Çin’de Kurumsal Yönetimin Genel Çerçevesi*

“Akıllı bir adam yalnız kendi tecrübelerinden, çok akıllı bir adam başkalarının da tecrübelerinden yararlanır.”

Çin Atasözü

1. Çin’de kurumsal yönetimin evrimi ve başlıca engeller^[1]

Çin’in ekonomik reformları, son otuz yılda hızlı ekonomik büyümeyi ateşlemiştir. Aynı zamanda Çinliler, yurtiçinde ve yurtdışında piyasalarına olan güveni artırmak amacıyla Batı tarzı gözetim mekanizmaları ve kurumsal yönetim oluşturmak için politikalar geliştirdiler. Ancak bu ilerlemeye rağmen, Çin’deki kurumsal yönetim mekanizmaları zayıf kalmaktadır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2003 yılında yapılan bir araştırma, Çin’i kurumsal yönetişim kalitesi açısından incelenen 49 ülke arasında 44. sıraya koymuştur.

Yakın zamana kadar, hükümet Çin ekonomisinin neredeyse her yönünü kontrol ederdi ve işletmelerin çoğu devlete aitti. 1990’larda ise Çin, Şanghay ve Shenzhen Menkul Kıymetler Borsalarını kurarak ve Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu (Securities Regulatory Committee of the PRC-CSRC) oluşturarak modern kurumsal yönetişime doğru ilk adımları attı. Sonraki 10 yıl, Çin’in şirketlerin hak ve sorumluluklarını belirleyen ilk Şirketler Yasasını kabul etmesiyle modern bir kurumsal yapının ortaya çıkmasına tanık oldu; özellikle, Çin borsalarındaki yatırımlar bu dönemde arttı.

Anılan rapor, Çin’deki kurumsal yönetimin mevcut durumunu tanımlamak için iki grup kurumsal varlık tanımlar: şirketlerin içindekiler ve şirketlerin dışındakiler. Yönetim iç çemberi, hissedarlar genel kurulları, yönetim ve denetim kurulları ile yönetim personelinden oluşur. Dış çember de, düzenleyicileri (öncelikle CSRC), borsaları, Çin hukuk sistemini, denetim sistemini ve kurumsal yatırımcıları içerir.

Söz konusu raporda Çin’de kurumsal ilerlemenin önündeki engeller ile ilgili tespitler (ve iddialar) şöyle sıralanmaktadır:

a) Devlet mülkiyetinin ezici yoğunlaşması (overwhelming concentration of state ownership): Şanghay Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören şirketlerin üçte ikisi, devlet kontrolündeki ekonominin mirası olan devlet işletmeleridir. Bu sorun, yönetim kurullarının bağımsız olmaması ve içeriden öğrenenlerin ticareti gibi burada sıralanan ilerlemenin önündeki birçok engelin kaynağıdır. Aynı zamanda, kaynakları şirketlerden uzaklaştırma, sermaye piyasalarının likiditesini azaltma ve azınlık yatırımcılarını uzun vadeli yatırım yapmaktan caydırma etkisine de sahiptir. Son reformlar azınlık hissedarlarının korunmasını iyileştirdi, ancak devlet hissedarlarıyla aynı fikirde olmamaları hala zor.

b) Sahiplik yoğunlaşmasının doğrudan bir sonucu olarak, yönetim kurulları arasında bağımsızlığın olmaması (a direct result of ownership concentration is the lack of independence among boards of directors): Hem kurumsal yönetim kurullarının hem de denetim kurullarının üyeleri, genellikle Çin hükümeti olan şirketin baskın sahibi tarafından seçilir ve görevden alınır. Sonuçta, direktörlerin temsil görevlerini yerine getirmelerinin engellenmesi muhtemeldir ve denetçilerin yönetim kurulundan ve üst düzey yöneticilerden bağımsızlık göstermeleri daha az olasıdır.

