Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamanın Temelleri*

1. Giriş^*

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun (SPKn^[1]) 14’üncü maddesi gereğince, ihraççı, kamuya açıklanacak veya gerektiğinde Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından istenecek finansal tablo ve raporları, şekil ve içerik bakımından Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) çerçevesinde Kurulca belirlenen düzenlemelere uygun olarak, zamanında, tam ve doğru bir şekilde hazırlamak ve ibraz etmek zorundadır. Finansal tablo ve raporların burada yer aldığı şekilde Kurulca belirlenen düzenlemelere uygun olarak hazırlanmasından, sunulmasından ve gerçeğe uygunluğu ile doğruluğundan ihraççı ile kusurlarına ve durumun gereklerine göre ihraççının yönetim kurulu üyeleri sorumludur.

Yönetim kurulunun, burada belirtilen kapsamda hazırlanacak finansal tablo ve raporların kabulüne dair ayrı bir karar alması gerekir. Ayrıca finansal tablo ve raporlarla ilgili olarak bunları hazırlayan ortaklık yöneticileri ile birlikte sorumlu yönetim kurulu üyelerinin kamuya yapacakları bildirimlerde finansal tablo ve raporların gerçeğe uygunluğu ve doğruluğu konusundaki beyanlarına yer verilmesi zorunludur. İhraççılar düzenleyecekleri finansal tablo ve raporlardan TMS kapsamında Kurulca belirlenenleri, SPKn uyarınca listeye alınan bağımsız denetim kuruluşlarına, Türkiye Denetim Standartları çerçevesinde bilgilerin gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yansıtması ilkesine uygunluğu bakımından inceleterek bir bağımsız denetim raporu almak zorundadırlar. SPK, halka arzda, borsada işlem görme başvurusunda, SPKn’nun 23’üncü maddesinde tanımlanan önemli nitelikte işlemlerde ve ortaklığın faaliyetlerini ve finansal durumunu önemli derecede etkileyen olay ve gelişmelerde, işlemin tarafı ortaklıklardan da bu madde hükümlerine göre hazırlanacak bağımsız denetim raporu istemeye yetkilidir. SPK tarafından düzenlenmesi istenilen finansal tablo ve raporlar ile bağımsız denetime tabi olunması durumunda bağımsız denetim raporu, SPK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kamuya duyurulur.

2. Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamanın Temelleri

SPK’nın, yukarıdaki hükme dayanarak hazırladığı II-14.1 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği”^[2] (II-14.1 sayılı Tebliğ) 13.06.2013 tarihli ve 28676 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

II-14.1 sayılı Tebliğ, yatırım fonları ile konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları dışında kalan ihraççılar ve sermaye piyasası kurumlarının finansal raporlarının hazırlanması ve ilgililere sunulmasında uygulanır. Yatırım fonları ile konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları dışında kalan ihraççılar ve sermaye piyasası kurumlarından, SPKn’nun 136’ncı maddesi uyarınca banka ve sigorta şirketleri ile 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu uyarınca finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin özel mevzuatlarına göre belirlenmiş şekil ve esaslar çerçevesinde finansal raporlarını düzenlemeleri, II-14.1 sayılı Tebliğde öngörülen finansal rapor düzenleme yükümlülüğünün yerine getirilmesi hükmündedir. Söz konusu işletmeler, kendi özel mevzuatlarına aykırı olmamak kaydıyla finansal raporların ilgililere sunulmasında Tebliğ hükümlerine tabidir. Sermaye piyasası aracının işlem sırası geçici olarak durdurulan işletmeler, anılan Tebliğin uygulaması bakımından sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletme olarak kabul edilir.

Pay dışındaki sermaye piyasası araçlarını yurt içinde ihraç eden halka açık olmayan işletmeler, ihraç ettikleri sermaye piyasası araçlarının itfa tarihine kadar söz konusu Tebliğ hükümlerine tabidir. Bu hükmün uygulanmasında ilgili finansal raporun kamuya açıklanmasına ilişkin son bildirim tarihi dikkate alınır.

