Halka Açık Anonim Şirketlerde Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakkı*

1. Sermaye Piyasası Kanunu’ndaki Hükümler

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (SPKn) hazırlanırken, mülga 2499 sayılı Kanun döneminde tebliğ ile düzenlenen pay alım teklifine ilişkin esaslar^[1] SPKn’na taşınarak Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) bu zorunluluğa uyulmaması durumunda uygulayabileceği yaptırımlar güçlendirilmiştir. Yine ilk kez pay alım teklifi sonrası belirli bir pay oranına ulaşan ortaklara, kalan azınlığı ‘ortaklıktan çıkarma hakkı’ ile teklif sonrasında azınlık haline gelen pay sahiplerine paylarını ortaklığa ‘satma hakkı’ getirilmiştir.

SPKn’nun ‘Ortaklıktan çıkarma hakkı ve satma hakkı’ başlıklı 27’nci maddesi şu şekildedir: “(1) Pay alım teklifi sonucunda veya birlikte hareket etmek de dahil olmak üzere başka bir şekilde sahip olunan payların halka açık ortaklığın oy haklarının Kurulca belirlenen orana veya daha fazlasına ulaşması durumunda, paya sahip olan bu kişiler açısından azınlıkta kalan pay sahiplerini ortaklıktan çıkarma hakkı doğar. Bu kişiler, Kurulca belirlenen süre içinde, azınlıkta kalan ortakların paylarının iptalini ve bunlar karşılığı çıkarılacak yeni payların kendilerine satılmasını ortaklıktan talep edebilirler. Satım bedeli, 24 üncü madde çerçevesinde belirlenir.

(2) Birinci fıkrada yer alan şartlar çerçevesinde ortaklıktan çıkarma hakkının doğduğu durumlarda, azınlıkta kalan pay sahipleri açısından satma hakkı doğar. Bu pay sahipleri Kurulca belirlenen süre içinde, paylarının adil bir bedel karşılığında satın alınmasını oy haklarının Kurulca belirlenen orana veya daha fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişilerden ve bunlarla birlikte hareket edenlerden talep edebilirler.

(3) 6102 sayılı Kanunun 208 inci maddesi halka açık ortaklıklara uygulanmaz.

(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.”

Bu madde ile Avrupa Birliği mevzuatına uyum sağlanabilmesi ve pay sahiplerinin haklarının korunması amacıyla ilk kez ‘ortaklıktan çıkarma hakkı’ ve ‘satma hakkı’ kavramları düzenlenmiştir. Pek çok ülkede pay alım teklifinin uzantısı şeklinde düzenlenen ‘ortaklıktan çıkarma hakkı’ ile pay alım teklifi sonrası belirli bir pay oranına ulaşan kişi ya da grubun, şirketin yapısını değiştirme, halka açıklık statüsünden çıkma gibi niyetlerini küçük yatırımcının haklarını da koruyacak şekilde hayata geçirmesi amaçlanırken; devamında düzenlenen ‘satma hakkı’ ile teklif sonrasında azınlık haline gelen pay sahiplerine, ortaklıkta kalma tercihlerini bir kez daha gözden geçirme imkanı verilerek azınlık pay sahiplerinin korunması amaçlanmıştır. Diğer yandan, benzer bir düzenleme 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 208’inci maddesinde^[2] yer almakta olup, halka açık ortaklıklara ilişkin özel düzenlemelerin yapılması ihtiyacı üzerine istisna hükmü konmuştur.

2. Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği’ndeki Son Düzenlemeler

SPKn’nun çeşitli maddelerinde değişiklik yapan “Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olup; SPK tarafından SPKn’nda yapılan bu değişiklikler ve piyasadan gelen diğer talepler de dikkate alınarak yazının 1. numaralı bölümündeki hükümlere dayanılarak hazırlanan II-27.3 sayılı “Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği”^[3] (Tebliğ) ile payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıklarda hakim ortağın diğer ortakları ortaklıktan çıkarma hakkı ile diğer ortakların paylarını hakim ortağa satma hakkının uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.

