4. Ortaklıklar (partnerships)
4.1. Genel olarak
Alman hukuku, iki genel kategoriye ayrılabilecek birkaç farklı ortaklık türü sağlar:
i. Ticaret Kanunu’nun a§a§ 1 ve diğerlerinde tanımlandığı şekilde ticari faaliyetler yürüten ticari ortaklıklar [commercial partnerships (yani, kolektif şirketler, komandit şirketler ve “hareketsiz/sessiz” ortaklıklar; general partnerships, limited partnerships and dormant partnerships)];
ii. Diğer tüm amaçlara hizmet eden ticari olmayan ortaklıklar [yani, Alman Medeni Kanunu kapsamındaki (adi) ortaklıklar ile 1994 tarihli Ortaklık Yasası’na tabi ticari olmayan ortaklıklar (non-trading partnerships)].
BGB madde 705 ve devamı, ticari olmayan ortaklıklar için geçerlidir. Ticari ortaklıklar HGB a§a§ 105 ve devamı hükümlerine tabi olup; bunlar, iş birlikleri (dernekler; associations) için genel olarak geçerli olan kurallardır (esas olarak BGB a§a§ 705 ve devamı) ve Alman Ticaret Kanunu’nun özel hükümler sağlamadığı belirli konuları düzenler.
4.2. Ticari olmayan ortaklıklar (non-commercial partnerships)
4.2.1. ‘Adi Ortaklıklar’ (partnership under the Civil Code)
Alman Medeni Kanunu (BGB-Gesellschaft) kapsamındaki adi ortaklıklar, tüm ortaklıkların temel şeklidir. Bu nedenle, anılan ortaklıklara dair düzenleme, diğer yasal ortaklık türlerini düzenleyen daha özellikli hükümleri tamamlamaya hizmet eder.
4.2.1.1. Ortaklık sözleşmesi ve içeriği (Partnership Agreement and Its Contents)
Medeni Kanun kapsamındaki adi ortaklık, gerçek veya tüzel kişiler olabilen ortaklar (a§ 705 BGB) arasındaki bir sözleşme ile kurulur. Noter tasdikli bir sözleşme, yalnızca taşınmaz katkıda bulunulursa gereklidir (a§a§ 311b II, 925 BGB). Ortakların, ana yapı/çatı (Arbeitsgemeinschaft-ARGE; building and construction) veya bir yüklenim konsorsiyumu (Emissionskonsortium; underwriting syndicate) gibi ortaklığın izlediği ortak bir amaç üzerinde anlaşmaları gerekir. Ticari bir işletmenin işletilmesi dışında kalan herhangi bir yasal ortak amaca izin verilir. Birkaç ortak, ticari bir işletme işletiyorsa, bunlar otomatik olarak (a§ 123 II HGB) kolektif şirket (OHG; general partnership) olarak nitelendirilir.
Ortaklar, adi ortaklık sözleşmesinde hangi hususların düzenleneceğine karar vermekte serbesttirler (sözleşme serbestisi ilkesi; principle of freedom of contract). Ortaklar önceden çoğunluk oyu konusunda anlaşmamışsa, anlaşma oybirliği ile değiştirilebilir. Ancak, bu kural sadece olağan iş akışındaki işlemler veya ortaklık sözleşmesinde açıkça belirtilen kararlar için geçerlidir. Ticari bir iş yürüten ortaklıklardan farklı olarak, Medeni Kanun kapsamındaki bir adi ortaklık, tamamen dahili bir ortaklık olarak yapılandırılabilir ve işletilebilir. Hem ortaklıkla hem de bireysel ortaklar ile olan ilişkilerinde, her ortak genel bir sadakat yükümlülüğü ile bağlıdır.