İhraç belgesinin veya izahnamesinin geçerlilik süresi bulunmasına karşın, ilgili finansal raporların kamuya açıklanmasına ilişkin son bildirim tarihi itibarıyla tedavülde sermaye piyasası aracı bulunmayan halka açık olmayan işletmeler, onaylı ihraç belgesi veya izahnamenin geçerlilik süresi boyunca söz konusu Tebliğ hükümlerine tabidir.

Halka açık olmayan ortaklıkların, münhasıran yurt dışında gerçekleştirecekleri pay dışındaki sermaye piyasası aracı ihraçlarında, finansal raporlama yükümlülükleri bakımından anılan Tebliğ hükümleri uygulanmaz. Halka açık ortaklık statüsünün kazanılmasına ilişkin SPKn’nun 16’ncı maddesi hükümleri saklıdır.

Diğer taraftan, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun (KGK) “Finansal Tablo Örnekleri ve Kullanım Rehberi” 20.05.2013 tarihli ve 28652 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olup, SPK’nın 07.06.2013 tarihli ve 20/670 sayılı toplantısında anılan Rehber esas alınarak ve 31.03.2013 tarihinden sonra sona eren ara dönemlerden itibaren geçerli olmak üzere “finansal tablo ve dipnot formatları” belirlenmiş ve söz konusu formatlar, SPK’nın 07.06.2013 tarihli ve 2013/19 sayılı Haftalık Bülteni ile kamuya duyurulmuştur.

Finansal raporlama ve bağımsız denetim konusunda getirilen düzenlemeler temel olarak şöyledir:

• İhraççılar [ki bunlar; kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar hariç olmak üzere, sermaye piyasası araçlarını ihraç eden, ihraç etmek üzere SPK’ya başvuruda bulunan veya sermaye piyasası araçları halka arz edilen tüzel kişiler ve SPKn’na tabi yatırım fonlarıdır] ve sermaye piyasası kurumları [ki bunlar; yatırım kuruluşları, kolektif yatırım kuruluşları, sermaye piyasasında faaliyette bulunacak bağımsız denetim, değerleme ve derecelendirme kuruluşları, portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları, varlık kiralama şirketleri, merkezî takas kuruluşları, merkezî saklama kuruluşları, veri depolama kuruluşları ve kuruluş ve faaliyet esasları SPK tarafından belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarıdır], KGK tarafından yayımlanan TMS/TFRS’leri esas alarak finansal tablo düzenlemekle yükümlüdür. Yanı sıra, konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan yatırım ortaklıkları, yıllık konsolide finansal tabloları ile birlikte yıllık bireysel finansal tablolarını da hazırlamakla yükümlüdürler^[3].
• İşletmeler (yukarıda zikredilen ‘ihraççılar ve sermaye piyasası kurumları’) için yıllık finansal tablo ve faaliyet raporu hazırlamak zorunludur. İhraç ettiği sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmeler, yatırım kuruluşları, yatırım ortaklıkları, portföy yönetim şirketleri ve ipotek finansmanı kuruluşları 3, 6 ve 9 aylık ara dönem finansal tablo ve faaliyet raporu düzenlemek zorundadır. Yanı sıra, konsolide finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan yatırım ortaklıkları, ara dönem konsolide finansal tabloları ile birlikte ara dönem bireysel finansal tablolarını da hazırlamakla yükümlüdürler.
• Finansal tablolardan yıllık olanlar tam kapsamlı, 6 aylık olanlar ise sınırlı bağımsız denetime tabidir.
• Söz konusu finansal raporlar ve bağımsız denetim raporlarının SPK tarafından öngörülen sürelerde KAP aracılığı^[4] ile kamuya duyurulması zorunlu [ki bu işletmeler; sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmeler, portföy yönetim şirketleri ve yatırım kuruluşlarıdır] olup, süreler aşağıdaki gibidir:

Tablo: Sermaye Piyasası Araçları Bir Borsada ve/veya Teşkilatlanmış Diğer Pazar Yerlerinde İşlem Gören İşletmeler, Portföy Yönetim Şirketleri ve Yatırım Kuruluşlarında Finansal Tabloların Kamuya Duyurulma Süreleri

