Merhum Prof. Dr. Orhan OĞUZ anısına…
19 Ekim 2021 tarihinde darı-ı bekaya irtihalini öğrendiğimiz[1] merhum Prof. Dr. Orhan OĞUZ beyefendinin bizim katımızda müstesna bir yeri vardır. Şöyle ki, 1988 yılı Haziran ayında ilk mezunlarından olduğum Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) Maliye bölümü geçici mezuniyet belgesini ve bölüm birinciliği (ve fakülte onbirinciliği) başarı belgesini merhum Hocamın elinden almıştık[2]. Bu itibarla kıymetli Hocamıza Allah’tan rahmet; kederli ailesine ve Üniversitemiz camiasına başsağlığı dileriz.
Aşağıdaki başlıklı yazı, esasen Marmara Üniversitesinin bir anlamda çekirdeğini teşkil eden İİBF’nin çok kısa tarihini anlatmaya çalışan ve o tarihte merhum Orhan OĞUZ hocaya adanan bir yazı[3] olup, tekraren (‘tıpkı’) yayımlanmaktadır.
130 Yıllık Çınar: Marmara Üniversitesi İİBF’nin Bugünü
Marmara Üniversitesi (Üniversite-Okul), ülkemizdeki başat eğitim kurumlarındandır. 16.01.1883 tarihinde Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi adıyla Suphi Paşa’nın girişimleri sonucu Maarif Nazırı Tahir Paşa tarafından ülke içindeki ticareti yabancıların sultasından kurtarmak, milli tüccar sınıfına gerekli ticari bilgiyi sağlamak ve uzman eleman yetiştirmek amacıyla Ticaret ve Ziraat Orman ve Maadin Nezareti’ne bağlı olarak İstanbul’un Cağaloğlu semtindeki bir evde eğitime başlayan Üniversite, ilk mezunlarını 1887’de vermiştir.
Üniversite 21.09.1889 tarihinde Maarif Nezareti’ne bağlanmış, ancak 1893’de lağvedilmiştir.
Okul 15.10.1897 tarihinde Maarif Nezareti’ne bağlı olarak yeniden açılmış olup, bugüne kadar kesintisiz olarak eğitim vermeye devam etmektedir.
- Okulun ihtisas bölümleri ilk kez 1915’de kurulmuş;
- 1923-1924 eğitim ve öğretim yılında “İktisat Vekalet’ine bağlanarak eğitime devam etmiş;
- 1924’de “Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi”ne dönüştürülerek Maarif Vekalet’ine bağlanmış;
- 1959’da İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ne dönüştürülerek öğrenim süresi 3 yıldan 4 yıla çıkartılmış ve 1969’da tüzel kişiliğe sahip katma bütçeli tam özerk bir kuruluş haline getirilmiş;
- 1972-1974 döneminde “Muhasebe Enstitüsü”, “İşletme Bilimleri Enstitüsü” ve “Türkiye Ekonomileri Enstitüsü” adıyla 3 enstitü faaliyete geçirilmiş;
- 1977-1978 eğitim ve öğretim yılında “ekonomi”, “işletme” ve “siyasal bilgiler” fakülteleri öğretime açılarak, Galatasaray İşletmecilik Yüksekokulu “İşletme Fakültesi”ne, Aksaray Yüksek Ticaret Okulu ve Beyazıt Maliye Muhasebe Yüksek Okulu, “Ticari Bilimler Fakültesi”ne dönüştürülmüş;
- 07.1982 tarihinde de 41 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve 2809 sayılı Kanun uyarınca Marmara Üniversitesi’ne dönüştürülmüştür.
Üniversite bünyesinde bugün 16 fakülte, 9 yüksekokul, 2 rektörlüğe bağlı bölüm, 18 araştırma ve uygulama merkezi ve 11 enstitü mevcut olup, açık olan önlisans ve lisans program sayısı 199’dur. Uhdesinde yer alan akademik birimlerde Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca ve Arapçadan oluşan 5 dilde eğitimi bünyesinde toplayan Marmara Üniversitesi, bu özelliği ile Türkiye’nin tek çok dilli üniversitesidir. 2007-2012 döneminde, yıllık kontenjan doluluk oranı ortalaması %96,56 olmuştur. Marmara Üniversitesi İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakasına dağılmış toplamda 617.782,9 ma² yüzölçümüne ulaşan 14 ayrı yerleşkede faaliyet göstermektedir. Üniversite’de halen 3.000 dolayında öğretim elemanı bulunmakta ve 70.000’i aşan öğrenci eğitim almaktadır.