c) Yaygın içeriden öğrenenlerin ticareti (rampant insider trading): Pek çok Çinli işletme devlete ait olduğu ve hisseleri alınıp satılamayan hisselere sahip olduğu için, bu şirketlerin birçoğunun içindekiler hisse senedi tekliflerinden servet kazandılar. Bu sorun o kadar yaygındır ki, tanınmış bir Çinli ekonomist bir zamanlar borsaları “kuralsız bir kumarhane” olarak adlandırmıştır. Sorun, iyi tanımlanmış bir “güvenlik” kavramının olmaması ve bunun, Çin yasaları kapsamındaki zayıf uygulama hükümleri nedeniyle daha da kötüleşmesidir.

d) Mekanizmaların yanlış finansal kamuyu aydınlatma açıklamalarını kontrol etmede zayıf kalması (weak mechanisms to control false financial disclosures): Kurumsal finansal rapor üretimi Çin’de ciddi bir sorundur. Yolsuzluğa tolerans gösteren bir iş kültürünü değiştirmek için önemli adımlar atılsa da, muhasebe mesleğindeki, medyadaki ve mahkemelerdeki zayıflıklar reformu baltalamaktadır. Muhasebe mesleği, yönetimden çok az bağımsızlığa sahiptir ve ciddi bir nitelikli denetçi sıkıntısı çekmektedir. Medya, kurumsal sahtekarlığı ortaya çıkarmada ilerleme kaydetmiş olsa da, gazeteciler genellikle üst düzey şirket yetkililerinden etkilenen bir süreçle işe alınır. Çin’de menkul kıymet davaları, Çin Yüksek Halk Mahkemesi’nin yatırımcıların borsada işlem gören şirketleri yanlış mali açıklamalarından kaynaklanan zararlar yüzünden dava etmeleri için bir çerçeve geliştirdiği 2001 yılına kadar ortaya çıkmamıştır.

Son olarak, Çin, Çin bankalarının devlete ait işletmelere tercihli muamelesi, özel kesim tahvillerinin ihracındaki zorluklar ve tezgah üstü menkul kıymetler piyasasının ve kurumsal borç piyasasının yokluğu ile karakterize edilen olgunlaşmamış sermaye piyasalarından mustarip olmaya devam etmektedir.

2. Çin’de kurumsal yönetimin genel çerçevesi

2.1. Genel durum

Çin Ulusal Halk Kongresi, 15 Mart 2019 tarihinde 01 Ocak 2020 tarihinden itibaren geçerli olan Çin Halk Cumhuriyeti Yabancı Yatırım Yasasını yürürlüğe koymuştur. Bu yasada öne çıkan hususlar şunlardır:

• Bu yeni mevzuat, Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) Çin-Yabancı Sermaye Ortak Girişimleri Yasası ile Tamamen Yabancılara Ait Şirketler Yasası’nın (Law of the People’s Republic of China on Chinese-Foreign Equity Joint Ventures) yerini alacaktır.
• Devlet, yabancı yatırımcılara yerli yatırımcılarla aynı muameleyi sağlayan bir yabancı yatırım yönetimi anlayışını benimseyecektir. Negatif listede yer alan yasaklanmamış ancak kısıtlanmış sektörlerde kurumsal araç kurulması ek onay prosedürlerine tabi olmaya devam etmekte, ancak yasaklanmış veya kısıtlanmış sektör türleri azaltılmaktadır.
• Yabancı sermayeli işletmelerin organizasyon biçimleri, organizasyon yapıları ve faaliyetleri, Çin yetkili makamlarının yabancı sermayeli şirketler için farklı bir yönetim sistemi yürütmemesi için Şirketler Kanunu ve Çin Halk Cumhuriyeti Ortaklık Teşebbüsü Kanunu’na (Company Law and the Law of the Partnership Enterprise of the People’s Republic of China) tabi olacaktır.

Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi (Standing Committee of the National People’s Congress), 26 Ekim 2018 tarihinde Çin Halk Cumhuriyeti Şirketler Yasasını (Company Law of the People’s Republic of China) ilan etmiştir. Bu yeni mevzuatla:

• Hisse geri alımları genişletilmiştir.
• Hisse geri alımları için karar verme prosedürü basitleştirilmiş ve şirketin hisseleri elinde tutabileceği süre uzatılmıştır.
• Bilginin kamuya açıklanması düzenlemeleri eklenmiştir.

