“(…) Amasya’ya benzin yüklü bir yaylı geldi
Yağmurlu bir günde.
Devrisi gün silah çattılar
Candarmalar hükümetin önünde,
Kemal Paşa çıkageldi
Bir alevdir aldı gitti yurdumuzun gönlünde,
Çorap gibi söküp attı
Düşmanları ordumuzun önünde.
Bu ne inançtır ki Gazi Paşa!
Atının teri kurumadan
Sürüp gittin yeni yeni savaşların peşinde! (…)”
Cahit Külebi (1917-1997)
‘Gömülü’ sözcüğü kelimenin tam anlamıyla “bir şeyi başka bir şeye sıkıca ve derinlemesine sabitlemek” anlamına gelir ve bu nedenle gömülü finans, finansal teklifleri finansal olmayan bir teklife sabitlemek veya bunlara eklemek manasındadır. Günümüzde, gittikçe daha fazla tüketiciye dönük şirket, birçok nedenden dolayı bu tür gizli finansal ürünleri sunmaya başlamışlardır.
Basitçe söylemek gerekirse, gömülü finans, bir finansal ürünün finansal olmayan bir müşteri deneyimine, yolculuğuna veya platformuna yerleştirilmesidir. Bu, kendi içinde yeni bir şey değildir. On yıllardır banka dışı kuruluşlar, perakende zincirlerinde, süpermarketlerde ve havayollarında özel etiketli kredi kartları aracılığıyla finansal hizmetler sunmaktadırlar.
Diğer yaygın gömülü finansman biçimleri, beyaz eşya perakendecilerindeki satış finansmanını ve bayilerdeki otomobil kredilerini içerir. Bunun gibi düzenlemeler, arkalarındaki bankaların nihai müşterilere ulaşması için bir kanal görevi görür.
Yeni nesil gömülü finansı bu kadar güçlü yapan şey, finansal ürünlerin, kullanıcıların günlük olarak etkileşime girdiği dijital arayüzlere entegrasyonudur. Olasılıklar çeşitlidir: diğerleri arasında müşteri sadakat uygulamaları, dijital cüzdanlar, muhasebe yazılımı ve alışveriş sepeti platformları. Bu arayüzleri kullanan tüketiciler ve işletmeler için finansal hizmet satın almak, çevrimiçi alışveriş yapmak, çalışanları vardiyalı olarak planlamak veya envanteri yönetmek gibi finansal olmayan bir deneyimin doğal bir uzantısı haline gelir.
Gömülü finansın evrimi, alış veriş, ticaret erbabı ve tüketici davranışları ile teknolojideki temel değişikliklerle mümkün olmuştur. Ticaretin ve işletme yönetiminin dijitalleşmesi, finansı finansal olmayan müşteri deneyimlerine yerleştirme fırsatlarını büyük ölçüde genişletmiştir. Küresel kart harcamalarının %33’ü ki Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) %50’si artık çevrimiçi olarak gerçekleşiyor. Buna ek olarak, dijital yerliler yaşlandıkça, tüm finansal hizmetlerini dijital platformlar üzerinden almaya açık olan tüketici ve işletme havuzunu genişlettiler. Son olarak, Avrupa Birliği’ndeki düzenlemeler ve ABD’de piyasa tarafından yönlendirilen benimseme ile desteklenen açık bankacılık inovasyonu, üçüncü taraf fintech oyuncularının tüketicilerin bankacılık verilerine erişmesine ve hatta onlar adına işlem yapmasına olanak tanıyarak gizli talebin açığa çıkmasına yardımcı oldu.
Gömülü finans, kritik bir son müşteri kitlesinin (tüketiciler veya işletmeler) gömülü finansın “dağıtıcısı” olarak adlandırılan dijital platformun operatörüyle sık (genellikle günlük) dijital etkileşimde bulunduğu herhangi bir ortamda ortaya çıkabilir. Distribütör (dağıtıcı) olarak hareket eden banka dışı bir şirket için gömülü finans, müşteri deneyimini geliştirmenin ve bir bankanın işletilmesi ile ilgili genel giderlere maruz kalmadan yeni bir gelir kaynağı yaratmanın bir yolunu sunar.
Gömülü finans sunmak için iyi konumlanmış işletme türleri arasında perakendeciler, ticari yazılım firmaları, çevrimiçi pazar yerleri, platformlar, telekom şirketleri ve orijinal ekipman üreticileri bulunur. Tüm bu kategoriler, geçtiğimiz bir veya iki yıl boyunca gömülü finans alanında yüksek düzeyde faaliyet ve yenilikler gördüler.
Gömülü finans dağıtıcıları ve onların nihai müşterileri arasında, bir dizi mevduat, ödeme, ihraç ve borç verme ürünlerine yönelik talep şimdiden olgunlaşmaktadır. Bu geleneksel finansal ürünlere ek olarak, yeni kullanım durumları da ortaya çıkmaktadır. Örneğin, yerleşik finans dağıtıcıları, çalışanlara kazanılmış ücret erişim programlarının bir parçası olarak ön ödemeli kartlar; ticaret erbabına mevduat hesaplarını anında ödemeler için kullanma seçeneği sunmaktadır.