Ortaklık sözleşmesindeki şartlara bağlı olarak, ortaklar nakdi, ayni veya kişisel hizmetler sunarak katkıda bulunabilirler (a§a§ 705, 706 III BGB). Aksine herhangi bir anlaşma olmadığında, yasa eşit katkıları öngörür (a§ 706 BGB). Orijinal katkının müteakip artışına ancak tüm ortakların rızasıyla izin verilir (a§ 707 BGB)
4.2.1.2. Hukuki niteliği, sorumluluğu ve varlıkları (legal nature, liability and assets)
Adi ortaklığın kısmi bir tüzel kişiliği (partial legal personality) vardır ve dolayısıyla tüzel kişiliği yoktur (no corporate organization). Ortaklar, ortaklığın alacaklılarına karşı şahsen, müştereken ve müteselsil olarak sorumludurlar. Ortakların sorumluluğu, ortaklığın sorumluluğuna bağlı olduğu için, her bir ortak doğrudan ihtilaflı meblağın tamamı için dava edilebilir (HGB a§ 128 ile kıyaslanarak). Ortakların kişisel sorumluluğu, yalnızca alacaklılarla yapılan resmi bir anlaşma ile hariç tutulabilir.
Varlıklar, ortak mülkiyetteki ortaklara aittir (Gesamthandsgemeinschaft, a§ 719 BGB). Müşterek mülkiyet ilkesi (principle of joint ownership), mülkiyetin iki veya daha fazla kişi tarafından ayrı paylar halinde değil, her birinin bölünmemiş bütün üzerinde aynı menfaate sahip olarak müşterek olarak tutulması anlamına gelir. Bir varlık, yalnızca ortaklık sözleşmesinde (örneğin, yönetimin varlıkları elden çıkarma yetkisi vererek) veya ortakların genel kurul toplantısında verilebilecek tüm ortakların rızasıyla devredilebilir.
4.2.1.3. Yönetimi (management)
Yasa, ortakların işi ortaklaşa yönetmesini sağlar (Gesamtgeschäftsführung, a§ 709 BGB; assets belong to the partners in joint ownership), ancak ortaklar, ortaklığın yönetimini bir veya daha fazla ortağa emanet etmeyi kabul edebilirler (Einzelgeschäftsführung, bkz. a§ 710 BGB). Üçüncü kişiler yönetici olamaz. Ortaklar, yönetimin yetki alanı konusunda anlaşırlar. Ortaklık sözleşmesi aksini öngörmüyorsa, işi yönetme yetkisi ortakları temsil etme yetkisiyle birleştirilir (Vertretung, a§ 714 BGB).
Ortaklığı temsil eden ortaklar, tüm ortakların nam ve hesabına hareket ederler. Ortaklığın müşterek işlerinde ortakları temsil yetkisi sınırlandırılabilir. Ortakların şahsi sorumluluğu alacaklılar ile anlaşarak ortadan kalkabileceği gibi, bir ortağın temsil yetkisinin sınırlandırılması veya ortaklık sözleşmesi ile ortadan kaldırılamaz. Temsil yetkilerinin ötesinde hareket eden ortaklar, alacaklılara karşı sorumludur (a§a§ 177, 179 BGB).
4.2.1.4. Kar ve zararların dağıtımı (distribution of profits and losses)
Kar ve zararlar, ortaklar tarafından aksi kararlaştırılmadıkça (örneğin, her bir ortağın sermaye katkısının tutarıyla orantılı bir dağıtım) ortak sayısına orantılı olarak dağıtılır (a§ 722 BGB).
4.2.1.5. Adi ortaklığın feshi (dissolution)
BGB madde 723 ve devamı, ortaklığın feshinin nedenlerini ortaya koyar: bir ortak tarafından fesih bildirimi, bir ortağın ölümü, bir ortağa karşı iflas davası açılması veya ortaklık sözleşmesinde belirtilen gerekçelerle fesih. Tasfiyenin ardından tasfiye gerçekleşir (a§a§ 730 ve devamı BGB). Ortaklar cari işlemleri tamamlar, ödenmemiş alacakları tahsil eder, varlıkları tasfiye eder ve yükümlülükleri yerine getirirler. Bir fazlalık varsa, sermaye katkı payları geri ödenir (a§ 733 II BGB). Kalan varlıklar, ortaklar arasında eşit olarak veya katkılarıyla orantılı olarak paylaştırılır (a§ 734 BGB). Şirketin varlıkları borçları karşılamaya ve sermaye katkılarını geri ödemeye yetmiyorsa, eksiklikten hissedarlar sorumludur (a§ 735 BGB).