Halka açık şirketler açısından da, ÇHC Menkul Kıymetler Düzenleme Komitesi (Securities Regulatory Committee of the PRC-CSRC) aşağıdakileri revize etmiştir:

• Borsaya Kote Şirketlerde Ana Sözleşme Rehberi (Guidance for the Articles of Association of a Listed Company),
• Halka Açık Şirketlerin Kurumsal Yönetim İlkeleri (Code of Corporate Governance of Listed Companies),
• Halka Açık Şirketlerin Özsermaye Teşviklerinin Uygulanmasına İlişkin Tedbirler (Measures for the Administration of Equity Incentives of Listed Companies),
• Menkul Kıymet Şirketlerinin Yatırım Bankacılığı İşlerinin İç Kontrolüne İlişkin İlkeler (Guidelines for the Internal Controls of the Investment Banking Business of Securities Companies).

2.2. Çin’de şirket türleri

Şirketler Yasası kapsamında iki ana şirket biçimi vardır:

Halka kapalı limited şirketler (limited liability companies-LLCs).

Hem halka kapalı hem de halk açık durumdaki anonim şirketler (companies limited by shares-CLSs).

Limited şirketlerde;

• Ortak sayısı 50’den fazla olamaz.
• Bankacılık ve gayrimenkul gibi belirli sektörler dışında, asgari kayıtlı sermaye koşulu yoktur.
• İki kademeli bir kurul yapısı (two-tier board structure) vardır (yönetim kurulu ve denetim kurulu).

Anonim şirketlerde;

• Ortak sayısı en az iki ve en fazla 200 olmalıdır ve bunların çoğunluğunun ÇHC’de ikamet etmesi gerekir.
• Bir anonim şirketin iki alt sınıflandırması vardır:

1. Ani kuruluş (establishment by promotion): proje sahibi tüm hisseleri taahhüt etmeli ve taahhüt edilen tüm hisselerin tamamının ödenmesinden önce başkalarına ek hisse teklif etmemelidir.
2. Halka arz yoluyla kuruluş (establishment by share offer): paydaşlar tüm hisselerin en az %35’ini taahhüt ederler.

• Bankacılık ve gayrimenkul gibi belirli sektörler dışında, asgari kayıtlı sermaye koşulu yoktur.

ÇHC’de borsaya kote şirketler bir anonim şirket olmak zorundadırlar.

2.3. Yasal çerçeve

Şu andaki temel mevzuat aşağıdaki gibidir:

• Tüm yabancı sermayeli işletmeler (all foreign-funded enterprises) için geçerli olan ÇHC Yabancı Yatırım Yasası (Foreign Investment Law of the PRC; Yürürlük: 1 Ocak 2020).
• Tüm tüzel kişiler için geçerli olan Şirketler Kanunu.
• ÇHC Menkul Kıymetler Kanunu (borsaya kote olsun ya da olmasın, esas olarak halka açık anonim şirketler için geçerlidir).
• Borsada işlem gören anonim şirketlerin kamuya ait hisse senetlerindeki (state-owned shares of listed companies) değişiklikleri düzenlemek için borsaya kote şirketlerin kamuya ait hisse senetlerinin denetimi ve yönetimine ilişkin tedbirler.
• ÇHC Menkul Kıymetler Düzenleme Komitesi (CSRC) ve diğer otoritelerce borsaya kote şirketler için geçerli olan Borsaya Kote Şirketlerin Kurumsal Yönetim İlkeleri dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere çeşitli düzenlemeler, tedbirler ve yol gösterici görüşler.
• Devlete ait işletmelerin (KİT; state-owned enterprises-SOEs) kurumsal yönetimini düzenleyen çeşitli kanun ve yönetmelikler.

2.4. Yönetim kurulu

Limited şirketler için;

Yönetim kurulu, üç ila 13 yönetim kurulu üyesinden (veya faaliyetlerin nispeten küçük ölçekli olduğu ve yalnızca birkaç hissedarın bulunduğu bir yönetici direktör) oluşur. Denetim kurulu en az üç üyeden (veya faaliyetlerin nispeten küçük ölçekli olduğu ve yalnızca birkaç hissedarın bulunduğu durumlarda bir ila iki denetçiden) oluşur.

Anonim şirketler için;

Yönetim kurulu beş ila 19 üyeden oluşur. Denetim kurulu ise en az üç üyeden oluşur.

