“Gerçeğe ancak tek yoldan gidilir, ama ondan uzaklaştıran binlerce yol vardır.”
Jean de La Bruyère (Fransız yazar; 1645-1696)
Küresel Finans Merkezleri Endeksi’nin (The Global Financial Centres Index 31[1]; “GFCI 31”) otuz birinci baskısı 24 Mart 2022 günü yayınlanmıştır.
GFCI 31, dünya çapındaki 119 finans merkezinin gelecekteki rekabet edebilirlik değerlendirmelerini ve sıralamalarını sağlamakta ve politika ve yatırım karar vericileri için de bir referans görevi görmektedir.
Şenzen’deki (Shenzhen) China Development Institute (CDI) ve Londra’daki Z/Yen Partners, GFCI’nin istihsalinde işbirliği yapmaktadırlar. GFCI, her Mart ve Eylül aylarında güncellenir ve yayınlanır.
GFCI 31 için 126 finans merkezi araştırılmış ve bunların 119’u ana endekste yer almıştır. GFCI, 150 araçsal faktör kullanılarak derlenmiştir. Bu nicel veriler, Dünya Bankası, Economist Intelligence Unit, OECD ve Birleşmiş Milletler dahil olmak üzere üçüncü taraflarca sağlanmaktadır.
Araçsal faktörler, GFCI çevrimiçi anketine yanıt verenler tarafından sağlanan finans merkezi değerlendirmeleri ile birleştirilmektedir. GFCI 31, 11.934 katılımcıdan 74.982 değerlendirme kullanmıştır.
GFCI 31 raporuna genel bakış
İlk 40 merkez arasında sadece bir merkez 10 basamaktan fazla yükselmiş ve hiçbiri 10 sıradan fazla düşmemiştir. Genel olarak ortalama not, ortalama notta art arda üç düşüşün ardından GFCI 30’dan bir puan daha düşük olarak sabit kalmıştır.
Asya/Pasifik merkezleri genellikle GFCI 30’da yaşadıkları kayıpları geri almışlardır. Bu, bölgenin ekonomik gücüne ve ticaret performansına olan güvenin yeniden sağlandığını göstermektedir. Kuzey Amerika ve Batı Avrupa merkezleri genel olarak istikrarlı bir performans sergilemişlerdir.
GFCI 31’in dayandığı veriler, 2021 yılının sonuna kadar olan dönemle ilgilidir. Dünya Covid-19 pandemisinden toparlanmaya devam ederken, derecelendirmelerde daha fazla oynaklık beklenebilirdi, ancak endeksteki geniş seviyeli derecelendirmeler 2021’in son yarısında dünya ekonomisine güvenin geri döndüğünü göstermektedir.
Ancak, Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’yı işgali, Moskova ve St. Petersburg’daki Rus finans merkezlerinin performansını, Rus ekonomisine yönelik geniş uluslararası yaptırımların uygulanmasının ardından keskin bir şekilde düşürecek gibi görünmektedir.
Öncü merkezler
New York endekste lider durumda olup; Londra ikinci sıradadır ve Hong Kong ve Şanghay’ın önünde yer almaktadır. Şenzen, 11. sıraya düşen Paris’in yerini alarak endekste ilk ona geri dönmüştür. Önde gelen merkezlerin çoğunun reytingleri nispeten sabitti, sadece birkaç puan değişmiştir.
Batı Avrupa
Londra bölgede liderliğini sürdürmektedir, ancak reytinglerde 14 puan gerileyerek ilk 20 merkez arasında reytinglerdeki en büyük düşüş olmuştur. Diğer önde gelen Batı Avrupa merkezleri genel olarak istikrarlıydı, ancak Berlin ve Glasgow sıralamada 10’dan fazla yükselirken; sıralamada Hamburg, Stuttgart, Jersey ve Lihtenştayn 10 veya daha fazla düşmüştür. Lugano endekse ilk kez katılarak 72. sırada yer almıştır.
