Evergrande (gayrimenkul) Grubu, Çin’in Shenzhen, Guangdong Eyaleti’nde (merkezi, Houhai Finans Merkezi’nde yer alan Nanshan ilçesi) Xu Jiayin tarafından 1996 yılında kurulmuş satış tutarı (ciro) bakımından Çin’deki ikinci büyük emlak geliştiricisi şirkettir (2018 yılından bu yana Dünyanın en büyük emlak/gayrimenkul firmasıdır).
Firmanın payları (hisse senetleri) Ekim 2009’da Hong Kong Menkul Kıymetler Borsasında halka arz edilmiş ve bu halka arzdan 722 milyon $ tutarında gelir elde edilmiştir.
Firma, Fortune Global 500 (2020) sıralamasında 122. sırada olup, bu sıralamadaki satış tutarına İngiliz Cayman Adaları (İngiliz Denizaşırı Bölgesi) dahildir. Üretilen daireleri (meskenleri/konutları) çoğunlukla üst ve orta gelirlilere satılmaktadır.
Söz konusu grup, 2021 yılında mali borcunun yüz milyarlarca (Amerikan) dolar olduğu tahmin edilen ödemeleri nedeniyle, ‘Evergrande likidite krizi’ olarak da anılan büyük bir krize yol açmıştır. 20 Eylül 2021’de birçok borsa endeksindeki düşüşün nedenlerinden birisi budur. Çin hükümeti, bu krizi çözmek için Evergrande’yi yeniden yapılandırmaya çalışmaktadır.
Evergrande Group, Çin’in Guangzhou, Tianjin, Shenyang, Wuhan, Kunming, Chengdu, Chongqing, Nanjing, Zhengzhou, Luoyang, Changsha, Nanning, Xian bölgeleri/eyaletleri dahil olmak üzere 22 şehirde 565 milyon metrekare geliştirme arazisi ve gayrimenkul projesine sahiptir.
Şirketin dikkate değer projeleri arasında Haynan’daki Ocean Flower Island da bulunmaktadır. Evergrande Real Estate, Çin anakarasındaki en büyük ikinci gayrimenkul geliştiricisidir. Vanke (Wan ke) ve Country Garden (Bi guiyuan) da Çin’deki diğer iki emlak şirketleri olup, bu ilk üç emlak şirketi ile birlikte “Wan Heng Bi” olarak da bilinirler. Evergrande, Çin’de 170’in üzerinde şehirde projeler geliştirmiştir ki, Chengdu’daki Evergrande Plaza, Aedas tarafından tasarlanmış ve 2014 yılında tamamlanmıştır.
Evergrande, “Dünyanın Hengda çocukları”, “Hengda su dünyası” adlı iki büyük tema parkı markasına sahiptir. 2010 yılında futbol kulübü Guangzhou Evergrande FC’yi satın almıştır.
2018 yılında Evergrande, elektrikli araç şirketi Faraday Future’ın %45 hissesini Evergrande Health yan kuruluşu aracılığıyla 2 milyar dolara satın almıştır. Kasım 2019’da Evergrande, yeni enerji araçları geliştirmek, Nansha, Guangzhou ve Şanghay’da üç üretim üssü inşa etmek ve 2020’de “Evergrande Yeni Enerji Aracı” markalı elektrikli araçları piyasaya sürmek için önümüzdeki üç yıl içinde 45 milyar yen yatırım yapacağını duyurmuştur. 2020 yılında şirket, Hengchi elektrikli araç markasını piyasaya sürmüştür.
Ayrıca, Mart 2015’te Evergrande, New Media Group Holdings’i satın almış ve adını Evergrande Health olarak değiştirmiştir. Yanı sıra, Ekim 2020’de HengTen Networks, Ruyi Pictures’ı 7,2 milyar HK$’a satın alacağını duyurmuştur.
2016 yılında, Hong Kong Piyasa Suistimal Mahkemesi, şirket hakkında son derece kritik bir raporun yayınlanması nedeniyle Amerikalı açığa satışçı ve Citron Research kurucusu Andrew Left’i beş yıl süreyle askıya almış ve Menkul Kıymetler ve Vadeli İşlemler Yönetmeliği (SFO) bakımından onu, Haziran 2012’de Evergrande Real Estate Group Limited (Evergrande) hakkında bir araştırma raporunun yayınlanmasında yanlış veya yanıltıcı bilgileri ifşa etmekten suçlu bulmuştur. New York Times’a göre ticaret yasağı “Hong Kong’un finans piyasalarında ifade özgürlüğü konusundaki endişeleri artırmıştır.” 2021 yazında, borcunun yüz milyarlarca dolar olduğu tahmin edilen ödemeleri, Evergrande likidite krizine neden olmuştur. 20 Eylül 2021’de birçok borsa endeksindeki düşüşün nedenlerinden biri budur. 21 Ekim 2021’de Evergrande’nin, 2,6 milyar dolar tahvil borcunun 83 milyon dolarlık faiz ödemesi, varlık satışına rağmen yapılamamıştır. 10 Kasım 2021’de Evergrande, faiz ödemeleri için ödemesiz dönemi kaçırdıktan sonra 3 tahvilde daha temerrüde düşmüştür.
Büyük haber kuruluşları ödemeleri son teslim tarihinden sonra gerçekleştirdiklerini bildirmesine rağmen, bu iddialar doğrulanamamıştır. Borç ölçeği çok büyük olmasına rağmen, yalnızca finansal veriler açısından bakıldığında, Evergrande henüz “iflas” noktasına ulaşmamıştır.
Grup 2010 yılında 46 milyar Yen ciroya, 8 milyar Yen net gelire ve 105 milyar Yen aktif değere ve 22 milyar Yen özvarlığa sahipken, bu tutarlar 2020’de sırasıyla 507 milyar Yen, 8 milyar Yen, 2,3 trilyon Yen ve 350 milyar Yene ulaşmıştır.
Evergrande’nin toplam borcu yaklaşık 300 milyar dolardır. Buna, ABD doları cinsinden ifade edilen ve denizaşırı ihraç edilen yaklaşık 19 milyar $’lık tahvil dahildir; bu, diğer herhangi bir Çinli emlak geliştirme şirketinde ödenmemiş olandan daha büyük bir meblağdır.
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.