Gömülü finans ürün portföyü, müşteri katılımı ve ürün hizmeti süreçleri kademeli olarak dijitalleştirildikçe ve gerçek zamanlı risk analitiği ve hizmetleri daha karmaşık hale geldikçe daha da genişleyecektir. Bununla birlikte, vaka bazında değerlendirme, yüz yüze temas noktaları veya ticari gayrimenkul finansmanı gibi düzenleyici bekleme süreleri gerektiren ürünler uçtan uca dijitalleşmeye daha az duyarlı olduğundan, riskin büyüme üzerinde bir kısıtlama olmaya devam etmesi muhtemeldir. Bu kısıtlamalara rağmen, gömülü finans yoluyla sunulmaya uygun ürünlerin bankacılık gelir havuzlarının %50’sini oluşturabileceği tahmin edilmektedir.
Teknoloji sağlayıcıları yani fintech’ler, dağıtıcıların yerleşik finans ürünlerine erişebileceği, özelleştirebileceği ve sunabileceği bir platform sağlar. Marqeta da dahil olmak üzere bazıları, kart basımı gibi belirli finansal ürün kategorileri için nokta çözümler sunar. Unit, Bond ve Alviere dahil diğerleri de, dağıtıcılara/distribütörlere mevduat, para hareketi ve borç verme gibi birden fazla finansal ürün sunan platformlar işletirler.
Bilanço sağlayıcıları (lisanslı veya yetkili finans kuruluşları), gömülü finans ürünleri üretmekten, risk ve uyum hizmetleri sağlamaktan ve borç verme ve mevduat ürünleri için fonlara erişim sağlamaktan sorumludur. Bilanço sağlayıcıları bazen distribütörler için bütünleşik bir gömülü finans teklifi oluşturmak için teknoloji sağlayıcılarla doğrudan ortaklık kurarlar. Örneğin, Stripe, platformlara ve üçüncü taraf pazarlara gömülü finansman sağlamak için Goldman Sachs ve diğer bankalarla ortaklık kurmaktadır. Cross River Bank ve Banking Circle dahil olmak üzere birkaç banka ve fintech, bu işlevlerin her ikisini de yerine getirmektedir. Kendi teknoloji katmanlarını kendi bilançolarının üzerine inşa ederek, perakendeciler, iş-yazılım sağlayıcıları, pazar yerleri gibi distribütörlere ek ortaklıklara ihtiyaç duymadan kendi başlarına gömülü finansman sağlarlar.
Gömülü finansın üç ana paydaşı vardır:
- Tüketiciler: Bu, finansal olmayan ürünü satın alan ve böylece (daha önce açıklandığı gibi) gömülü finansal teklif için potansiyel bir müşteri haline gelen kişidir. Bazı durumlarda ilgili gecikme nedeniyle, kişi kendilerini müşteri olarak açıkça tanımlayamayabilir.
- İşletmeler: Size finansal olmayan ürün veya hizmeti satan şirkettir.
- Finansal kurumlar (bankalar, bankacılık dışı finansal şirketler, fintech’ler vb.): Gömülü finansman ürünlerini satan/destekleyen şirketlerdir/kurumlardır. Bu şirketler finansal teklifleri doğrudan satmazlar, ancak bunu dolaylı olarak işletmeler aracılığıyla yaparlar.
Geniş ölçüde gömülü finansal teklifleri üç türe ayrılabilir:
- Yerleşik Ödemeler: Herhangi bir alışveriş web sitesinde/uygulamasında ödeme sırasında kredi kartı, banka kartı, birleşik ödeme arayüzü (UPI) vb. gibi çevrimiçi ödeme seçenekleri.
- Gömülü Sigorta: Uçak bileti satın alırken seyahat sigortası veya telefon alırken telefon kırılması sigortası gibi.
- Yerleşik Kredi/Ödünç Verme: Şimdi satın al, sonra öde (BNPL) veya herhangi bir alışveriş web sitesinde/uygulamasında ödeme sırasında eşit aylık taksitler (EMI) seçeneği gibi.
* Bu derlemede yer alan görüşler derleyene ait olup derleyenin çalıştığı kurumu bağlamaz, derleyenin çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Derlemedeki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler derleyene aittir.
Derleme kapsamında yararlanılan kaynaklar şunlardır:
- Andy Dresner, Albion Murati, Brian Pike, and Jonathan Zell, Embedded finance: Who will lead the next payments revolution? McKinsey, October 13, 2022, < https://www.mckinsey.com/industries/financial-services/our-insights/embedded-finance-who-will-lead-the-next-payments-revolution > erişim tarihi 24 Ekim 2022
- Matt Harris, Adam Davis, Blake Adams, and Jeff Tijssen, Embedded Finance: What It Takes to Prosper in the New Value Chain, Bain Capital, September 12, 2022, < https://www.bain.com/insights/embedded-finance/ > erişim tarihi 24 Ekim 2022
- Ishpreet Gandhi, Aashika Jain, What Is Embedded Finance? Forbes, September 2, 2022, < https://www.forbes.com/advisor/in/personal-finance/what-is-embedded-finance/ > erişim tarihi 24 Ekim 2022
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.