Her ticari işlem farklıdır. Farklı olmaması gereken şey, bir ticari işlemin, özellikle de bir işletmenin satın alınmasının ya da satılmasının tamamlanmasına yönelik yaklaşımdır.
Yasal durum tespiti, hem alıcıya hem de satıcıya, satışı tamamlamadan önce yasal risk, finansal risk, dava vb. olasılığını değerlendirme fırsatı verir. Her iki tarafın da bilinçli bir karar verebilmeleri için bu incelemeyi yapması akıllıca olacaktır.
Bu yazıda neden bu tür bir analiz yapmak istenmesi gerektiğine ve hangi bilgilerin toplanması gerektiğine odaklanılmaktadır.
Yasal durum tespitinin amacı basittir, yani amaç yapılan işlem ile ilgili her şeyin yolunda olduğundan emin olmaktır. Bunun kendi başına yapılması mümkün olsa da işletmenin veya kurum içi görevlinin gözden kaçırabileceği kör noktalar olabilir ki; bunlar, devam eden davalardan yanlış beyan edilen varlıklara kadar değişebilir. Bununla ön uçta ilgilenmek, sorunsuz bir işlem yapılmasına yardımcı olabilir. Eğer her iki taraf da başından beri şeffafsa, genellikle yapılacak iş ve endişelenecek daha az şey olur. Ancak anlaşmanın hangi tarafında olunursa olunsun, paydaşlar her zaman işlemin sıkı incelemelere dayanabileceğinden emin olmak isterler.
Aşağıdaki endişe alanları, finansman içermeyen bir işletmenin satışı sırasında daha önemli odak noktalarından bazılarıdır:
- Mevcut Sözleşmeler: Bunlar kolayca gözden kaçırılabilir, ancak gerçekten bir işletmenin satışını sağlayabilir veya bozabilir. Bir alıcı olarak, uzun vadeli olumsuz anlaşmalar yapılmadığından emin olmak istenir. Bir satıcı olarak ise, varlıklar üzerinde kısıtlama veya engel olarak görülebilecek her türlü anlaşma ele alınmaya değerdir. Her iki durumda da, mevcut sözleşmelerin kopyaları işletme ile ilgili oldukları için gözden geçirilmelidir.
- Organizasyon Kaynaklı Sorunlar: Bir işletme için herhangi bir yerden sorunlar ortaya çıkabilir, ancak ele alınması son derece sorunlu olabilecek bir alan, diğer işletme sahipleri veya hissedarlarla yaşanan zorluklardır. Durum tespiti sürecinde bir şirketin yapısal dokümantasyonunu anlamak ve incelemek çok önemlidir. Bu tür işlemleri tamamlamadan önce kuruluşun iyi durumda olma geçmişi, herhangi bir özsermaye unsuru transferi, hissedarlar arasındaki anlaşmalar vb. hakkında net belgeler bulunmalıdır. Bunlar sıralandıktan ve işlem tamamlandıktan sonra, işlem sonrasında kamuya açık bilgilerin güncellenmesi için de açık bir izlek bulunmalıdır.
- Bekleyen Davalar veya Anlaşmazlıklar: Hiçbir şirket dava tehdidine karşı bağışık değildir. Uygun durum tespitinin yapılması, belirli bir zaman dilimi içerisinde herhangi bir dava tehdidinin, aktif dava vakalarının, devam eden davaların ve kapatılmış davaların bir listesinin derlenmesi anlamına gelir. Ayrıca tahkim işlemlerinin bir listesi de dikkate alınmalıdır.
Yasal durum tespiti bazen maliyetli de olabilir, ancak satış tamamlandıktan sonra büyük bir sorunu keşfetmekten çok daha ucuz olabilir. Ancak her satışın veya satın almanın mercek altına alınması gerekli değildir. Risk temelli durum tespitinin uygulanabileceği yer tam da burasıdır. Bir şirket bir işleme ne kadar çok kaynak koyarsa, inceleme de o kadar kapsamlı olmalıdır. Deneyimli bir işlem hukuk uzmanının işe alınmasının yardımcı olabileceği yer burasıdır. Durum tespiti sürecinde nelere dikkat edilmesi gerektiği ve uygulanması gereken analiz düzeyi konusunda işletmeye tavsiyelerde bulunabileceklerdir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.