Covid-19 Salgını Nedeniyle Alınan Önlemlere İlişkin Son Düzenlemeler*

1. Konuyla İlgili Olarak Alınan İlk Önlemler

1.1. 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun İle Yapılan Düzenlemeler^[1]

Ekonomik İstikrar Kalkanı paketinde yer alan hedeflerden hareketle hazırlanan 7226 sayılı Kanun ile yapılan başlıca düzenlemeler şöyledir:

1) Konaklama Vergisinin uygulanması 01.01.2021 tarihine ertelenmiştir.

2) 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun geçici 20’nci maddesinde yapılan değişiklik ile ekonomik istikrarın sağlanması için gerekli olan kredi finansmanına yönelik iyileştirmeler için kullanılabilecek kaynakta artış yapılmış ve bundan faydalanabilecekler arasında gerçek kişiler de eklenmiştir.

3) 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 75’inci maddesine eklenen fıkra uyarınca yabancı para cinsinden yapılan katkı payı ödemelerinin yatırıldığı yabancı para cinsinden kurulan emeklilik yatırım fonlarından elde edilen irat tutarının tespitinde kur farkı dikkate alınmayacaktır.

4) 7269 sayılı Kanuna eklenen ek madde ile elektrik ve doğalgaz tüketim bedellerinin tahsilatlarının ertelenebilmesi ilgili özel şirketlerin maliyetleri dikkate alınarak doğacak finansman ihtiyacının Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçesinden karşılanmasına Cumhurbaşkanınca karar verilebilmesinin önü açılmıştır.

5) 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen ek madde ile mücbir sebebin varlığını sürdürmesi durumunda madencilik faaliyetinde bulunan mükelleflerin mali yükümlülüklerinin ve/veya beyanlarının ertelenmesi ile mali yükümlülüklerinin taksitlendirilmesine Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın karar verebileceği düzenlenmiştir.

6) 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5’inci maddede tanımlanan ve 24.03.2020 tarihine kadar işlenen suçtan dolayı mahkûm olanların cezalarının infazı, 26.03.2020 tarihi itibarıyla durdurulmuştur. Hükümlü tahliye tarihinden itibaren en geç üç ay içinde çek bedelinin ödenmeyen kısmının onda birini alacaklıya ödemek zorundadır. Kalan kısmını üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla on beş eşit taksitle ödemesi durumunda mahkemece, ceza mahkûmiyetinin bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilir.

7) Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla yargısal süreler ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.

8) 2004 sayılı Kanun – nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22.03.2020 (bu tarih dahil) tarihinden itibaren 30.04.2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar durdurulmuştur.

9) 5253 sayılı Kanun ”“ Dernekler tarafından fiziksel ortamda yapılan bildirimler, işlemler, tutulan defter ve alındı belgesi gibi kayıtlar ile yetkili merciler tarafından derneklere ilişkin olarak fiziksel ortamda tutulan her türlü kayıtlar hem dernekler hem de yetkili mercilerce elektronik ortamda da yapılabilecektir.

10) Covid-19 salgını nedeniyle ticari hayatta doğabilecek sıkıntılar nedeniyle kiralarının ödeyemeyen kiracıların bu durumlarının kira sözleşmesinin feshi nedeni oluşturmayacağına ilişkin düzenleme yapılmıştır.

11) 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 5’inci maddesinin birinci fıkrasına birinci cümlesinden sonra gelmek üzere eklenen; “Türkiye’de kanuni yerleşim yeri bulunmayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve 29.05.2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28’inci maddesi kapsamındaki kişiler tarafından yabancı para cinsinden katkı payı ödenebilir.” hükmü ile GVK arasında ilişki kurulmuştur. Böylelikle Bireysel emeklilik sistemine döviz cinsinden katkı payı ödenmesi mümkün hale getirilmiştir. Bu nedenle de dövizle yapılan Bireysel emeklilik katkı ödemeleri fonlanmasında doğabilecek kur farkının gelir olarak dikkate alınmayacağı düzenlenmiş bulunmaktadır.

