“Güz sevdası değil bu teşrinlerle çoğalan,
Baharda boy veren sarıçiçek,
Birden bastırıyor kör karanlıkta, ikindi vakti.
(…)
Uçarı sevdalardı, taze baharlara gerinen,
Pupa yelken gülüşlerle günde dört mevsim.
Sanki yaşanmamış.
(…)
Sevdasız teşrinlerde tek başına,
Bu benim kendi hüznüm
Bana en çok yakışan.
(…)”
Semih Sergen (‘Hüzün Çiçeği’; 1931-2022)
Amerika Birleşik Devletleri İç Gelir İdaresi’nin (Internal Revenue Service-IRS), beş yıllık stratejisi, tamamı İdarenin web sitesinde bulunabilen 3744 sayılı yayın aracılığıyla Temmuz 2022’de kamuya duyuruldu[1]. Plan, Finans Direktörü Ofisi bünyesindeki stratejik planlama ekibi tarafından geliştirildi. Bu belge, IRS liderleri ve çalışanlarından, danışma gruplarından ve Hazine Bakanlığı da dahil olmak üzere diğer kilit paydaşlardan gelen girdileri içermektedir.
Strateji, raporun tanımladığı gibi dört temel “hedef” etrafında toplanır: hizmet, icraat, insan ve dönüşüm (service, enforcement, people, and transformation).
1. Hizmet
IRS, beş yıllık planlarının ilk hedefinin vergi mükellefi deneyimini geliştirmek için nitelikli ve erişilebilir hizmetler sunmak olduğunu öne sürmektedir. Vergi kanunları giderek daha karmaşık hale geldikçe, vergiye uyum da karmaşıklaşıyor. Bu, yetersiz hizmet alan topluluk nüfuslarındaki vergi mükelleflerini önemli ölçüde daha yüksek oranda etkilemektedir. Vergi mükelleflerinin vergi kanunlarına uyma konusunda daha fazla mücadele etme olasılıkları daha yüksek olmakla kalmaz, aynı zamanda kendi çıkarları için vergi kanunlarında yer alan faydaları fiilen elde etme olasılıkları da çok daha düşüktür. Hizmet hedefinin kritik bir yönü, IRS’nin dijital hizmet yeteneklerini büyütmektir. Giderek daha fazla vergi mükellefi ve vergi uzmanı, devletin ülke genelinde vergi mükellefleri için daha erişilebilir bir iletişim ve açıklama kanalını temsil eden çevrimiçi hizmetlere geçmesini beklemektedir. 2020 yılı Kapsamlı Mükellef Tutum Anketi Raporuna (Comprehensive Taxpayer Attitude Survey Report from 2020) göre, vergi mükellefleri için en önemli beş IRS hizmetinden dördü dijital hizmetlerdir. Stratejik planlarında, IRS, gelişen teknolojileri kullanarak yetersiz hizmet alanlarını hesaba katmak için erişim ve hizmet alanlarını genişletmeyi planladıklarını açıkça ortaya koymaktadır.
2. İcraat
Mevcut yönetim IRS’ye fon akıtmışsa da, ajans geçmiş stratejileri kullanırken karşılanması zor olan bir iş yüküyle aşırı yüklenmiş durumdadır. Bu arada, vergi kaçakçılarının teknolojik gelişmişliği artmaktadır. Beş yıllık stratejilerinde yer alan IRS’nin yanıtları arasında, gerçek zamanlı istihbarat ve analitik kullanarak mevcut ve ortaya çıkan dolandırıcılık planlarını proaktif olarak belirleme planı yer almaktadır. Bu, operasyonları düzene sokmak ve kaynakları daha iyi tahsis etmek için dolandırıcılıkla ilgili uyum çabalarının konsolidasyonunu içerecektir. IRS’nin Dolandırıcılıkla Mücadele Ofisi (IRS’ Office of Fraud Enforcement) ayrıca, devletin geçen yıl Coinbase’den lisanslamaya başladığı izleme yazılımı gibi uyumluluk ajanları için üst düzey blok zinciri izleme ve sanal paraları analiz etme araçlarına yatırım yapmaktadır. Yeni Sanal Paralar Eğitim Akademisi (Virtual Currency Learning Academy), tüm IRS personeline kripto paralar, blok zinciri izleme ve kara para aklamayı önleme uyumluluğu ve diğer birçok konuda çeşitli düzeylerde sınırsız erişim sağlamaktadır.
3. İnsan
Bugün IRS’yi rahatsız eden daha az tartışılan konulardan biri, artan yıpranma ve emeklilik oranıdır. Mevcut işgücünün %60’ından fazlası önümüzdeki altı yıl içinde emekli olmaya hak kazanacaktır. Kamu Hizmeti Ortaklığı (Partnership for Public Service) tarafından toplanan rapordaki verilere göre, IRS’nin yıpranma oranı %7,3 olup; bu, federal kurumlar arasındaki ortalama %5,8’lik yıpranma oranından çok daha yüksektir. Buna karşı koymak için IRS, işe alım ve halefiyet planlama stratejileri uygulamakta ve federal işe alım girişimlerini desteklemek için ABD Kongresi’nden ek finansman için lobi yapmaktadır. Bununla birlikte, sadece işgücünü eşit bir seviyede tutmak IRS’nin hedeflerine ulaşmak için yeterli olmayacaktır. Rapor, IRS’nin vergi topluluğu ve uluslararası ortaklarla işbirliğine olan güveninin devam ettiğini vurgulamaktadır.
4. Dönüşüm
Önümüzdeki beş yıl için nihai hedefi olarak rapor, federal ajansı yeni tehditler ve zorluklarla yüzleşmeye uyarlamanın önemini vurgulamaktadır. Bunlar arasında teknolojideki gelişmeler, büyüyen bir vergi mükellefi tabanı ve siber tehditlerin muhasebeleştirilmesi yer almaktadır. Rapor, dönüşüm hedefi kapsamında adımları dört temel odak noktasına ayırır: mevcut verimliliği en üst düzeye çıkarmak için sistemleri yeniden tasarlamak, altyapıyı modernize etmek, dijitalleşmeyi artırmak ve veriye dayalı karar verme sürecini iyileştirmek. Tüm bunlar, IRS’nin kişisel ve finansal bilgi toplamasını karmaşık siber saldırılara karşı güvende tutma yeteneğine odaklanmaktadır. Rapor, teknolojik ve güvenlik yatırımlarının, IRS’nin her yıl hafiflettiği kabaca 1,4 milyar siber saldırıdaki artışın üstesinden gelebilecek kapasiteye sahip olmasını sağlamaya yardımcı olacağını öngörmektedir.
Raporun ortaya koyduğu çeşitli hedefler arasında, hepsinin ortak noktası, yönlendirilmiş ve stratejik finansmandaki artıştır. Federal devlet böylesine önemli bir mali taahhütte bulunduğunda, bunu karşılığında bir şey beklemeden yapmaz. Devlet, iyileştirilmiş hizmetler ve etkili icraat yoluyla vergi açığını kapatmak için IRS’nin artan yeteneklerine güvenir. Devletin bu hedeflere ulaşmak için harcayacağından daha fazlasını geri almasının tek yolu budur.
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
[1] Söz konusu stratejik plana (Strategic Plan FY2022-2026) erişim: < https://www.irs.gov/pub/irs-pdf/p3744.pdf > erişim tarihi 17 Ağustos 2022
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.