4.2.2. 1994 tarihli Ortaklıklar Yasası’na Tabi ‘Ticari Olmayan Ortaklıklar’ (Non-trading Partnership under the Partnership Act of 1994)
Doktorlar, mimarlar veya tercümanlar gibi profesyoneller a§ 1 HGB’ye tabi değildir. Bu nedenle, ticari ortaklıkları bir iş birliği biçimi olarak kullanmaları engellenmektedir. Uzun bir süre meslek etiği kanunları da şirketleşmeye izin vermemiştir. Sonuç olarak, profesyoneller Alman Medeni Kanunu’ndaki ortaklık kavramına güvendiler. Bu işbirliği biçiminin birkaç önemli dezavantajı vardır: sınırsız sorumluluk, tüzel kişiliğin olmaması ve bir ticaret unvanının/firma adının olmaması.
Alman yasama organı, durumu iyileştirmek için 22 Aralık 2015 tarihinde değiştirildiği şekliyle 1994 tarihli Ticari Olmayan Ortaklık Yasasını (Partnerschaftsgesellschaftsgesetz-PartGG; Non-Trading Partnership Act) yürürlüğe koydu. Bu Yasa kapsamında bir ortaklığın (Partnerschaftsgesellschaft; partnership) ortak bir şirket unvanı/adı olabilir (a§ 2 I PartGG). Ortaklar, ortaklığın alacaklılarına karşı kişisel, müşterek ve müteselsil olarak sorumludur (a§ 8 I PartGG). Bununla birlikte, ortaklar, yalnızca üçüncü kişiye hizmet veren ve ihmalkar veya haksız hareket eden ortağın sorumlu tutulabileceği şekilde, haksız fiiller için sorumluluğu sınırlayabilir (a§ 8 II PartGG). Ortaklık, bu amaçla kanunla öngörülen bir mesleki sorumluluk sigortasına sahipse, ortaklar mesleki kusurlarından kaynaklanan zararlara ilişkin sorumluluklarını sınırlayabilir veya hariç tutabilir (a§ 8 III, IV PartGG).
Ticari olmayan bir ortaklık, ortaklar arasında yazılı bir sözleşme ile kurulur. Ne 1994 Ortaklık Yasasının ne de ortaklık anlaşmasının özel hükümler sağlamadığı özel konularda, ortaklıklar veya ticari ortaklıklar için genel olarak geçerli olan yasa uygulanır (a§a§ 1 IV, 6 III, 7 II, III, 8 I, 9 I, 10 II PartGG).
4.3. Ticaret ortaklıkları (commercial partnerships)
4.3.1. Kolektif Şirketler (general partnership)
4.3.1.1. Ortaklık sözleşmesi ve içeriği
Kolektif şirket (offene Handelsgesellschaft-OHG; general partnership), ortaklar arasındaki bir sözleşmeyle kurulur (a§ 105 III HGB, a§ 705 BGB). Noter tasdikli bir sözleşme, yalnızca taşınmaz katkıda bulunulursa gereklidir (a§a§ 311b II, 925 BGB). Ortaklar, ticari bir işletmenin ortak bir şirket adı altında işletilmesi konusunda anlaşmalıdır (a§ 105 I HGB). Ortaklık sözleşmelerinin içeriği ve yapılacak katkılarla ilgili olarak, a§ 105 III HGB, Medeni Kanun kapsamında adi ortaklıklar hukukuna atıfta bulunur. Ortaklar, tescil için yerel ticaret siciline başvurmalıdır (a§a§ 106, 107 HGB). Ortaklık tescilden önce iş yapmaya başlarsa, ortaklık üçüncü kişiler hakkında derhal hüküm ifade eder (a§ 123 II HGB). Kolektif şirketin ortakları, Medeni Kanun’a göre kurulan adi ortaklıklarda olduğu gibi, hem ortaklığa hem de ortaklarına karşı sadakat borcuna sahiptir. Sadakat yükümlülüğü, her ortağın eşit muamele hakkı ile tamamlanır.