ÇHC Şirketler Kanunu, aşağıdaki durumlardan herhangi birinde bulunan herhangi bir kişinin bir şirketin yöneticisi olamayacağını öngörmektedir:

• Hukuki ehliyetleri yoksa (no civil capacity or limited civil capacity).
• Yolsuzluk, rüşvet, mülkün zimmete geçirilmesi, mülkün zimmete geçirilmesi veya sosyalist piyasa ekonomisinin düzenini bozma suçlarından cezai cezalara çarptırılmış ve cezaların üzerinden beş yıldan az bir süre geçmişse veya herhangi bir suç nedeniyle siyasi haklarından mahrum bırakılmış ve cezanın tamamının infazının üzerinden beş yıldan az zaman geçmişse.
• İflas edip tasfiye edilen ve şirket veya teşebbüsün iflasından şahsen sorumlu olan bir şirket veya teşebbüsün müdürü, fabrika müdürü veya müdürü olarak görev yapmışsa ve şirketin iflasının tasfiyesinin üzerinden üç yıldan az zaman geçmişse.
• Kanuna aykırılık nedeniyle faaliyet ruhsatı iptal edilen ve kapatılmasına karar verilen ve bu cezadan bizzat sorumlu olan bir şirket veya teşebbüsün kanuni temsilcisi olarak görev yapmışsa ve faaliyetin başladığı tarihten itibaren üç yıldan az bir süre geçmişse, şirket veya teşebbüsün işletme ruhsatı iptal edilmişse.
• Nispeten büyük miktarda vadesi geçmiş borçları varsa, örneğin mahkeme tarafından yayınlanan borçlu kara listesindeyse.

ÇHC’de yöneticilerin 18 yaşından büyük olmaları gerekirken, tabiiyet konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur. Bir şirketin/kuruluşun yöneticisi gerçek kişi olmalıdır. Asgari kadın yönetici sayısı veya kanunda gerekli olan herhangi bir sosyal, etnik veya diğer kotalar bulunmamaktadır.

Borsaya kote şirketlerin yönetim kurulunda bağımsız üyelere sahip olmaları zorunludur. Bağımsız yöneticiler şirketten bağımsız olmalı ve bağımsız olmak için yöneticiler şunları yapmamalıdırlar:

• Herhangi bir yakın aile ferdinin veya yakın arkadaşının, yönetici olarak görev yaptığı borsada işlem gören şirket veya bağlı kuruluşları tarafından istihdam edilmiş veya daha önce istihdam edilmiş olması.
• Doğrudan veya dolaylı olarak borsada işlem gören şirketin ihraç edilen hisselerinin %1’inden fazlasına sahip olma veya ilk on hissedardan biri olma veya ilk on hissedardan biriyle ilişkili olma.
• Borsada işlem gören şirketin ihraç edilen hisselerinin %5’inden veya borsada işlem gören şirketin ilk beş hissedarından doğrudan veya dolaylı olarak %5’ten fazlasına sahip olan herhangi bir hissedar tarafından istihdam edilen bir kişi tarafından istihdam edilmiş veya ilişkili olma.
• Son 12 ay içinde yukarıdaki koşullardan herhangi biri kapsamında olma.
• Borsada işlem gören şirketlere veya bağlı kuruluşlarına finansal, yasal ve danışmanlık hizmetleri sağlamakla meşgul olma.
• Borsaya kayıtlı şirketin esas sözleşmesinde veya CSRC tarafından belirtilen diğer koşulları veya koşulları karşılama.

Aktif üst düzey yönetim personeli ve direktörlerin aynı anda denetçi olarak görev yapmaları yasaktır.

Yöneticileri, genel kurul atar, seçer ve görevden alır. Çalışanların yönetim kurulundaki temsilcileri çalışanlar tarafından seçilir ve görevden alınır. Yöneticilerin ücretleri, hissedarların onayını gerektirirken, Çin Şirketler Kanunu uyarınca hissedarların “bilgi alma hakkı”nın kapsamı aşağıdakilerle sınırlandırılır:

1. Şirket esas sözleşmesi (articles of association),
2. Genel kurul kararları (resolutions passed by the shareholders),
3. Yönetim kurulu ve denetim kurulu (board of directors and the board of supervisors),
4. Mali tablolarda yer alan bilgiler (information contained in the financial statements).