• Finansal tablolar ayrı bir yönetim kurulu kararıyla onaylanır.
• Denetim komitesi üyeleri finansal raporlamadan sorumlu üyeler olarak belirlenir. Bu komitenin bulunmaması halinde en az bir üye finansal raporlamadan sorumlu üye olarak belirlenir.
• Kamuya açıklanacak yıllık ve ara dönem finansal raporlara, finansal tablo ve faaliyet raporları ile birlikte; finansal raporlamadan sorumlu yönetim kurulu üyeleri ile işletme genel müdürü veya finansal raporlamadan sorumlu yöneticinin bu raporların doğruluğu ve düzenlemelere uygunluğu konusunda açıklamaları içeren beyanları eklenir.
• Finansal raporlarını kamuya açıklanmak üzere KAP’a bildiren işletmeler, yıllık ve ara dönem finansal raporlarını, finansal rapor kullanıcıları tarafından kolaylıkla ulaşılabilecek şekilde, kamuya açıklandıktan sonra kendilerine ait internet sitelerinde ilan etmek zorundadır. Bu bilgilerin söz konusu internet sitelerinde en az 5 (beş) yıl süreyle kamuya açık tutulması Burada yer verilen işletmelerin birden fazla internet sitesinin bulunması durumunda, finansal raporlar tescil edilen internet sitesinde zorunlu, diğer internet sitelerinde ise ihtiyari olarak ilan edilir. Tescil edilen internet sitesinde, finansal raporların ilan edildiği diğer internet sitelerinin bağlantı adreslerine yer verilir.
• Faaliyet raporları, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 28.08.2012 tarihli ve 28395 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak hazırlanır. Yıllık faaliyet raporlarında ayrıca II-14.1 sayılı Tebliğ’de belirlenen hususlara yer verilir:
• Yönetim kurulu üyesi ve üst düzey yöneticilerle ilgili ayrıntılı bilgiler,
• İşletmenin faaliyet gösterdiği sektör ve bu sektör içerisindeki yeri hakkında bilgi, üretim bilgileri,
• Yatırımlardaki gelişmeler, teşviklerden yararlanma durumu, yararlanılmışsa ne ölçüde gerçekleştirildiği,
• İşletmenin finansman kaynakları ve varsa çıkarılmış bulunan sermaye piyasası araçlarının niteliği ve tutarı,
• Dönem içinde esas sözleşmede yapılan değişiklikler ve nedenleri,
• Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu,
• Mevzuat uyarınca ilişkili taraf işlemleri ve bakiyelerine ilişkin ortaklara sunulması zorunlu bilgiler.
• Düzenlemeye göre yönetim kurulu yıllık faaliyet raporları ve bağımsız denetim raporları genel kurul toplantılarından en az 3 hafta önce ortakların incelemesine sunulur.
• Finansal tablolardan türetilmiş bazı özet bilgilerin kamuya açıklanması halinde, bilgiye esas alınan finansal raporlara ne şekilde ulaşılabileceği konusunda bilgi verilmesi gereklidir.
• SPK finansal tablolar kamuya açıklanmadan önce, SPK düzenlemelerinden farklı esaslara göre hazırlanan ve başka kamu otoritelerine sunulan finansal tablolar bu kurumlara iletildiklerinde özel durum açıklaması ile kamuya duyurulur.
• İşletmeler (yukarıda zikredilen ‘ihraççılar ve sermaye piyasası kurumları’), muhasebe kayıtlarının geçerliliği için Vergi Mevzuatı ve TTK’da öngörülen belgeleri temin ederek söz konusu mevzuatta öngörülen süreler boyunca saklarlar. Ancak, finansal tabloların II-14.1 sayılı Tebliğ uyarınca hazırlandığı durumlarda işletmeler, ilgili mevzuatta istenmese dahi, II-14.1 sayılı Tebliğ uyarınca hazırlanacak finansal tablo kalemlerinin geçerliliği için gerekli olan belgeleri temin etmek ve bunları Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri^[6] ile sistematik bir biçimde ilişkilendirerek, Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri ile birlikte TTK’da öngörülen süre boyunca saklamak zorundadırlar.