12) 4706 sayılı Kanuna eklenen geçici madde ile dünyada ve ülkemizde yaşanan salgın hastalık nedeniyle Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca kendilerine kamu arazisi tahsis edilenlerin ödemeleri gereken 01.04.2020 ”“ 30.06.2020 tarihleri arasındaki kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri, hasılat payları ve ecrimisillerin başvuru şartı aranmaksızın altı ay ertelenmesi ve ertelenen alacaklar için biz zam ve faiz uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

13) 4857 sayılı İş Kanunu’nda yapılan değişiklik ve ekleme ile zorunlu nedenlerle işin durması veya çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması durumunda ne şekilde telafi yapılabileceğine ilişkin düzenlemede söz konusu telafinin dört ay içinde yapılabileceğini ve Cumhurbaşkanının bu süreyi iki katına kadar artırmaya yetkili olduğu kabul edilmektedir.

14) 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun da yapılan değişiklik ile Başkanlıkta istihdam edilen Hazine ve Maliye Uzmanları da Kanunda sayılan denetim elemanları arasına eklenmiş ve böylece aklama suçunun araştırılması ve incelenmesi ile yükümlülük denetimi görevlerini yerine getirilmesinde yetkili kılınmıştır.

15) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 23’üncü madde uyarınca; 30.06.2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere, yeni koronavirüs (Covid-19) kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan kısa çalışma başvuruları için, Kanunun ek 2’nci maddenin üçüncü fıkrasında işçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için öngörülen hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi hükmü, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son üç yıl içinde 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş olması şeklinde uygulanacaktır. Bu koşulu taşımayanlar, kısa çalışma süresini geçmemek üzere son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden kalan süre kadar kısa çalışma ödeneğinden yararlanmaya devam eder. Madde kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25’inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir. Bu madde kapsamında yapılan başvurular, başvuru tarihinden itibaren 60 gün içinde sonuçlandırılır. Madde kapsamında yapılan başvuru tarihini 31.12.2020 tarihine kadar uzatmaya ve birinci fıkrada belirlenen günleri farklılaştırmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

16) Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile Covid-19 salgın hastalığının ülkemizde görülmüş olması sebebiyle yargı alanındaki hak kayıplarının önlenmesi amacıyla;

6. a) Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikayet, itiraz, ihtar, bildirim, ibraz ve zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dahil olmak üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler; 06.01.1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 04.12.2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 12.01.2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar bakımından belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki süreler 13.03.2020 (bu tarih dahil) tarihinden,
7. b) 09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hakim veya icra ve iflas daireleri tarafından tayin edilen süreler; nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemler 22.03.2020 (bu tarih dahil) tarihinden,

itibaren 30.04.2020 (bu tarih dahil) tarihine kadar durur. Bu süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden itibaren işlemeye başlar. Durma süresinin başladığı tarih itibarıyla, bitimine on beş gün ve daha az kalmış olan süreler, durma süresinin sona erdiği günü takip eden günden başlamak üzere on beş gün uzamış sayılır. Salgının devam etmesi halinde Cumhurbaşkanı durma süresini altı ayı geçmemek üzere bir kez uzatabilir ve bu döneme ilişkin kapsamı daraltabilir. Bu kararlar Resmî Gazetede yayımlanır. Aşağıdaki süreler bu maddenin kapsamı dışındadır:

1. a) Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri.
2. b) 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler.
3. c) 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin süreler.

Öte yandan 2004 sayılı Kanun ile takip hukukuna ilişkin diğer kanunlar kapsamında;

1. a) İcra ve iflas daireleri tarafından mal veya haklara ilişkin olarak ilan edilmiş olan satış gününün durma süresi içinde kalması halinde, bu mal veya haklar için durma süresinden sonra yeni bir talep aranmaksızın icra ve iflas dairelerince satış günü verilir. Bu durumda satış ilanı sadece elektronik ortamda yapılır ve ilan için ücret alınmaz,
2. b) Durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler kabul edilir ve taraflardan biri, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep edebilir,
3. c) Konkordato mühletinin alacaklı ve borçlu bakımından sonuçları, durma süresince devam eder,

ç) İcra ve iflas hizmetlerinin aksamaması için gerekli olan diğer tedbirler alınır.