Anonim şirketlerde, hissedarlar pay defterini ve şirket tahvillerinin taslaklarını inceleyebilirler.

2.5. Genel kurul

Limited şirketlerde; yıllık genel kurul gerekli değildir. Sanal toplantı, karma toplantılar ve herhangi bir şekilde toplantı yapılmaksızın yazılı oybirliği ile karar alınmasına izin verilir ve genel kurul toplantılarının sıklığı ve usulleri sözleşmede düzenlenebilir.

Anonim şirketlerde ise; Şirketler Kanunu, genel kurulu zorunlu tutar. Ancak, böyle bir yıllık toplantının ne zaman yapılması gerektiği veya bu tür yıllık toplantılarda hangi konuların tartışılması veya onaylanması gerektiğine dair yasal bir gereklilik yoktur.

Limited şirketler için;

• Toplantı yapılması için gerekli bildirim süresi 15 gün önceden veya esas sözleşmede belirtildiği şekildedir.
• Kanuni nisap aranmaz.
• Oy haklarına ilişkin olarak, maddelerde aksi belirtilmedikçe, pay sahipleri oy haklarını katkı payı oranında kullanmak zorundadır.
• Esas sözleşmeye uygun olarak periyodik bir toplantı yapılır.

Aşağıdakiler tarafından talep edildiğinde bir ara toplantı da yapılır:

1. Toplam oy haklarının onda birini temsil eden pay sahipleri;
2. Direktörlerin veya icra direktörünün üçte biri veya
3. Denetim kurulu veya denetçiler.

Kararlar için oylama koşulları şöyledir:

1. Tüm hissedarlar tarafından kabul edilen telekonferans ve/veya yazılı kararlara izin verilir;
2. Esas sözleşmeye uygun olarak olağan kararlar alınmalıdır;
3. Önemli konulardaki kararlar toplam oy haklarının üçte ikisi ile alınmak zorundadır.

Anonim şirketler için;

1. Toplantı yapılması bakımından gerekli bildirim süresi, yıllık olağan toplantılarda 20 gün, ara toplantılarda 15 gündür.
2. Kanuni nisap aranmaz.
3. Oy hakkı her bir pay için bir adet oydur.
4. Yıllık toplantı yılda bir kez yapılmak zorundadır.

Aşağıdakilerden herhangi biri meydana gelirse, iki ay içinde bir ara toplantı yapılmalıdır:

1. Direktör sayısının kanuni yükümlülükten az veya maddelerde belirtilen sayının üçte ikisinden az olması;
2. Kapatılmamış zararların ödenmiş sermayenin üçte birine ulaşması;
3. %10’dan fazla hisseye müştereken sahip olan hissedar veya hissedarlar tarafından toplantı talep edilmesi;
4. Yönetim kurulunca gerekli görülmesi;
5. Denetim kurulunca toplantı önerilmesi;
6. Maddelerde belirtilen diğer durumlar.

Kararların geçerliliği bakımından;

1. Olağan kararlar, toplantıda hazır bulunan oy haklarının çoğunluğuna sahip olanlar tarafından alınmalıdır ve
2. Önemli konulara ilişkin kararlar, toplantıda hazır bulunan toplam oy haklarının üçte ikisi ile alınmalıdır.

Diğer yandan, limited şirketlerde aşağıdaki hususlar toplam oy haklarının üçte ikisi ile kabul edilir:

1. Şirketin esas sözleşme maddelerinde değişiklik.
2. Kayıtlı sermayenin arttırılması veya azaltılması.
3. Birleşme, bölünme, infisah veya şirket şeklinin değiştirilmesi.

Anonim şirketler için yukarıda belirtilen hususlar, toplantıda mevcut olan oy haklarının üçte ikisi tarafından kabul edilir.

Mahkemelere; bir limited şirketin (LLC) herhangi bir hissedarı veya anonim şirketin art arda 180 gün içinde %1 veya daha fazla hisseye müştereken sahip olan bir hissedar veya hissedarları, başvurabilirler. Talebin reddedilmesi veya 30 gün içinde dava açılmaması halinde, bu pay sahipleri doğrudan dava açabilirler.