3. Sonuç

Yukarıda ayrıntıları yer alan düzenlemelerle;

1. Finansal tablolarının hazırlanmasında Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan TMS/TFRS’nin esas alınması hüküm altına alınmıştır.
2. “İşletme” tanımı, yatırım fonları ile konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları dışında kalan tüm ihraççılar ve sermaye piyasası kurumlarını kapsayacak şekilde genişletilmiştir. İşletme tanımına, borsa dışı halka açık ortaklıklar, ipotek finansmanı kuruluşları, varlık kiralama şirketleri, merkezi takas kuruluşları, merkezi saklama kuruluşları, veri depolama kuruluşları, derecelendirme kuruluşları, değerleme kuruluşları ve bağımsız denetim kuruluşları dahil edilmişlerdir.
3. Banka ve sigorta şirketlerinde olduğu gibi, sermaye piyasası araçları borsada işlem gören finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinin, özel mevzuatlarına göre belirlenmiş şekil ve esaslar çerçevesinde finansal raporlarını düzenlemeleri, Tebliğ’de öngörülen finansal rapor düzenleme yükümlülüğünün yerine getirilmesi hükmünde olduğu hususu düzenlenmiştir.
4. Yönetim kurulu faaliyet raporlarında yer verilmesi gereken asgari unsurlar için Gümrük ve Ticaret Bakanlığının “Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik” hükümleri geçerli olup, ilave hususlar belirlenmiştir.
5. SPKn’nun 14’üncü maddesi doğrultusunda, işletmenin yönetim kurullarına, varsa denetim komitesini, yoksa üyeleri arasından en az bir üyeyi finansal raporlamadan sorumlu olarak belirleme yükümlülüğü getirilmiştir.
6. Finansal raporların “Kurula ve borsaya bildirimi” usulü yerine kamuya açıklanması esası benimsemiştir. Yıllık ve ara dönem finansal raporların kamuya açıklanmasında uyulacak süreler kısaltılmıştır. Bunun yanında süreler gün olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda;
7. Borsa şirketlerinin yıllık finansal raporları için (sırasıyla konsolide olmayan ve konsolide) 60 ve 70 gün, ara dönem finansal raporlar için (sırasıyla konsolide olmayan ve konsolide) 30 ve 40 gün olarak değiştirilmiş ve ara dönemin bağımsız denetime tabi olması halinde 10 gün ilave edilmiştir.
8. Diğer işletmelerin yıllık finansal raporları için söz konusu finansal raporların görüşüleceği genel kurul tarihinden 3 hafta önce ve her halükarda ilgili hesap döneminin bitimini takip eden üçüncü ayın sonu ara dönem finansal raporlar için (sırasıyla konsolide olmayan ve konsolide) 30 ve 40 gün olarak değiştirilmiş ve ara dönemin bağımsız denetime tabi olması halinde 15 gün ilave edilmiştir.
9. Geçici asimetrik bilgi oluşumunu önlemek amacıyla sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmelerin finansal raporlarının, son seans sonrası kamuya açıklanması zorunluluğu getirilmiştir.
10. Finansal raporların kamuya açıklanmasına ilişkin olarak belirlenen sürelere uyulmak kaydıyla, finansal tabloların, yönetim kurulu faaliyet raporundan önce kamuya açıklanmasına izin verilmektedir. Bu takdirde hem finansal tablolar hem de yönetim kurulu faaliyet raporu için ayrı ayrı yönetim kurulu kararı alınması ve sorumluluk beyanı düzenlenmesi gerekmektedir.
11. TTK’da (mülga 524’üncü Madde) finansal tabloların Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde (TTSG) yayınlanması yükümlülüğünden vazgeçilmiş olmasından dolayı, finansal tablolar TTSG’de yayımlanmayacaktır.
12. Daha önce ana ortaklığı yurtdışında yerleşik bağlı ortaklık, iş ortaklığı veya iştirak niteliğinde bulunan işletmelerin finansal raporlarının, ana ortaklığı ile aynı anda veya daha önce kamuya açıklama yükümlülüğü, ana ortaklığı, ortak girişimcisi veya yatırımcı şirketi yurtiçinde veya yurtdışında yerleşik bulunan tüm bağlı ortaklık, iş ortaklığı veya iştirak niteliğinde bulunan işletmeleri kapsayacak şekilde genişletilmiştir
13. Finansal raporlara ilişkin muafiyetler yeniden düzenlenerek, tek madde altında toplanmıştır. Bu kapsamda,
14. İşlem sıraları 30 iş gününden fazla süre ile durdurulan işletmeler, borsa kotundan sürekli olarak çıkarılan işletmeler, faaliyetleri geçici olarak durdurulan sermaye piyasası kurumları, tasfiye halinde bulunan işletmeler ile halka arz edilmeksizin pay dışında sermaye piyasası aracı ihraç eden işletmeler ara dönem finansal rapor düzenleme yükümlülüğünden,
15. Payları Gelişen İşletmeler Pazarı Listesinde yer alan işletmeler ile payları Piyasa Öncesi İşlem Platformu’nda işlem gören işletmeler, 3 ve 9 aylık ara dönem finansal rapor düzenleme yükümlülüğünden,
16. Payları Gelişen İşletmeler Pazarı Listesinde yer alan işletmeler, payları Piyasa Öncesi İşlem Platformunda işlem gören işletmeler, varlık kiralama şirketleri ve sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya diğer teşkilatlanmış pazar yerlerinde işlem görmeyen yatırım kuruluşları, ara dönem faaliyet raporu düzenleme yükümlülüğünden,