1.2. Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteği

Bakanlar Kurulunca 14.07.2009 tarihinde kararlaştırılarak 15.07.2009 tarihli ve 27289 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve KOBİ tanımını haiz yararlanıcılar ile KOBİ tanımı dışında kalan diğer yararlanıcıların finansmana erişim imkanlarının kolaylaştırılması ve geliştirilmesini sağlamak için, kredi garanti kurumlarına ortak olan ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 3’üncü maddesinde tanımlanan bankalar ile kredi garanti kurumlarına ortak olan bankaların hakim ortağı olduğu veya kredi garanti kurumlarına ortak olan ve 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında yetkilendirilen finansal kiralama ve yatırıma yönelik finansman sağlanması kaydıyla finansman şirketlerine Hazine Müsteşarlığı tarafından sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenleyen 2009/15197 sayılı Karar’da (BKK) 2325 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bazı değişiklikler yapılmıştır.

1.3. KOBİ’lere Sağlanan Finansal Destek

KOSGEB tarafından uygun koşullarda finansal destek sağlanarak Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin üretim, kalite ve standartlarını artırmaları, istihdam yaratmaları, uluslararası düzeyde rekabet etmeleri ve ihracata yönelmelerini sağlamak amacıyla hazırlanarak Bakanlar Kurulunca 22.03.2004 tarihinde kararlaştırılan “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla KOSGEB Tarafından Uygun Koşullarda Finansal Destek Sağlanması Hakkında Karar” (BKK) 04.05.2004 tarihli ve 25452 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Anılan BKK uyarınca yatırım, işletme sermayesi ve ihracat kredilerinin üst limiti 100.000 ABD Doları ve/veya karşılığı Türk Lirasını geçemez. Kullandırılacak kredilerin vadesi, faiz oranı ve yirmidört ayı geçmeyecek şekilde geri dönüşü günün koşullarına uygun olarak, KOBİ’lerin lehine olacak şekilde yürürlükte bulunan cari faiz oranlarının altında olmak kaydıyla bankalarla yapılacak protokollerle belirlenir. Anılan BKK’da 03.04.2020 tarihli ve 31088 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla KOSGEB Tarafından Uygun Koşullarda Finansal Destek Sağlanması Hakkında Karar”da Değişiklik Yapılmasına Dair 2350 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca bazı değişiklikler yapılmıştır.

1.4. Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemi

Hazine ve Maliye Bakanlığının, 2018/11892 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ile yürürlüğe konulan “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Ticari Alacak Sigortası Sunulmasını İçeren Devlet Destekli Sistemin İşleyişine Dair Karar”a dayanılarak hazırlanan “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Ticari Alacak Sigortası Sunulmasını İçeren Devlet Destekli Sistemin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ”i (Tebliğ), 24.12.2018 tarihli ve 30635 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış; 2326 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile de “Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemine Devlet Tarafından Taahhüt Edilecek Reasürans Desteği” de 01.04.2020 tarihi itibarıyla yürürlüğe konulmuş bulunmaktadır. Bu Karar uyarınca, küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik ticari alacak sigortası sunulmasını içeren Devlet destekli sistem (Sistem) kapsamında 01.04.2020-01.04.2021 tarihleri arasında akdedilen sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan, ancak Reasürans ve Retrosesyon yoluyla transferi yapılamayan risklerin hasar prim oranı;

1. a) Sistemin işletilmesini teminen, 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 33/A maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde görevlendirilen Olağandışı Riskler Yönetim Merkezinin (Merkez) üzerinde kalan ve teminat verilen riskin %50’lik kısmını oluşturan pay için %75 ve üzeri,
2. b) Teminat verilen riskin kalan %50’lik kısmını oluşturan pay için %110 ve üzeri,

için Reasürans desteği taahhüt edilmiştir.