2.1. Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Haklarının Kullanımı

2.1.1. Hakların doğması ve oy haklarının hesaplanma usulü

Pay alım teklifi sonucunda veya birlikte hareket etmek de dahil olmak üzere herhangi bir şekilde sahip olunan paylara ilişkin oy haklarının, ortaklığın oy haklarının %98’ine ulaşması veya bu durumda iken ek pay alınması durumunda, Tebliğde belirtilen istisnalar hariç olmak üzere, hakim ortak açısından sahip oldukları payların imtiyazlı olup olmadığı dikkate alınmaksızın diğer pay sahiplerinin tamamını ortaklıktan çıkarma hakkı, diğer ortaklar açısından da paylarını hakim ortağa satma hakkı doğar.

Oy haklarına ilişkin oranın tespitinde, hakim ortağın sahip olduğu doğrudan ve dolaylı paylar dikkate alınır. Oy hakkında imtiyazlar dikkate alınmaz. İntifa veya alım hakkına dayalı paylar ile çıkarma hakkı kullanılamaz.

Ortaklık tarafından gerçekleştirilen bedelsiz ve/veya yeni pay alma haklarının sınırlandırılmadığı bedelli sermaye artırımlarında mevcut ortaklar tarafından alınan paylar nedeniyle veya miras, geri alınan paylar, oy haklarının donması gibi sebeplerle satma ve ortaklıktan çıkarma hakkı doğmaz.

Ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğmasına sebebiyet verecek pay alımlarının tespitinde, aşağıda belirtilen kişilerin birlikte hareket ettikleri kabul edilir:

1. a) Gerçek ve/veya tüzel kişi ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu ortaklıklar.
2. b) Tüzel kişi ortakların yönetim kontrolünü elinde bulunduran gerçek ve/veya tüzel kişiler ile bu kişilerin yönetim kontrolüne sahip olduğu ortaklıklar.

Ortaklıkların sermaye piyasası mevzuatı dışında tabi oldukları diğer mevzuattan kaynaklanan yükümlülükleri saklıdır.

2.1.2. Hakların kullanımına ilişkin prosedür

Hakim ortak tarafından, hakim ortak konumunun kazanılması veya bu durumda iken ek pay alınması durumunda Kurulun özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklama yapılır. Söz konusu açıklamayı takip eden en geç bir ay içerisinde ortaklık tarafından pay değerlerinin tespiti amacıyla Kurulun ilgili düzenlemeleri uyarınca değerleme raporu hazırlatılır ve raporun özeti kamuya açıklanır. Özetin kamuya açıklanmasını takip eden iki aylık hak düşürücü süre içerisinde satma hakkını kullanmak isteyen hakim ortak dışındaki diğer ortaklar, aşağıda 2.1.3.’de yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen fiyat üzerinden satma hakkı kullanım taleplerini ortaklığa yazılı olarak iletir. Tebliğin uygulanmasında bir ay otuz gün olarak uygulanır.

Satma hakkı kullanım süresinin bitimine kadar hakim ortağın hakim ortak konumunu kaybetmesi durumunda dahi satma hakkının kullandırılmasına devam edilir. Hakim ortak söz konusu süre içerisinde, satma hakkının kullanılması sebebiyle yaptığı alımlar hariç olmak üzere, ek pay alımında bulunamaz.

Ortaklık, satma hakkı kullanım talebinde bulunan pay sahiplerinin ortaklık sıfatını araştırır ve gelen talepleri en geç iki iş günü içinde iadeli taahhütlü mektupla veya noter aracılığı ile hakim ortağa bildirir. Kayden izlenen paylar için ortak bilgileri MKK’dan teyit edilir.

Hakim ortağın satma hakkı kullanım talebinin kendisine ulaşmasını izleyen en geç iki iş günü içinde pay bedellerini ortaklık hesabına yatırması gerekir. Satma hakkını kullanmak isteyen ortakların sahip oldukları payların bedeli, pay bedellerinin ortaklık hesabına yatırılmasını takip eden iş günü ortaklık tarafından ödenir ve ödeme ile birlikte pay devir işlemleri sonuçlandırılır. Satma hakkı yatırım kuruluşu vasıtasıyla kullandırılabilir.

Satma hakkı kullanılmak istendiğinde, sahip olunan imtiyazlı veya imtiyazsız tüm paylar için kullanılmalıdır.