Asya Pasifik
GFCI 30’daki nispeten düşük performansın ardından, endeksteki Asya/Pasifik merkezlerinin üçte ikisi GFCI 31’deki sıralamalarını ya eşleştirmiş ya da iyileştirmişlerdir. Hong Kong, Şanghay’ın iki sıra yükselerek dördüncü sıraya yükselmesi ve Singapur’un iki sıra gerileyerek altıncı sıraya düşmesi ile birlikte, bölgeyi küresel olarak üçüncü sırada yönetmeye devam etmektedir. Ho Chi Minh City, endekse ilk kez 102. sıradan katılmıştır.
Kuzey Amerika
Kuzey Amerika merkezleri, GFCI 30’daki güçlü performansın ardından, bölgedeki 12 merkezden yedisinin sıralamada düşmesiyle gerilemişlerdir. Altı Kuzey Amerika merkezi şimdi ilk 20’de yer almaktadır. Atlanta 63. sıradan girerek endekse ilk kez katılmıştır.
Doğu Avrupa ve Orta Asya
Bölgede Moskova, Varşova ve İstanbul başı çekiyor ve GFCI 30’un aksine, merkezlerin çoğu GFCI 31’deki sıralamalarda düşmüşlerdir. Yukarıda belirtildiği gibi, Ukrayna’nın işgaline yanıt olarak uluslararası yaptırımların performanslarını etkilemesi nedeniyle, endeksin gelecek sürümlerinde Rus merkezlerinin konumunun keskin bir şekilde düşmesi beklenmektedir.
Orta Doğu ve Afrika
Dubai ve Abu Dabi, GFCI 30’da olduğu gibi, sıralamada biraz iyileşerek bölgede birinci ve ikinci sırayı almışlardır. Cape Town ve Johannesburg lider Afrika pozisyonu için mücadele etmek amacıyla sıralamalarını iyileştirmeye devam ederken, Kazablanka önde gelen Afrika merkezi olmaya devam etmektedir. Bölgedeki merkezlerin çoğu sıralamada düşmüşlerdir.
Latin Amerika ve Karayipler
Mexico City bölgede liderken, Rio de Janeiro ikinci sırada kalmıştır. Sao Paulo, Cayman Adaları, Santiago, Bogota ve Bahamalar endeksteki konumlarını iyileştirmişlerdir. Diğer merkezler geri düşmüş, ancak Buenos Aires, Barbados ve Panama sıralamada on sıranın üzerinde düşmüşlerdir.
FinTech
Fintech konusunda New York ve Şanghay birinci ve ikinci sıradaki lider konumlarını korumuşlardır. Pekin ve San Francisco, Londra’yı geçerek üçüncü ve dördüncü sırayı almışlardır. Alman, Hint, Çin ve Güney Afrika merkezleri FinTech derecelendirmelerinde iyi performans göstermişler ve Münih ve Berlin, Mumbai ve Yeni Delhi, Chengdu, Hangzhou ve Dalian ve Cape Town ve Johannesburg için sıralamada önemli gelişmeler yaşanmıştır.
İstanbul
İstanbul GFCI 30’da 61. sırada iken, GFCI 31’de 64. sıraya gerilemiştir (İstanbul’un GFCI 25’deki sırası 59 idi).
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
[1] “The Global Financial Centres Index 31” başlıklı Z/Yen Grup raporu için lütfen bkz. < https://www.zyen.com/publications/public-reports/ > erişim tarihi 10 Mayıs 2022
Bu konuda ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Finans Başkanlığı web sitesine bakılabilir: < https://www.cbfo.gov.tr/ >
Ayrıca, şu çalışmalara da bakılabilir.
- Yavuz AKBULAK, İstanbul’un Finans Merkezi Olmasına Dair Değerlendirmeler (2012), Banka ve Finans Hukuku Dergisi, 1(3)
- Yavuz AKBULAK, Türkiye Fintek Ekosistemi, Legal Blog, 13 Ocak 2022
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.