muaf tutulmuşlardır.

12. Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı’nda^[7] yer alan limitlerin altında kalan borsa dışı halka açık şirketler, iki yıl içerisinde paylarının borsada işlem görmesi için başvuru yapana kadar geçen sürede, Tebliğ hükümlerine tabi olmayacaklardır. Bu şirketler isteğe bağlı olarak Tebliğ hükümlerine uygun finansal rapor düzenleyebilirler.

KAYNAKÇA

Mevzuat

Türk Ticaret Kanunu, Kanun Numarası: 6102, Kabul Tarihi: 13.01.2011, RG 14.02.2011/27846

Sermaye Piyasası Kanunu, Kanun Sayısı: 6362, Kabul Tarihi: 06.12.2012, RG 30.12.2012/28513

Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik, RG 28.08.2012/28395

Finansal Tablo Örnekleri ve Kullanım Rehberi, RG 20.05.2013/28652

Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği (II-14.1 sayılı) RG 13.06.2013/28676

Sermaye Piyasası İlke Kararı, Karar Tarihi: 07.06.2013, Karar Sayısı: 20/670, Yayımlandığı Bülten Tarihi ve Sayısı: 07.06.2013-2013/19

* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıda yer alan tüm hatalar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.

[1] Sermaye Piyasası Kanunu, Kanun Sayısı: 6362, Kabul Tarihi: 06.12.2012, RG 30.12.2012/28513

[2] II-14.1 sayılı Tebliğ, 01.04.2013 tarihinden sonra sona eren ara dönem finansal raporlardan itibaren geçerli olmak üzere, yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anılan Tebliğde geçen;

1. a) Borsa: Anonim şirket şeklinde kurulan, sermaye piyasası araçları, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Kurulca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere kendisi veya piyasa işleticisi tarafından işletilen ve/veya yönetilen, alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getiren veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştıran, bu Kanuna uygun olarak yetkilendirilen ve düzenli faaliyet gösteren sistemleri ve pazar yerlerini,
2. b) Finansal raporlar: Finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporları ve sorumluluk beyanlarından oluşan raporları,
3. c) Finansal tablolar: Dipnotlarıyla birlikte finansal durum tablosu, kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu, nakit akış tablosu ve özkaynak değişim tablosunu,

ç) İhraççı: Kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar hariç olmak üzere, sermaye piyasası araçlarını ihraç eden, ihraç etmek üzere Kurula başvuruda bulunan veya sermaye piyasası araçları halka arz edilen tüzel kişileri ve SPKn’na tabi yatırım fonlarını,

1. d) İşletme: Yatırım fonları ile konut finansmanı ve varlık finansmanı fonları dışında kalan ihraççılar ve sermaye piyasası kurumlarını,
2. e) Kanun/SPKn: 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,
3. f) KAP: Kamuyu Aydınlatma Platformunu,
4. g) KGK: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunu,