Ortaklıktan çıkarma hakkını kullanmak isteyen hakim ortak, satma hakkının kullanımına ilişkin iki aylık hak düşürücü sürenin sona ermesini takiben en geç üç iş günü içinde bu hakkını aşağıda 2.1.3.’de belirtilen fiyat üzerinden ve diğer ortakların imtiyazlı veya imtiyazsız tüm payları için kullanmak üzere ortaklığa başvurur. Söz konusu başvuruda ortaklıktan çıkarma hakkı kullanımına ilişkin toplam bedeli karşılayacak tutarda banka teminat mektubunun veya bu tutardaki nakdin bankada özel bir hesapta bloke edildiğine ilişkin bilgi ve belgelerin ortaklığa sunulması gerekir.

Hakim ortağın başvurusu üzerine ortaklık yönetim kurulu, en geç beş iş günü içerisinde diğer ortakların paylarının iptali ile söz konusu payların yerine geçmek üzere çıkarılacak ve hakim ortağa verilecek yeni payların ihracı amacıyla karar alır ve karar alınmasını takip eden on iş günü içerisinde ihraç belgesinin onaylanmasını teminen Kurula başvurur. Payları borsada işlem gören ortaklıklar, eş zamanlı olarak ayrıca paylarının borsa kotundan çıkarılması için borsaya başvurur.

Hakim ortak ortaklıktan çıkarma hakkı kullanımına ilişkin toplam bedeli, SPK onayını takip eden üç iş günü içinde ortaklığın banka hesabına yatırır. Toplam bedelin ortaklık hesabına yatırılmasında, bloke edilen nakdin aktarılması dışında bir yöntem kullanılması durumunda, bloke edilen hesaptaki blokaj kaldırılır. Ortaklık tarafından iptal edilecek payların yerine geçmek üzere çıkarılacak ve hakim ortağa verilecek payların bedeli, hakim ortağın çıkarma hakkını kullanmak için ortaklık hesabına yatırmış olduğu tutardan karşılanır. İhraç edilecek yeni paylar için, nominal değerinden aşağı olmamak kaydıyla ortaklıktan çıkarma hakkı kullanım bedeli üzerinden hesaplanacak Kurul ücreti, ihraç belgesinin teslim alınmasından önce hakim ortak tarafından Kurulun ilgili hesabına yatırılır.

Ortaklıklar tarafından çıkarma hakkı kullanım bedelinin ortaklık hesabına yatırılmasını takip eden üç iş günü içerisinde Kurulca onaylı ihraç belgesinin tescili ve TTSG’de yayımlanması için ticaret siciline başvurulur. Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına konu olan paylar, tescil tarihi itibarıyla iptal edilmiş sayılır.

Payları borsada işlem gören ortaklıklar ile payları borsada işlem görmeyen ve kayden izlenen ortaklıklar, hakim ortağın çıkarma hakkı kullanım bedelini ortaklık hesabına yatırmasını takip eden iş günü içinde bu bedelin hakim ortak dışındaki ortakların hesabına aktarılması, söz konusu ortakların paylarının iptali ve yeni ihraç edilecek payların hakim ortak hesabına aktarılması talebi ile MKK’ya başvurur. MKK sisteminde kayden izlenen paylara ilişkin tutarlar, MKK tarafından hakim ortak dışındaki hak sahipleri hesaplarına aktarılmak üzere ilgili yatırım kuruluşları hesaplarına transfer edilerek paylar iptal edilir. MKK’ya başvuru tarihi itibarıyla MKK sisteminde ortaklık nezdinde izlenen paylar ile kaydileştirilmeyen paylara ilişkin bakiye tutarın, ortaklık tarafından üç yıllık bir süre boyunca bir yatırım kuruluşu vasıtasıyla Takasbank nezdinde açılacak özel bir bloke hesapta nemalandırılmak suretiyle tutulması gerekir. Payların iptalinden itibaren üç yıllık sürenin sonunda, ilgili yatırım kuruluşunun Takasbank’a başvurusunu takiben blokaj kaldırılır. Üç yıl boyunca Takasbank nezdinde bloke olarak tutulan tutarın neması ile hesapta kalan bakiye, üç yıllık sürenin sonunda talep üzerine ortaklığa iade edilir. Bu tarihten sonra pay sahibi olduğunu ispat eden kişilere payları karşılığında ödenecek pay bedelleri ortaklık tarafından karşılanır. Bunun uygulanmasında bloke hesapta yer alan tutarın nemalandırılması, aracılık işlemlerinde uygulanacak takas esasları ve blokajın kaldırılmasına ilişkin esaslar Takasbank tarafından Kurulun onayı ile belirlenir.