Yüksek Ticaret ve Akademi geleneğini sürdüren ve aynı zamanda Marmara Üniversitesi’nin bel kemiğini oluşturan “İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi” (İİBF), toplumsal değişime uyum sağlama, akademik faaliyetleri geliştirme ve daha etkin bir yönetim yapısı oluşturma amacıyla, 23.03.2012 tarih ve 28242 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 05.03.2012 tarihli ve 2012/2909 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatılarak, bünyesinde barındırdığı birimlerden oluşan üç yeni fakülte kurulmuştur.
Söz konusu üç fakülte;
- İşletme, işletme (Almanca), işletme (İngilizce) ve işletme enformatiği (Almanca) olmak üzere 4 bölümden oluşan “İşletme Fakültesi”;
- Çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, ekonometri, iktisat, iktisat (İngilizce) ve maliye olmak üzere 5 bölümden oluşan “İktisat Fakültesi” ve
- Kamu yönetimi, kamu yönetimi (Fransızca), siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler (İngilizce) ve yerel yönetimler olmak üzere 5 bölümden oluşan “Siyasal Bilgiler Fakültesi”dir.
Anılan fakültelerdeki toplam öğretim elemanı sayısı 400’e yakındır. Fakültelerin uluslararasılaşma çalışmaları kapsamında, çeşitli Avrupa üniversiteleri ile işbirliği anlaşmaları yapılmakta, bu çerçevede öğretim elemanı ve öğrenci değişim programları uygulanmakta ve fakültelerdeki eğitim programlarının ilgili sektörlerle işbirliği çerçevesinde, iş dünyasının önde gelen başarılı isimleri de eğitim kadrosunda yer alabilmektedir.
İİBF Dergisi, 1984 yılından beri Türkçe, İngilizce, Almanca ve Fransızca makalelerin yayımlandığı hakemli bir bilimsel dergi konumundadır. 23.03.2012 tarihi itibariyle İİBF’nin üçe bölünmesiyle, dergi yayın hayatına İktisat, İşletme ve Siyasal Bilgiler Fakültelerinin ortak yayını olarak T.C. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi adıyla devam etmektedir.
1988 yılında mezun olduğumuz ve bizim gibi onbinlerce mezunu olan 130 yıllık eğitim çınarı Marmara Üniversitesi İİBF, bugün üç ayrı fakülte olarak İktisat Fakültesi, İşletme Fakültesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesi bünyesinde ruhunu yaşatmakta ve varlığını kuşaktan kuşağa aktarmaya devam etmekte olup, bizler daha nice yıllar Türk eğitimine, ekonomisine ve ülkemize katkılar sunmayı sürdüreceğinden emin olmanın verdiği gururla, okulumuzun, çıtası her geçen akademik dönemde daha da yükselen çok dilli eğitimiyle, “dünya yurttaşı” olma niteliğini desteklediği yeni mezunlarının onu yalnızca ülkemizin ve bölgemizin değil, dünyanın da seçkin eğitim kurumları arasında yer alma yolunda üst basamaklara taşıyacağına yürekten inanıyoruz.
[1] Vefat duyurusu için lütfen bkz. < https://www.marmara.edu.tr/ >
[2] Aynı vesileyle, üzerimizde büyük hakları bulunan dönemin Rektörü merhum Prof. Dr. Ömer Faruk BATIREL beyefendiyi de tazimle yad etmek isteriz.
[3] Anılan yazının künyesi şöyledir: Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı), 130 Yıllık Çınar: Marmara Üniversitesi İİBF’nin Bugünü (2013), Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, 116 (Mezkûr yazıda, “Bu yazı, Marmara Üniversitesi’nin kurucu rektörü Sayın Prof. Dr. Orhan OĞUZ’a adanır.” dipnotu yer alır.)
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.