Yöneticiler ve/veya üst düzey yönetim personelinin kötü yönetimi hissedarın zarar görmesine neden olmuşsa, bir hissedar şirketin yöneticilerine ve/veya üst düzey yönetim personeline karşı tazminat davası açabilir.

Toplam oy haklarının %10’una veya daha fazlasına sahip olan bir hissedar, aşağıdaki durumlarda şirketin tasfiyesi için mahkemeye başvurabilir:

• Şirketin işletme ve yönetimde ciddi ve çözülemez zorlukları varsa ve
• Şirket varlığını sürdürürse hissedarlar ağır kayıplarla karşı karşıya kalacaklarsa.

2.6. Denetim

Çin’de borsaya kote şirketler, borsa kurallarına ve İşletmeler İçin Temel İç Kontrol Normlarına (BICNE) uygun olarak sabit bir zaman çizelgesi içinde iç kontrol sistemleri kurmak zorundadır. Borsaya kayıtlı şirketlerin yöneticileri, mali raporlar da dahil olmak üzere çeşitli raporlarda açıklanan bilgilerden sorumludur.

Ayrıca, muhasebe fişlerini, muhasebe defterlerini tahrif etmekten veya sahte mali muhasebe raporu düzenlemekten doğrudan sorumlu oldukları takdirde, tüm şirketler için direktörler idari para cezasına çarptırılırlar.

Her mali yılın sonunda bir denetim yapılmalıdır. Borsada işlem gören şirketler için, her yıl 30 Nisan’dan önce yayınlanması gereken yıllık rapor için zamanında bir yıllık denetimin tamamlanması gerekir. Limited şirketlerin veya borsaya kote olmayan halka açık anonim şirketlerin yıllık denetimi için geçerli belirli bir son tarih yoktur, ancak uygulamada genellikle her yılın Mart veya Nisan aylarında tamamlanır.

Bir şirketin denetçileri, esas sözleşmede belirtildiği gibi yönetim kurulu veya genel kurulca atanır. Borsada işlem gören bir şirketin denetçisi, o şirket için arka arkaya beş yıldan fazla denetçi olarak atanamaz ve iki yıl boyunca yeniden atanamaz. Bir menkul kıymet şirketinin halka arzı için hizmet sunan herhangi bir denetçi, şirketin kote edilmesinden sonra iki tam mali yıldan fazla şirketin denetçisi olarak atanamaz. Dış denetimler, genellikle bir muhasebe firmasının yeminli mali müşavirleri tarafından yapılır. İç denetimler ise, genellikle borsaya kayıtlı şirketler, devlete ait işletmeler (KİT) ve devlet kurumları için geçerlidir. Bu denetimler için bağımsız bir iç birim kurulmalı ve tüm iç denetçiler mesleki niteliklere sahip olmalıdır.

* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.

Yazı başlığı çerçevesinde yararlanılan temel kaynaklar şunlardır:

• George Ribeiro, Dominic Hui and Ribeiro Hui, Corporate governance and directors’ duties in China: overview, 01-Nov-2021, < https://uk.practicallaw.thomsonreuters.com/4-502-3042?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&firstPage=true#co_anchor_a246391 > erişim tarihi 16 Haziran 2022
• Fuxiu Jiang, Kenneth A Kim, Corporate Governance in China: A Survey, Review of Finance, Volume 24, Issue 4, July 2020, 733”“772, < https://academic.oup.com/rof/article/24/4/733/5824805 > erişim tarihi 16 Haziran 2022
• Donald C. Clarke, Corporate Governance in China: An Ov ernance in China: An Overview, 2003, < https://scholarship.law.gwu.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=&httpsredir=1&article=1047&context=faculty_publications > erişim tarihi 16 Haziran 2022

[1] Bu konuda yararlanılan kaynak için bkz. Yong Kang, Lu Shi, Elizabeth D. Brown, The Evolution of Corporate Governance in China, < https://www.rand.org/pubs/research_briefs/RB9405.html#:~:text=Emergence%20of%20Corporate%20Governance&text=In%20the%201990s%2C%20China%20took,regulate%20its%20new%20stock%20market. > erişim tarihi 16 Haziran 2022