Payları borsada işlem görmeyen ve kayden izlenmeyen ortaklıklar, hakim ortağın başvurusu üzerine, hakim ortağın ortaklıktan çıkarma hakkını kullanacağını, ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılması sebebi ile payların iptal edileceğini ve pay sahibi olan ortakların ortaklıktan çıkarma hakkı bedeli karşılığında sahip oldukları pay senetlerinin imhası için ortaklığa başvurmaları gerektiğini SPK’nın özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklar, varsa ortaklık internet sitesinde ve ortaklık merkezinin bulunduğu yerde yayımlanan en yüksek tirajlı yerel süreli yayınlardan birinde veya ulusal bir gazetede ilan eder. Ortaklık pay senetlerini teslim alırken iki nüsha teslim tutanağı düzenler ve bir nüshasını pay senetlerini teslim eden ortağa verir. Teslim tutanağı ortaklık yetkilileri ve pay senetlerini teslim eden ortak tarafından imzalanır. Teslim tutanağında, teslim edilen pay senedi adedi ve nominal değerleri toplamına, kupür değerine ve pay senetleri bedelinin yatırılacağı banka hesap numarasına yer verilir. Teslim olunan pay senetlerinin bedelleri, teslim tarihini takip eden iş günü içerisinde tam ve nakden ortağın banka hesabına yatırılır. Teslim alınan pay senetleri ilgili kuponlarla birlikte yılda en az iki kez noter huzurunda fiziken iptal ve imha edilir ve bu durum noter tarafından düzenlenecek bir tutanakla tespit ettirilir. Söz konusu ortaklıklar, ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına konu olan ve iptal edilmiş sayılan payları, herhangi bir süre sınırı olmaksızın sahiplerinin yapacakları başvuru üzerine satın almakla yükümlüdür.

MKK sürecinin tamamlanmasının ardından, borsa tarafından konuya ilişkin başvuru değerlendirilerek ortaklık paylarının borsa kotundan çıkarılmasına ve işlem görmekten sürekli men edilmesine karar verilir. Anılan karar, kararın borsa tarafından Kamuyu Aydınlatma Platformunda duyurulmasını izleyen ilk iş günü yürürlüğe girer.

Hakim ortak tarafından ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılmasını takiben borsa kotundan çıkarılan ortaklıklar, SPKn kapsamından çıkmış sayılır.

Ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğması ile aynı anda yönetim kontrolünün elde edilmesi halinde, pay alım teklifi yükümlülüğünün doğmadığı kabul edilir.

2.1.3. Hakların kullanım bedeli

Ortaklıktan çıkarma ve satma hakkı kullanım bedeli Türk Lirası olarak tam ve nakden ödenir. Ortaklıktan çıkarma ve satma hakkı kullanım bedeli olarak;

1. a) Payları borsada işlem gören ortaklıklar için;

1) Payları Yıldız Pazarda işlem gören ortaklıklarda hakların doğmasının kamuya açıklandığı tarihten önceki son bir aylık; payları Yıldız Pazar dışındaki pazar ve platformlarda işlem gören ortaklıklar için ise bu tarihten önceki son altı aylık dönem içinde borsada oluşan günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması ile her bir pay grubuna ilişkin fiyatın tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda belirlenen değerin ortalaması ve

2) Hakim ortak konumunun kazanılmasının eş anlı olarak yönetim kontrolü değişikliğine yol açması durumunda pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken zorunlu pay alım teklifi fiyatından yüksek olanı,

1. b) Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için;

1) Her bir pay grubuna ilişkin fiyatın tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda belirlenen değer ve

2) Hakim ortak konumunun kazanılmasının eş anlı olarak yönetim kontrolü değişikliğine yol açması durumunda pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken zorunlu pay alım teklifi fiyatından yüksek olanı,

dikkate alınır. (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen süreler içinde Kurulca;

1. a) SPKn’nun 107’nci maddesinde sayılan fiiller nedeniyle 101 veya 107’nci maddeler kapsamında işlem yapılmasına veya
2. b) Ekonomiyi ya da sektörü etkileyen olağanüstü gelişmelerin varlığının kabulüne

ilişkin karar alınmış olması durumunda, karara esas teşkil eden dönemler dikkate alınmaz. Bu süreler hesaplamaya esas alınan dönemlerin başına eklenmek suretiyle dönemler tamamlanır.