4.3.1.2. Hukuki niteliği, sorumluluğu ve varlıkları
Kolektif şirketin sadece kısmi tüzel kişiliği vardır, ancak taşınmaz mal üzerinde hak ve yükümlülüklere sahip olabilir, mülkiyet ve diğer haklara sahip olabilir ve kendi adına dava açabilir ve dava edilebilir (a§ 124 I HGB). Ortakların sorumluluğuna ve ortak mülkiyete ilişkin hususlar, Medeni Kanun kapsamında adi ortaklıklar için geçerli olan esaslara göre düzenlenir. Ortakların sorumluluğu, ortaklığın sorumluluğuna ek olduğundan, her bir ortak doğrudan tam tutar için dava edilebilir (a§ 128 HGB). Ortakların kişisel sorumluluğu, alacaklılar ile yapılan anlaşma ile hariç tutulabilir, ancak ne bir ortağın temsil yetkisinin sınırlandırılması (a§ 126 II HGB) ne de ortaklık sözleşmesi ile hariç tutulamaz. Bir alacaklı tarafından sorumlu tutulan bir ortak, ortaklıktan geri ödeme talep edebilir (a§ 110 HGB). Ortaklık bu yükümlülüğü yerine getiremezse, ortağın diğer ortaklara karşı tazminat hakkı vardır (a§ 426 I 1 BGB). Üçüncü kişilere karşı sorumluluk, ortaklığa yeni katılan ortaklara da yüklenir. Sorumluluk, yeni ortağın katılımından önce ortaya çıkan ortaklığın yükümlülüklerini de kapsar (a§ 130 HGB). Ortaklıktan ayrılan ortaklar, alacaklarının ayrılmalarından sonraki beş yıl içinde muaccel hale gelmesi durumunda, ayrılmadan önce doğan yükümlülüklerden sorumlu tutulabilirler (a§ 160 HGB).
4.3.1.3. Yönetimi
Yasa, yönetimin ortaklar tarafından ortaklaşa yürütülmesini öngörür (a§ 114 I HGB), ancak burada da ortaklar, ortaklığın yönetimini üstlenmek üzere aralarından bir veya daha fazlasını atayabilir (a§a§ 114 II, 115 HGB). Üçüncü kişiler yönetici olamaz. Her yönetici ortak, ortaklığı mahkemede ve mahkeme dışında temsil edebilir (a§ 126 I HGB). Üçüncü kişiler nezdinde ortaklığı temsil etme yetkileri sınırsızdır ve ortaklık sözleşmesindeki özel hükümlerle sınırlandırılamaz (a§ 126 II HGB). Buna karşılık, yönetici ortakların yetkileri dahili olarak sınırlandırılabilir. Bu içsel sınırlamalara uymayan yönetici ortaklar, ortaklığa verilen zararlardan sorumludur. Bir yönetici ortak, nihai mahkeme kararıyla gerekçeli olarak görevden alınabilir (a§a§ 117, 127 HGB).
4.3.1.4. Diğer hususlar
Kar ve zararın dağıtılması, infisah ve tasfiye, Medeni Kanun’un adi ortaklıklar ile ilgili olarak belirlediği esaslara göre yapılır. Ancak, ticari ortaklık, ortaklardan birinin fesih bildirimi, ortağın ölümü veya ortak aleyhine iflas davası açılması halinde sona ermez (a§ 131 III HGB). Ticaret Kanunu, bir ortağın haklı bir neden ileri sürerek ve kanıtlayarak yaptığı dilekçe üzerine mahkeme kararıyla ortaklığın feshedilmesine izin verir (a§ 133 HGB). Bir ortaklıkta üyelik, ortaklık sözleşmesinin öngörmesi halinde miras veya miras yoluyla edinilebilir (a§ 139 HGB).
4.3.2. (Adi) Komandit Şirketler
Kolektif şirketin aksine, komandit şirketler (Kommanditgesellschaft) iki farklı ortak grubundan oluşur: genel ortaklar (persönlich haftende Gesellschafter veya Komplementäre; general partners) ve komandit ortaklar (Kommanditisten; limited partners). Sınırlı sorumlu ortağın, şirketin alacaklılarına karşı sorumluluğu, fiilen ödenmiş olan sermaye katkı payının (paid-in contribution) belirli tutarı ile sınırlıdır (a§a§ 161 I, 171 ve devamı HGB). Sermaye katkı payının tamamı teslim edildikten sonra, sınırlı sorumlu ortağın üçüncü şahıslara karşı sorumluluğu ortadan kalkar (a§ 171 I HGB). Katkı payı sınırlı sorumlu ortağa geri ödendiği ölçüde, alacaklılar açısından, ilk etapta hiç yapılmamış sayılır (a§ 172 IV HGB). Kolektif şirketler için daha önce belirtildiği gibi, komandite ortakların sorumluluğu sınırsızdır. Aslında, günümüzde çoğu komandit şirket, kolektif şirketin bir limited şirket veya bir Unternehmergesellschaft olduğu bir GmbH & Co. KG veya bir UG & Co. KG türüdür. Sonuç olarak, yalnızca komandite ortak olarak hareket eden tüzel kişi tam olarak sorumludur. Kolektif şirketleri düzenleyen diğer tüm ilkeler, bir istisna dışında, komandit ortaklık için de geçerlidir: komandit ortak, üçüncü şahıslar nezdinde ortaklığı temsil edemez (a§ 170 HGB).
