Ticarette açıklık, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra artmış, ancak küresel finansal krizin ardından yavaşlamıştır.
Ulusal sınırlar boyunca fikirlerin, insanların, malların, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımı daha fazla ekonomik bütünleşmeye yol açar. Ancak küreselleşme, milletler arasında her zamankinden daha özgürce hareket eden bu şeylere yönelik eğilim sonucu, on yıllar boyunca gelgitler yaşadı.
Politika yapıcılar, milyarlarca insanın yaşamlarını ve geçim kaynaklarını iyileştiren entegrasyonu bozmakla tehdit eden jeoekonomik parçalanma olasılığını anlamaya ve ele almaya çalışırken, bu eğilimler bu yıl daha keskin bir şekilde odaklanıyor.
Bir buçuk asırdan fazla geriye dönük verilere bakıldığında, küreselleşmenin ana aşamaları, küresel gayri safi yurtiçi hasılaya göre tüm ekonomilerin ihracat ve ithalatlarının toplamı olan ticarete açıklık metriği kullanılarak açıkça görülebilir.
Küreselleşme, küresel finansal krizden bu yana geçen on beş yıl içinde yatay bir seyir izlemiş olup; bu son dönem genellikle “yavaşlama” (slowbalization) olarak adlandırılmaktadır.
Tablonun beş ana döneminin her biri, ekonomik ve finansal güçlerin farklı konfigürasyonları ve ülkeler arasındaki ekonomik ve finansal bağlar ile farklı kurallar ve mekanizmalarla karakterize edilmiş ve yakın zamanda bir IMF personeli notunda vurgulandığı gibi, ticari parçalanmanın yanı sıra teknolojik ayrışmanın etkisi tartışılmıştır.
- Sanayileşme dönemi (Industrialization era), Arjantin, Avustralya, Kanada, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) hakim olduğu küresel ticaretin altın standardı (gold standard) tarafından kolaylaştırıldığı bir dönemdi. Büyük ölçüde, ticaret maliyetlerini düşüren ve ticaret hacimlerini artıran ulaşım ilerlemelerinden kaynaklanmıştır.
- Savaşlar arası dönem (Interwar era), uluslararası çatışmalar ve korumacılığın yükselişi nedeniyle küreselleşmenin dramatik bir şekilde tersine döndüğüne tanık olmuştur. Milletler Cemiyeti’nin (League of Nations) çok taraflı işbirliğine yönelik baskısına rağmen, ticari engeller ve altın standardının para birimlerine bölünmesi nedeniyle ticaret bölgeselleşmiştir.
- Bretton Woods dönemi (Bretton Woods era), ABD’nin dolarla baskın ekonomik güç olarak ortaya çıktığını görmüş, ardından altına sabitlenmiş ve diğer döviz kurlarının dolara sabitlendiği bir sistemin temelini oluşturmuştur. Savaş sonrası toparlanma ve ticaretin serbestleştirilmesi, Avrupa, Japonya ve gelişmekte olan ekonomilerde hızlı genişlemeyi teşvik etmiş ve birçok ülke sermaye kontrollerini gevşetmiştir. Ancak sosyal ve askeri harcamaların yönlendirdiği genişletici ABD maliye ve para politikası, nihayetinde sistemi sürdürülemez hale getirmiştir. ABD 1970’lerin başında dolar-altın konvertibilitesine (dollar-gold convertibility) son vermiş ve birçok ülke dalgalı döviz kurlarına geçmiştir.
- Küreselleşme dönemi (Liberalization era), Çin’deki ve diğer büyük gelişmekte olan piyasa ekonomilerindeki ticaret engellerinin kademeli olarak kaldırılmasına ve eski Sovyet bloğunun entegrasyonu da dahil olmak üzere benzeri görülmemiş uluslararası ekonomik işbirliğine tanık olmuştur. Küreselleşme, ticaretteki artışın çoğundan sorumluydu ve 1995 yılında kurulan Dünya Ticaret Örgütü, ticaret anlaşmaları, müzakereler ve anlaşmazlıkların halli için yeni birçok taraflı gözetmen haline gelmiştir. Sınır ötesi sermaye akışları, küresel finansal sistemin karmaşıklığını ve birbirine bağlılığını çoğaltarak artmıştır.
- Küresel mali krizi izleyen “Yavaşlama” (Slowbalization) ise, ticaret reformunun hızında uzun süreli bir yavaşlama ve artan jeopolitik gerilimler arasında açık ticarete yönelik siyasi desteğin zayıflaması ile karakterize edilmiştir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.