2.2. Çeşitli Hükümler

Hakim ortak tarafından aşağıdaki durumlarda SPK’nın özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklama yapılır:

1. a) Hakim ortak konumunun kazanılması veya bu durumda iken ek pay alınması.
2. b) Hakim ortak konumunun kaybedilmesi.
3. c) Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılmasına karar verilmesi ve çıkarma hakkı bedeli ile birlikte çıkarma hakkının kullanımı için ortaklığa başvuru yapılması.

Aşağıdaki hususlar SPK’nın özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde ortaklık tarafından kamuya açıklanır:

1. a) Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımı amacıyla ortaklığa başvurulması, ortaklıktan çıkarma süreci ve ortaklıktan çıkarma sürecinin sonuçlarına ilişkin bilgi.
2. b) Satma hakkının doğduğu hususu.
3. c) Satma hakkının kullanımı talebiyle ortaklığa başvuruda bulunulması halinde, başvuru geldiği sürece günlük olarak, bu hakkı kullanmayı talep eden ortakların sayısı, sermayedeki pay oranları ile toplam satma hakkı bedeli.

ç) Pay bedelinin tespitine ilişkin olarak yukarıda 2.1.3.’de yer alan hükümler hazırlanan değerleme raporunun özet kısmı dahil kesinleşen çıkarma ve satma hakkı bedeli.

1. d) Satma hakkının kullanım süresi sonucunda, bu hakkı kullanan ortakların sayısı ve sermayedeki pay oranları ile hakim ortağın sermayedeki pay oranı.

Kamu kurum veya kuruluşlarının aksi yönde bir talepleri olmadığı sürece sahip olduğu paylar için Tebliğ hükümleri uygulanmaz. Ortaklık paylarının ilk defa borsada işlem görmeye başlamasından itibaren iki yıl süreyle ortaklıktan çıkarma veya satma hakkı kullanılamaz.

3. Sonuç

II-27.3 sayılı “Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği” ile getirilen temel yenilikler aşağıda özetlenmektedir:

• Hakim ortak konumu için belirlenen oran: Çıkarma ve satma haklarının tetiklenmesi için hakim ortağın ulaşması gereken oran %98 olarak korunmuştur. Birlikte hareket eden kişiler tanımı amaca uygun olarak yeniden belirlenmiş ve pay alım teklifi düzenlemelerine paralel olarak birlikte hareket ettiği kabul edilen kişiler sayılmıştır.
• Sermaye artırımları için öngörülen istisna: Ortaklıklar tarafından gerçekleştirilen bedelsiz ve/veya yeni pay alma haklarının sınırlandırılmadığı bedelli sermaye artırımlarında mevcut ortaklar tarafından alınan paylar nedeniyle veya miras, geri alınan paylar, oy haklarının donması gibi sebeplerle satma ve ortaklıktan çıkarma hakkı doğmayacağı hükme bağlanmıştır.
• Yönetim kontrolü ile eş anlı olarak hakim ortak konumunun elde edilmesi: Bir ortaklığın yönetim kontrolünün elde edilmesi ile birlikte aynı anda ortaklıktan çıkarma ve satma hakkının doğması halinde, pay alım teklifi yükümlülüğünün doğmadığının kabul edileceğine ilişkin hüküm eklenmiştir. Ancak, ortakların hak kaybını önlemek için de çıkarma/satma hakları kullanım bedelinin belirlenmesine ilişkin kriterler arasına pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken fiyat da dahil edilmiştir.
• Satma hakkı sürecindeki değişiklikler: Satma hakkının kullanılmasında, ilgili ortaklığın pay değerinin tespiti amacıyla değerleme raporunun hazırlanması için öngörülen süre hakim ortak tarafından yapılacak özel durum açıklamasını takip eden en geç 1 ay, satma hakkının kullanılması için öngörülen süre ise değerleme raporunun özetinin kamuya açıklanmasını takip eden 2 ay olarak belirlenmiştir. Ayrıca satma hakkı bedelinin pay sahiplerine ödenmesine ilişkin süreç kısaltılmıştır. Ortaklıkların MKK’dan bilgi teminini kolaylaştırmak adına kayden izlenen paylar için ortak bilgilerinin MKK’dan teyit edileceğine ilişkin hüküm eklenmiştir.
• Çıkarma hakkı sürecindeki değişiklikler: Hakim ortağın başvurusu üzerine, diğer ortakların paylarının iptali ile söz konusu payların yerine geçmek üzere çıkarılacak ve hakim ortağa verilecek yeni payların ihracı amacıyla ortaklık yönetim kurulu tarafından alınacak karar ve bu kararı takiben ihraç belgesi onayı için SPK’ya başvuru yapılması için süreler sırasıyla 5 ve 10 iş günü olarak belirlenmiştir. Ayrıca payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için pay senetlerinin teslimi sırasında verilecek tutanağa ilişkin düzenleme yapılmış ve pay senetlerinin imhasının en az yılda iki kez yapılmasına imkan tanınmıştır. Diğer yandan üç yıllık süre boyunca İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ’de, bloke edilmesi gereken çıkarma hakkı bedelinin nakit yerine teminat mektubu suretiyle yerine getirilmesi uygulaması kaldırılmıştır.
• Hakların kullanım bedeli: Çıkarma ve satma hakkı kullanım bedeli;

