Akışlı paylar (Flow-Through Shares; FTSs) madencilik, petrol ve gaz, yenilenebilir enerji ve enerji tasarrufu sektörlerine özgü bir finansal üründür. Bu paylar öncelikle şirketlerin önemli tutarda sermaye gerektiren ve muhtemelen uzun süre kar getirmeyecek projeler için fon toplamasına yardımcı olmak için kullanılmaktadır.
Akışlı payların temel dayanağı, bunları ihraç etmek için şirketin belirli vergi avantajlarından (tax benefits) vazgeçmeyi kabul etmesi gerektiğidir. Yatırımcılar daha sonra bu payları normal hisselerden daha yüksek bir fiyata satın alırlar ve karşılığında şirketin vazgeçtiği vergi avantajlarını talep ederler. Bu nedenle, akışlı payların artan fiyatı, yatırımcılara sağladıkları vergi avantajlarıyla hafifletilmektedir. Şirket daha sonra akışlı payları ile normal hisseleri arasındaki parasal farkı gelecek projelerin genel giderlerini finanse etmek için kullanarak fayda sağlamaktadır.
Öncelikle, bir şirketin, söz konusu payları ihraç etmek için bir ana işletme şirketi (principal-business Corporation; PBC) olması gerekir. Ana işletme şirketi daha sonra yatırımcı ile bir akış payı anlaşmasına girer. Kanada’daki tüm akışlı pay anlaşmaları, Kanada Gelir İdaresi (Canadian Revenue Agency-CRA) tarafından düzenlenir ve herhangi bir zamanda denetime tabi olabilir. Anlaşma oluşturulduktan sonra, ana işletme şirketi giderlerini/vergi avantajlarını yatırımcıya bırakabilir. Akışlı paylar enerji ve kaynak sektörlerine özgü olduğundan, yalnızca belirli giderler/vergi avantajlarından vazgeçilebilmektedir. Bu avantajlar, Kanada araştırma/keşif giderlerini (Canadian exploration expenses-CEE) ve Kanada geliştirme giderlerini (Canadian development expenses-CDE) içermektedir. Bazı genel giderlerin CEE ve CDE kapsamına girmediğine dikkat edilmelidir. Örneğin, idari, yönetim veya finansman maliyetleri gibi giderler; münhasıran keşif ve geliştirme için kullanılmayan ekipman ve malzemeler ve görevleri arama ve geliştirme faaliyetlerinin ötesine geçen çalışanlar nitelikli değildir.
Akışlı paylar Kanada’da federal olarak düzenlense de, bazı eyaletler kendi akışlı pay gelir vergisi avantajlarını da sağlamaktadır ki, bu eyaletler British Columbia, Manitoba, Ontario, Saskatchewan ve Quebec’i içermektedir. Yatırımcılar ek bir yatırım indirimi (investment tax credit-ITC) de almaya hak kazanabilirler.
Bir akışlı pay sözleşmesine girerken dikkate alınması gereken bazı önemli noktalar vardır: Bunlardan birincisi, yatırımcının yatırım getirisi, şirketin akışlı pay çerçevesindeki yükümlülüklerine uymasına bağlıdır. Buna, hangi giderlerin akışlı pay kesintileri olarak nitelendirildiğini bilen ve bağımsız denetim yükümlülüklerini yerine getiren şirket de dahildir. Ayrıca yatırımcı, şirketin bir ana işletme şirketi olduğundan ve akışlı sözleşmesinin kayıtlı olduğundan emin olunması gereklidir. Akışlı pay sözleşmesinin Kanada Gelir İdaresi’ne kayıtlı olmaması durumunda, Kanada Gelir İdaresi yatırımcının akışlı pay veya yatırım indirimi vergi avantajları talep etmesine izin vermeyecektir. Akışlı paylar ayrıca takas edilmeden önce belirlenmiş bir minimum süreye sahip olma eğilimindedir. Bu nedenle nadiren kısa vadeli bir yatırım olarak kullanılırlar. Bu itibarla, yatırımcıların, farklı yatırım seçeneklerini değerlendirirken bunu akılda tutmaları gerekme
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir. [“Akışlı paylar” konusunda lütfen bkz. Flow-through shares (FTSs), Government of Canada, < https://www.canada.ca/en/revenue-agency/services/tax/businesses/topics/flow-through-shares-ftss.html > erişim tarihi 12 Ekim 2022]
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.