1.5. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Kararları

17. Koronavirüsün Olası Ekonomik ve Finansal Etkilerine Karşı Alınan Tedbirlere İlişkin 17.03.2020 tarihli ve 2020-16 sayılı Basın Duyurusu
18. Koronavirüsün Ekonomik ve Finansal Etkilerine Karşı Alınan İlave Tedbirlere İlişkin 31.03.2020 tarihli ve 2020-21 sayılı Basın Duyurusu
19. Koronavirüsün Ekonomik ve Finansal Etkilerine Karşı Alınan İlave Tedbirlere İlişkin 17.04.2020 tarihli ve 2020-22 sayılı Basın Duyurusu
20. Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/4)
21. Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2016/8)
22. Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ (Sayı: 2013/15)

1.6. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) Düzenlemeleri

BDDK’nın 26.03.2020, 27.03.2020, 30.03.2020, 02.04.2020, 12.04.2020 ve 18.04.2020 (aktif rasyosu), 05.05.2020, 09.06.2020, 07.07.2020, 28.07.2020, 06.08.2020, 25.09.2020 (türev işlem sınırları), 26.10.2020 (aktif rasyosu), 11.11.2020 (türev işlemler), 24.11.2020 (aktif rasyosu), 30.11.2020, 08.12.2020 ve 18.12.2020 tarihlerinde aldığı muhtelif kararlar söz konusu kurumun internet sitesinde yayımlanmıştır.

1.7. Diğer Düzenlemeler

1. İcra ve iflas takiplerinin durdurulması,
2. Sermaye şirketlerinin 2019 yılı karlarının dağıtımı.

1.8. 7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla Yapılan Düzenlemeler

“Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 12’nci maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa (TTK) aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Geçici Madde 13 ”“ (1) Sermaye şirketlerinde,30/9/2020 tarihine kadar 2019 yılı net dönem karının yalnızca yüzde yirmi beşine kadarının dağıtımına karar verilebilir, geçmiş yıl karları ve serbest yedek akçeler dağıtıma konu edilemez, genel kurulca yönetim kuruluna kar payı avansı dağıtımı yetkisi verilemez. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin ve sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait fonların, doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketler hakkında bu fıkra hükmü uygulanmaz. Bu fıkrada belirtilen süreyi üç ay uzatmaya ve kısaltmaya Cumhurbaşkanı yetkilidir.

(2) Genel kurulca 2019 yılı hesap dönemine ilişkin kar payı dağıtımı kararı alınmış ancak henüz pay sahiplerine ödeme yapılmamışsa veya kısmi ödeme yapılmışsa, 2019 yılı net dönem karının yüzde yirmi beşini aşan kısma ilişkin ödemeler birinci fıkrada belirtilen sürenin sonuna kadar ertelenir.

(3) Bu maddenin kapsamına giren sermaye şirketlerine ilişkin istisnalar ile uygulamaya dair usul ve esasları belirlemeye, Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşünü almak suretiyle Ticaret Bakanlığı yetkilidir.”

Ticaret Bakanlığı’nın TTK m.210 ve geçici m.13 ile 10.07.2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi m.446 (İç Ticaret Genel Müdürlüğü) uyarınca hazırladığı “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun Geçici 13 üncü Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” 17.05.2020 tarihli ve 31130 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

2. Konuyla İlgili Olarak Alınan Son Önlemler

2.1. Kısa Çalışma Ödeneği Süresinin Uzatılması

Koronavirüs (Covid-19) nedeniyle yapılan kısa çalışma başvuruları 31.12.2020 tarihine kadar uzatılmışken; bu defa 3316 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile işverenlere yeniden, 31.01.2021 tarihine kadar, kısa çalışma başvurusu yapabilme imkanı tanınmış ve 3317 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile de kısa çalışma ödeneğinin süresi 28.02.2021 tarihine kadar uzatılmıştır.