4.3.3. Hareketsiz/Sessiz Ortaklıklar (Dormant Partnership)
“Hareketsiz/Sessiz” ortaklık (stille Gesellschaft), bir ticari işletme [yani bir şirket, bir ortaklık veya bir şahıs işletmesi (tacir)] ile işletmeye belirli bir miktar para katkıda bulunan “hareketsiz” (sessiz kalan, hiçbir işe karışmayan) ortak arasındaki ortaklıktır (a§ 230 HGB). Hareketsiz ortaklık bu nedenle adi komandit şirkete benzer. Temel fark, ortaklık sözleşmesinin yalnızca dahili olarak, yani işletme ile atıl (sessiz) ortak arasında yasal etkiye sahip olmasıdır, ancak bir ortaklığın varlığından bile haberi olmayan üçüncü taraflara karşı değildir. Ticari faaliyetler sadece işletme tarafından yürütülür. Bu farkın birkaç sonucu vardır: Ortaklık ticaret siciline tescil edilmemiştir. Mal varlığı sadece işletmeye aittir ve müşterek mülkiyet ilkesi uygulanmaz. Hareketsiz ortak, işletmenin alacaklılarına karşı sorumlu değildir. Atıl ortaklık (dormant partnership), kara iştirakli bir kredi işlemine (loan with participation in the profit) benzer, çünkü atıl ortağın ücreti işletmenin karından ödenir. Hareketsiz ortak, yalnızca aktif olmayan ortaklık sözleşmesinde (a§ 231 II HGB) açıkça belirtilmişse kayıpları üstlenir.
* Bu çalışma için yararlanılan kaynak için bkz. Introduction to German Law, Third Edition, Edited by Joachim Zekoll and Gerhard Wagner, Wolters Kluwer, 2019, < https://www.ius.uzh.ch/dam/jcr:1877b5cd-285a-49a3-a44b-f1c7c2ed283c/Sethe%20in%20Zekoll_Wagner%20Company%20Law%20in%20Germany.pdf > erişim tarihi 14 Aralık 2022 (Bu yazıda yer alan görüşler “Introduction to German Law” kitabının 5. Bölüm yazarı Rolf Sethe’ye ait olup derleyenin çalıştığı kurumu bağlamaz, derleyenin çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Bu çalışmadaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler derleyene aittir.)
Bu yazı başlığında aşağıdaki çalışmalara da bakılabilir:
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: (Şirketlerde) Ortak Yönetim Belirleme (Co-determination), Legal Blog, 14 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Limited Şirketler-6, Legal Blog, 14 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Limited Şirketler-5, Legal Blog, 13 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Limited Şirketler-4, Legal Blog, 13 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Limited Şirketler-3, Legal Blog, 13 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Limited Şirketler-2, Legal Blog, 13 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Hisseli Komandit ve Limited Şirketler, Legal Blog, 12 Aralık 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-7 (Fesih ve Tasfiye), Legal Blog, 23 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-6 (Bağlı Ortaklıklar), Legal Blog, 23 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-5 (Şirket Organları), Legal Blog, 23 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-4 (Pay Sahipliği Hakları ve Azınlıkların Korunması), Legal Blog, 23 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-3 (Sermaye Azaltımı), Legal Blog, 23 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-2 (Sermaye Artırımı ve Diğer Finansman Şekilleri), Legal Blog, 22 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’da Paylı Şirketler: Anonim Şirketler-1, Legal Blog, 22 Kasım 2022
- Yavuz Akbulak, Almanya’daki Şirket Türlerine Genel Bir Bakış, Legal Blog, 22 Kasım 2022
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.