– Payları borsada işlem gören ortaklıklar için;

• Payları Yıldız Pazarda işlem gören ortaklıklarda hakların doğmasının kamuya açıklandığı tarihten önceki son bir aylık payları Yıldız Pazar dışındaki pazar ve platformlarda işlem gören ortaklıklar için ise bu tarihten önceki son altı aylık dönem içinde borsada oluşan günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması ile her bir pay grubuna ilişkin fiyatın tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda belirlenen değerin ortalaması ve
• Hakim ortak konumunun kazanılmasının eş anlı olarak yönetim kontrolü değişikliğine yol açması durumunda pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken zorunlu pay alım teklifi fiyatından yüksek olanı,

– Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için;

• Her bir pay grubuna ilişkin fiyatın tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda belirlenen değer ve
• Hakim ortak konumunun kazanılmasının eş anlı olarak yönetim kontrolü değişikliğine yol açması durumunda pay alım teklifi düzenlemeleri çerçevesinde hesaplanması gereken zorunlu pay alım teklifi fiyatından yüksek olanı

şeklinde belirlenmiştir.

KAYNAKÇA

Mevzuat

Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Kanun Numarası: 7222, Kanun Tarihi: 20.02.2020, RG 25.02.2020/31050

Sermaye Piyasası Kanunu, Kanun Numarası: 6362, Kabul Tarihi: 06.12.2012, RG 30.12.2012/28513

Türk Ticaret Kanunu, Kanun Numarası: 6102, Kabul Tarihi: 13.01.2011, RG 14.02.2011/27846

Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği (II-27.3 sayılı) RG 31.12.2020/31351

* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.

[1] SPKn m.25 ila m.26 hükümleri şöyledir:

“Pay alım teklifi

MADDE 25 ”“ (1) Halka açık ortaklıklarda, gönüllü ya da önemli nitelikteki işlemler nedeniyle zorunlu pay alım teklifi yapılması ile ilgili usul ve esaslar Kurulca belirlenir.

(2) Pay alım teklifinin Kurul tarafından yasaklandığı durumlarda, yasaklanan teklife dayanılarak gerçekleştirilen işlemler geçersizdir.”

“Pay alım teklifi zorunluluğu

MADDE 26 ”“ (1) Halka açık ortaklıklarda yönetim kontrolünü sağlayan payların veya oy haklarının iktisap edilmesi halinde söz konusu payların veya oy haklarının iktisabının kamuya açıklandığı tarihte pay sahibi olan diğer ortakların paylarını satın almak üzere teklif yapılması zorunludur. Pay alım teklifinde bulunulmasına ve pay alım teklifinde bulunma zorunluluğundan muafiyete ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.