2.2. Mevduat vb. Kazanç ve İratlara İlişkin Tevkifat Oranlarının Değiştirilmesi

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67’nci maddesindeki bazı kazanç ve iratlardan yapılan tevkifat oranları 2006/10731 sayılı BKK ile belirlenmiş olup, 3321 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 2006/10731 sayılı Kararın 1’inci maddesinde aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır.

2.2.1. 2604 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile serbest (döviz) fonlarının portföy işletmeciliği kazançları üzerinden yapılan tevkifat oranı %15 olarak belirlenmişken, yeni Kararla serbest (döviz) fonlarının portföy işletmeciliği kazançları üzerinden yapılan %15 tevkifat oranı, 01.01.2021 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.

2.2.2. 3032 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile mevduat faizleri ve katılma hesabı karşılığında ödenen kar paylarına uygulanacak tevkifat oranları 30.09.2020 tarihinden 31.12.2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere;

“2) Mevduat faizlerinden;

1. i) Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplarda %5,
2. ii) 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %3,

iii) 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %0,

1. iv) Enflasyon oranına bağlı olarak değişken faiz oranı uygulanan 1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %0,

3) Katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kar paylarından;

1. i) Vadesiz, ihbarlı ve özel cari hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplarda %5,
2. ii) 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %3,

iii)1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %0.”

olarak belirlenmişken, yeni Kararla bu oranların uygulama süresi 31.03.2021 tarihine kadar uzatılmıştır.

2.2.3. 3321 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca, 23.12.2020 tarihi ile 31.03.2021 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen, bankalar tarafından ihraç edilen tahvil ve bonolardan elde edilen gelir ve kazançlar ile fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelir ve kazançlara aşağıdaki oranlar uygulanacaktır:

1. Vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %5,
2. Vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %3,

• Vadesi 1 yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden %0,

1. 6 aydan az süreyle (6 ay dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %5,
2. 1 yıldan az süreyle (1 yıl dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %3,
3. 1 yıldan fazla süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %0,

2.2.4. 23.12.2020 tarihi ile 31.03.2021 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen, (değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında “döviz” ifadesi geçen yatırım fonları hariç) yatırım fonlarından elde edilen gelir ve kazançlara %0 oranında tevkifat uygulanacaktır.

2.3. KDV Oranlarının Uygulama Süresinin Uzatılması ve Covid-19 Aşılarında KDV Oranı

2812 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 2007/13033 sayılı BKK’ya eklenen geçici 6’ncı maddeyle, 31.07.2020 tarihinden geçerli olmak üzere, 31.12.2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) bazı hizmetlerde KDV oranı %8’e bazılarında ise %1’e düşürülmüşken; 3318 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla düzenlemenin uygulama süresi 31.05.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) uzatılmış; ayrıca Sağlık Bakanlığınca onaylanan Covid-19 aşılarının, 31.12.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) tesliminde, KDV Oranı %1 olarak belirlenmiştir.

2.4. Esnaf ve Sanatkarlar ile Gerçek Kişi Tacirlere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Destekler

3323 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla^[2], koronavirüs (Covid-19) salgınından işleri ve/veya işletmeleri zarar gören esnaf ve sanatkarlar ile gerçek kişi tacirlere verilecek desteklere ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Hibe desteği, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır. Bu Karar kapsamındaki hibe desteği, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 441’inci ve 453’üncü maddelerine göre Bakanlık tarafından hazırlanacak destek programları çerçevesinde doğrudan ve/veya kira desteği olarak verilir. Doğrudan verilecek hibe desteği, 3 ay ödenmek üzere aylık 1.000 Türk Lirasıdır. Bu destekten 14.12.2020 tarihi itibarıyla;

1. Esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olan vergiden muaf esnaf ve sanatkarlar,
2. Faal olan ve ticari kazançları basit usulde tespit edilenler,
3. Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alman tedbirlerden etkilenen ve Bakanlık tarafından tespit edilen sektörlerde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarlar

faydalanır. 14.12.2020 tarihi itibarıyla Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alman tedbirlerden etkilenen ve Bakanlık tarafından tespit edilen sektörlerde faaliyet gösteren gerçek kişi tacirler de ikinci fıkra kapsamında destekten yararlanır. Bu kapsamındaki destekten yararlananlardan işyerleri kira olanlara, 3 ay ödenmek üzere, büyükşehir olan illerde aylık 750 Türk Lirası, diğer illerde ise aylık 500 Türk Lirası kira desteği verilir. İşyeri kira bedelinin kira desteği tutarının altında olması durumunda, işyeri kira bedeli kadar kira desteği verilir. Hibe desteğinin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

KAYNAKÇA

Kitaplar ve Makaleler

AKBULAK Yavuz, Ülkemizde Koronavirüs Salgınının Ekonomik Etkilerine İlişkin Alınan Başlıca Önlemler (2020), Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (1st ed. Filiz Kitabevi) Cilt: II, 429-479

Mevzuat

Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun Numarası: 7226, Kanun Tarihi: 25.03.2020, RG 26.03.2020/31080 (mükerrer)

Cumhurbaşkanı Kararı, Karar Numarası: 2325, RG 30.03.2020/31084

Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemine Devlet Tarafından Taahhüt Edilecek Reasürans Desteği, Cumhurbaşkanı Karar Numarası: 2326, RG 30.03.2020/31084

Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmelerinin Geliştirilmesi ve Desteklenmesi Amacıyla KOSGEB Tarafından Uygun Koşullarda Finansal Destek Sağlanması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı, Karar Numarası: 2350, RG 03.04.2020/31088

Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun Numarası: 7244, Kanun Tarihi: 16.04.2020, RG 17.04.2020/31102

Yeni Koronavirüs (Covid-19) Nedeniyle Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Durumlar Kapsamındaki Zorlayıcı Sebep Gerekçesiyle Yapılan Kısa Çalışma Başvuru Süresinin Uzatılması Hakkında Karar, Cumhurbaşkanı Karar Numarası: 3316, RG 23.12.2020/31343

Yeni Koronavirüs (Covid-19) Nedeniyle Dışsal Etkilerden Kaynaklanan Dönemsel Durumlar Kapsamındaki Zorlayıcı Sebep Gerekçesiyle Kısa Çalışma Uygulanan İşyerleri İçin Kısa Çalışma Ödeneğinin Süresinin Uzatılması Hakkında Karar, Cumhurbaşkanı Karar Numarası: 3317, RG 23.12.2020/31343

Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar, Cumhurbaşkanı Karar Numarası: 3318, RG 23.12.2020/31343

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun Geçici 67’nci Maddesinde Yer Alan Tevkifat Oranları Hakkında Karar, Cumhurbaşkanı Karar Numarası: 3321, RG 23.12.2020/31343

Esnaf ve Sanatkarlar ile Gerçek Kişi Tacirlere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Destekler Hakkında Karar, Cumhurbaşkanı Karar Numarası: 3323, RG 23.12.2020/31343

* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.

[1] Bu konudaki ayrıntılı bilgiler için bkz. Yavuz AKBULAK, Ülkemizde Koronavirüs Salgınının Ekonomik Etkilerine İlişkin Alınan Başlıca Önlemler (2020), Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (1st ed. Filiz Kitabevi) Cilt: II, 429-479

[2] 3323 sayılı Kararda geçen;

1. a) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
2. b) Esnaf ve sanatkar: Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alman tedbirlerden etkilenen ve Bakanlık tarafından tespit edilen sektörlerde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkarları,
3. c) Gerçek kişi tacir: Covid-19 salgınıyla mücadele kapsamında alman tedbirlerden etkilenen ve Bakanlık tarafından tespit edilen sektörlerde faaliyet gösteren gerçek kişi tacirleri,

ç) Hibe desteği: Bu Karar kapsamında yapılacak karşılıksız desteği

ifade eder.