ğ) Kurul/SPK: Sermaye Piyasası Kurulunu,

1. h) Sermaye piyasası kurumları: Kanunun 35 inci maddesinde sayılan kurumları,

ı) Teşkilatlanmış diğer pazar yerleri: SPKn’nun 66’ncı maddesinde düzenlenen teşkilatlanmış diğer pazar yerlerini,

1. i) TMS/TFRS: KGK tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları,
2. j) TTK: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununu,

ifade eder. Bu Tebliğle, 26.07.1989 tarihli ve 20233 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sermaye Piyasasında Ara Mali Tablolara İlişkin İlke ve Kurallar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No:3), 29.12.1989 tarihli ve 20387 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sermaye Piyasasında Mali Tablo ve Raporlara İlişkin İlke ve Kurallar Hakkında Tebliğe Ek Tebliğ (Seri: XI, No: 5), 27.08.2001 tarihli ve 24506 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinin Muhasebesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No:19), 13.11.2001 tarihli ve 24582 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sermaye Piyasasında Konsolide Mali Tablolara ve İştiraklerin Muhasebeleştirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No:21), 09.04.2008 tarihli ve 26842 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: XI, No:29), 18.02.1992 tarihli ve 21146 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sermaye Piyasası Kanununa Tabi Ortaklık ve Kuruluşların Mali Tablo ve Rapor Düzenleme, Kamuya Duyurma ve Bağımsız Denetleme Yükümlülüklerinin Belirlenmesine İlişkin Genel Açıklama Tebliği (Seri: XII, No:1), 29.01.1989 tarihli ve 20064 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Sermaye Piyasasında Mali Tablo ve Raporlara İlişkin İlke ve Kurallar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No:1), 28.11.2001 tarihli ve 24597 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No:20) yürürlükten kaldırılmıştır.

[3] İlgili ara dönem finansal raporlarının son bildirim tarihi itibarıyla aşağıdaki kategorilerden herhangi birine giren işletmeler, II-14.1 sayılı Tebliğ kapsamında ara dönem finansal rapor düzenleme yükümlülüğünden muaftırlar:

1. a) Sermaye piyasası araçlarının işlem sıraları 30 günden fazla süre ile durdurulan işletmeler,
2. b) Sermaye piyasası araçları borsa kotundan sürekli olarak çıkarılan işletmeler,
3. c) Faaliyetleri geçici durdurulan sermaye piyasası kurumları,

ç) Tasfiye halinde bulunan işletmeler.

Borsa İstanbul A.Ş. düzenlemeleri kapsamında payları Gelişen İşletmeler Pazarı ile Piyasa Öncesi İşlem Platformunda işlem gören işletmeler, sermaye piyasası araçları borsanın ilgili pazarında sadece nitelikli yatırımcılar arasında işlem gören işletmeler, sermaye piyasası araçlarını sadece nitelikli yatırımcılara satan yatırım ortaklıkları ile paylarını halka arz etmek veya nitelikli yatırımcılara satmak üzere kurulmuş veya dönüşmüş olan ancak paylarının halka arzını veya nitelikli yatırımcılara satışını henüz gerçekleştirmemiş yatırım ortaklıkları 3 ve 9 aylık ara dönem finansal rapor düzenleme yükümlülüğünden muaftır. Borsa İstanbul A.Ş. düzenlemeleri kapsamında payları Piyasa Öncesi İşlem Platformunda işlem gören işletmeler ile sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya diğer teşkilatlanmış pazar yerlerinde işlem görmeyen yatırım kuruluşları ara dönem faaliyet raporu düzenleme yükümlülüğünden muaftırlar.

Tasfiye halindeki işletmeler: İflas ya da başka bir sona erme halinin oluşması sonucunda tasfiyeye giren işletmelerin 09.06.1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu, TTK ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde tasfiyeye ilişkin mevzuatta öngörülen finansal raporlar yerine geçen belgeleri düzenlemesi, II-14.1 sayılı Tebliğ çerçevesinde finansal rapor hazırlama yükümlülüklerinin yerine getirilmesi hükmündedir. Bu hüküm uyarınca hazırlanan finansal raporlar yerine geçen belgeler SPK’ya bildirilir ve SPK tarafından internet sitesinde kamuya duyurulur. Tasfiye halindeki işletmeler, internet siteleri bulunması halinde, burada belirtilen finansal raporlar yerine geçen belgelerini internette ilan ederler.

