1. Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararı
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) uyarınca, Cumhurbaşkanı Kararı’yla belirlenen şirketler, temel olarak ülkemizdeki yatırım ortamının daha şeffaf ve güvenilir hale getirilmesini, ortaklar ve üçüncü kişilerin şirketler hakkında daha sağlıklı kararlar alabilmesini sağlamak amacıyla yapılan ve şirketlerin finansal tablolarının tüm önemli yönleriyle geçerli finansal raporlama çerçevesine uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı konusunda finansal tablo kullanıcılarına makul bir güvence sağlayan bağımsız denetim kapsamına alınmıştır.
Bu çerçevede, bağımsız denetime tabi olacak şirketlerin belirlenmesini teminen ilk defa 23.01.2013 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile hangi şirketlerin bağımsız denetime tabi olacağı belirlenmiş ve söz konusu Karar’da belirlenen aktif toplamı, net satış hasılatı ve çalışan sayısı ölçütleri 14.03.2014, 01.02.2015 ve 19.03.2016 tarihli Resmî Gazetelerde yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararları ile kademeli olarak düşürülerek denetime tabi olacak şirketlerin kapsamı genişletilmiştir.
2018 yılında ise hem ölçütlerin revize edilmesi hem de gelen talepler doğrultusunda gerekli sadeleştirmelerin yapılması amacıyla söz konusu Karar yürürlükten kaldırılarak yeni “Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı” yayımlanmıştır.
Benzer şekilde, Avrupa Birliği düzenlemelerine uyum sağlanması ve bağımsız denetim kapsamının yeninden belirlenmesi ihtiyacı çerçevesinde, 30.11.2022 tarihli ve 32029 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı[1] uyarınca;
- Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmeyen ancak 06.12.2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketler için eşik değerler: Aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı bakımından sırasıyla 30 milyon TL, 40 milyon TL ve 50 kişi olarak,
- Karar’a ekli (II) sayılı listede belirtilen şirketler için eşik değerler: Aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı bakımından sırasıyla 60 milyon TL, 80 milyon TL ve 100 kişi olarak,
- Yukarıda belirtilenler kapsamında olmayan şirketler için eşik değerler: Aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı bakımından sırasıyla 75 milyon TL, 150 milyon TL ve 150 kişi olarak
değiştirilmiştir.
Aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı bakımından yeniden belirlenen ölçütlerden en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşan şirketler, 01.01.2023 tarihinden itibaren bağımsız denetime tabi olacaktır.
Yayımlanan 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’yla;
- Tasarruf finansman şirketleri Karar’a ekli (I) sayılı listeye eklenmiş,
- Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun düzenlemeleri uyarınca bağımsız denetimden muaf tutulan şirketler Karar’a ekli (II) sayılı listeden çıkarılmış ve
- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından 21.11.2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu’nun Geçici 7’nci maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında tasfiyelerine karar verilen ve tasfiye süreci Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından atanan tasfiye komisyonlarınca yürütülen tasarruf finansman şirketleri bağımsız denetimden muaf tutulmuştur.
Aktif toplamı, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı bakımından yeniden belirlenen ölçütlerden en az ikisinin eşik değerlerini art arda iki hesap döneminde aşan şirketler, 01.01.2023 tarihinden itibaren bağımsız denetime tabi olacaktır.
Diğer taraftan, 2022 hesap döneminde bağımsız denetime tabi olacak şirketler için 2018/11597 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nda belirlenen eşik değerler geçerlidir.
2. Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair 6434 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararına İlişkin Usul ve Esaslar
Yukarıda da ifade edildiği üzere, bağımsız denetim kapsamının yeninden belirlenmesi ihtiyacı ve Avrupa Birliği düzenlemelerine uyum sağlanması amacıyla, 30.11.2022 tarihli ve 32029 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (Karar) uyarınca bağımsız denetime tabi olma kriterleri revize edilerek, Kararın 5’inci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme ve ortaya çıkabilecek tereddütleri giderme konusunda Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu yetkilendirilmiştir.
Bu kapsamda, Kararda yapılan değişiklikler doğrultusunda Kararın uygulanmasına yönelik usul ve esasları düzenlemek amacıyla hazırlanan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Cumhurbaşkanı Kararına İlişkin Usul ve Esaslar 16.01.2023 tarihli ve 32075 sayılı (1. Mükerrer) Resmî Gazetede[2] yayımlanmıştır.
Bu itibarla;
- 02.2019 tarihli ve 30688 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararına İlişkin Usul ve Esaslar yürürlükten kaldırılmış,
- Mülga Usul ve Esaslar’da yer alan “Bakanlar Kurulu Kararı” şeklindeki ifadeler, “Cumhurbaşkanı Kararı” şeklinde değiştirilmiş,
- Mülga Usul ve Esaslar’ın 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan “Türkiye Muhasebe Standartları” tanımı, mevcut düzenlemelere uygun şekilde revize edilmiş,
- Hesap dönemleri itibarıyla eşik değerlerin sağlanması durumuna bağlı olarak bağımsız denetime tabi olma ve bağımsız denetim kapsamından çıkma konularına ilişkin örnekler Kararda yapılan değişiklikler çerçevesinde revize edilmiş,
- Mülga Usul ve Esaslar’da BOBİ FRS’nin ilk defa uygulanmasına münhasıran eklenen Geçici 1’inci madde kaldırılmış ve
- Kararın yayımlanmasının ardından gelen sorular çerçevesinde, 2022 yılında esas alınacak eşik değerlerin uygulanması konusunda oluşan tereddütlerin giderilmesi amacıyla Geçici 1’inci madde eklenmiştir.
Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Cumhurbaşkanı Kararına İlişkin Usul ve Esaslar, 01.01.2023 tarihinden itibaren geçerlidir.
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
[1] Bağımsız denetime tabi şirketlerin belirlenmesine ilişkin ‘6434 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’ için bkz. < https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/11/20221130-14.pdf >
[2] ‘Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerin Belirlenmesine Dair Cumhurbaşkanı Kararına İlişkin Usul ve Esaslar’ için bkz. < https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/01/20230116M1-1.pdf >
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.