(2) Ortaklığın oy haklarının yüzde ellisinden fazlasına tek başına veya birlikte hareket ettikleri kişilerle beraber, doğrudan veya dolaylı olarak sahip olunması, yönetim kurulu üye sayısının salt çoğunluğunu seçme veya genel kurulda söz konusu sayıdaki üyelikler için aday gösterme hakkını veren imtiyazlı paylara sahip olunması, yönetim kontrolünün elde edilmesi olarak kabul edilir. Ancak, imtiyazlı payların mevcudiyeti nedeniyle yönetim kontrolünün elde edilemediği haller bu madde kapsamında değerlendirilmez.

(3) Ortaklığın pay sahipliğinde herhangi bir değişiklik olmasa bile, 23 üncü maddenin birinci fıkrasında Kurulca belirlenmesi öngörülen usul ve esaslar ile 29 uncu maddenin altıncı fıkrasındaki usul ve esaslara uyulmadan, bazı ortakların kendi aralarında yapacakları özel anlaşmalarla yönetim kontrolünü ele geçirmeleri de bu madde kapsamında değerlendirilir.

(4) Kurul, faaliyet konusu imtiyaz verilen bir işi görmek olup da bu imtiyazı kaldırılan veya 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca faaliyet izni kaldırılan veya temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen halka açık ortaklıkların pay sahiplerinin korunması amacıyla, imtiyazın geri alınmasına veya 5411 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinin uygulanmasına neden oldukları tespit edilen hakim ortak olan gerçek ve tüzel kişilere pay alım teklifi zorunluluğu getirebilir.

(5) Kurul, yatırım ortaklıklarının yatırım ortaklığı niteliklerinin değiştirilmesine veya yitirilmesine neden olacak esas sözleşme değişikliklerine izin verilebilmesi için pay alım teklifi zorunluluğu getirebilir.

(6) Pay alım teklifinde bulunma zorunluluğu doğan gerçek ve tüzel kişiler ile bunlarla birlikte hareket edenlerin sahip olduğu oy hakları, Kurulca belirlenecek süre içinde bu zorunluluğun yerine getirilmemesi halinde kendiliğinden donar. Söz konusu paylar, genel kurul toplantı nisabında dikkate alınmaz.”

[2] TTK m.208 şu şekilde düzenlenmiştir:

“Satın alma hakkı

MADDE 208- (1) Hakim şirket, doğrudan veya dolaylı olarak bir sermaye şirketinin paylarının ve oy haklarının en az yüzde doksanına sahipse, azlık şirketin çalışmasını engelliyor, dürüstlük kuralına aykırı davranıyor, fark edilir sıkıntı yaratıyor veya pervasızca hareket ediyorsa, hakim şirket azlığın paylarını varsa borsa değeri, yoksa 202 nci maddenin ikinci fıkrasında öngörülen şekilde belirlenen değer ile satın alabilir.”

[3] Tebliğin uygulanmasında;

1. a) Birlikte hareket eden kişiler: Çıkarma ve satma hakkının doğmasına sebebiyet verecek pay alımlarını açık ya da zımni, sözlü ya da yazılı bir anlaşma çerçevesinde yapan gerçek ve/veya tüzel kişileri,
2. b) Borsa: 6362 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinde tanımlanan sistemler ve pazar yerleri ile yurt dışı borsaları,
3. c) Hakim ortak: Tek başına veya birlikte hareket ettiği kişilerle birlikte ortaklığın oy haklarının en az %98’ine sahip olan gerçek ya da tüzel kişileri,

ç) Kanun: 6362 sayılı Kanunu,

1. d) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
2. e) MKK: Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketini,
3. f) Ortaklık: Payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıkları,
4. g) Pay alım teklifi: Kurulun pay alım teklifine ilişkin düzenlemelerinde tanımlanan teklifi,

ğ) Takasbank: İstanbul Takas ve Saklama Bankası AŞ’yi,

1. h) TTSG: Türkiye Ticaret Sicili Gazetesini,

ı) Yatırım kuruluşu: Kanunun 3’üncü maddesinde tanımlanan anonim ortaklıkları,

1. i) Yönetim kontrolü: Kanunun 26’ncı maddesinde tanımlanan yönetim kontrolünü,

ifade eder. Tebliğ ile 12.11.2014 tarihli ve 29173 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği (II-27.2) yürürlükten kaldırılmıştır.