): Eş ve reşit olmayan çocuklar başvuruya dâhil edilerek tüm ailenin bu ikamet programından faydalanması sağlanabilir.
3. Başvuru Süreci ve Koşulları
Macaristan Misafir Yatırımcı Programına başvurmak için şu adımlar izlenir:
- Program bilgilerinin gözden geçirilmesi (review program information): Koşulların karşılandığından emin olmak için bu program ile ilgili tüm ayrıntılar iyice okunmalıdır.
- Talep formu gönderilmesi (submit a request form): Macaristan’da oturma izni almakla ilgilenildiğini belirtmek için talep formu doldurulmalıdır.
- Durum tespiti (due diligence): Hizmet sözleşmesi imzalanmadan önce kapsamlı bir durum tespiti yürütülür. Kişinin geçmişinde herhangi bir sorun bulunursa veya koşullar karşılanmıyorsa başvuruya devam edilmez.
Uygunluk ölçütleri şunlardır:
- Geçerli bir pasaporta sahip olunması ve AB üyesi olmayan bir ülke vatandaşı olunması gerekir.
- En az 250 bin € yatırım yapılması gerekir.
- Macar makamları tarafından ulusal güvenlik kontrolünden geçilmesi şarttır.
- Yatırımın Macaristan’a girildikten sonraki üç ay içinde yapılması gerekir.
- Macaristan’da kalabilmek için yeterli paranın olması gerekir.
4. Yatırım Seçenekleri
Yatırımcılar programa hak kazanmak için çeşitli yatırım seçenekleri arasından seçim yapabilir:
- Gayrimenkul yatırımı (real estate investment): Konut mülküne en az 500 bin € yatırım yapılmalıdır.
- Gayrimenkul tahvilleri (real property bonds): Merkez Bankası’na tescilli bir gayrimenkul fonu tarafından ihraç edilen tahvillere en az 250 bin € yatırım yapılmalıdır.
- Kamu yararına bağış yapılması (public interest donation): Belirlenen varlık yönetimi vakıfları aracılığıyla yönetilen kamu yararına olan projelere 1 milyon avro bağış yapılmalıdır.
Yatırımların en az beş yıl sürdürülmesi, yanı sıra uzun vadeli taahhüt ve istikrarın sağlanması gerekir.
5. İkamet Haklarının Anlaşılması
Macaristan oturma izni alındıktan sonra, Macar vatandaşlarının hak ve avantajlarının çoğundan yararlanılacaktır. Buna Macaristan’da yaşama, kalma ve çalışma olanağı ile çocukların eğitim gibi kamu hizmetlerine erişimi de dâhildir. İzin, ulusal seçimlerde oy kullanma veya Macar pasaportuna sahip olma hakkını vermezken, resmi kimlik görevi gören bir oturma izni kartı sağlamaktadır.
6. Vatandaşlığa Giden Yol ve Vergi Yükümlülükleri
Macar vatandaşlığı alınmak isteniyorsa Macaristan’da en az 8 (sekiz) yıl ikamet edilmelidir. Ancak oturma iznini sürdürmek Macaristan’da yaşanmasını gerektirmez. Ayrıca, ülkede yalnızca 12 (on iki) aylık süre içinde 182 (yüz seksen iki) günden fazla kalınması durumunda Macar vergi yasalarına tabi olunur.
Sonuç
Macar Misafir Yatırımcı Programı, AB üyesi olmayan vatandaşlara Avrupa’da uzun vadeli ikamet güvencesi sağlamak için benzersiz ve çekici bir fırsat sunuyor. Ayrıca, Macaristan’a yatırım yapılarak yatırımcı ve ailesi, Schengen Bölgesi’nde seyahat etme özgürlüğüne sahip canlı bir AB ülkesinde yaşamanın avantajlarından yararlanabilir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.