[4] Öte yandan, sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem görmeyen halka açık ortaklıklar, sermaye piyasası araçlarını sadece nitelikli yatırımcılara satan ve sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem görmeyen işletmeler, pay dışındaki sermaye piyasası araçlarını tahsisli olarak ihraç eden halka açık olmayan işletmeler, paylarını halka arz etmek veya nitelikli yatırımcılara satmak üzere kurulmuş veya dönüşmüş olan ancak paylarının halka arzını veya nitelikli yatırımcılara satışını henüz gerçekleştirmemiş yatırım ortaklıkları, varlık kiralama şirketleri, bağımsız denetim kuruluşları, gayrimenkul değerleme kuruluşları, derecelendirme kuruluşları, ipotek finansmanı kuruluşları, merkezi takas kuruluşları, merkezi saklama kuruluşları, veri depolama kuruluşları ve kuruluş ve faaliyet esasları SPK tarafından belirlenen diğer sermaye piyasası kurumları, finansal raporlarını SPK’ya bildirmekle yükümlüdür. II-14.1 sayılı Tebliğ kapsamında KAP’a veya SPK’ya yapılacak finansal rapor bildirimlerinin;

1. a) Bağımsız denetimden geçmiş finansal raporlar için, bağımsız denetim raporuyla birlikte, bağımsız denetim kuruluşunu temsil ve ilzama yetkili kişinin imzasını taşıyan bir yazı ekinde işletmeye ulaştığı ve aynı gün finansal raporların kabulüne ve bildirimine dair yönetim kurulu kararının alındığı,
2. b) Bağımsız denetimden geçmemiş finansal raporlar için ise, finansal raporların kabulüne ve bildirimine dair yönetim kurulu kararının alındığı,

tarihi izleyen ilk iş günü sonuna kadar yapılması gerekir. Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmelerin, bu Tebliğ kapsamında kamuya açıklanmak üzere KAP’a yapacakları bildirimleri, seans saatleri dışında yapmaları zorunludur. Bağlı ortaklık, iş ortaklığı veya iştirak niteliğinde bulunan işletmelerin, finansal raporlarını, II-14.1 sayılı Tebliğde belirtilen süreler içinde kalmak kaydıyla, ana ortaklığı, ortak girişimcisi veya yatırımcı şirketi ile aynı anda veya daha önce bildirmeleri esastır. Ana ortaklığı, ortak girişimcisi veya yatırımcı şirketi yurt dışında yerleşik olan işletmeler, finansal rapor bildirimlerini ana ortaklığı ile aynı anda veya öncesinde yapamamaları durumunda aşağıdaki esaslara uyar:

14. a) II-14.1 sayılı Tebliğ esaslarına uygun olarak düzenlenmiş dipnotları hariç finansal durum tablosu ile kar veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunu ve varsa yurt dışında yerleşik şirketin finansal raporlarında doğrudan işletme hakkında verilen yatırımcıların yatırım kararını etkileyebilecek bilgileri, bağımsız denetimden geçip geçmediği hususu ve aynı anda veya öncesinde açıklanamamasının gerekçesini de belirtmek suretiyle açıklanan bilgilerle sınırlı olacak şekilde sorumluluk beyanı ile birlikte bildirir. Yapılacak açıklama veya bildirim, yurt dışında yerleşik şirketin finansal raporlarının açıklandığı yeri ve yapılan açıklamaya nasıl ulaşılabileceği hususunu da içermelidir.
15. b) (a) bendi kapsamında yapılan bildirime konu finansal tablolar ile sonrasında bildirilen finansal raporlar arasında önemli farklılıkların olması halinde bu farklılıklara ilişkin olarak dipnotlarda açıklama yapılır. Ayrıca konuya ilişkin olarak SPK’nın özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde de açıklama yapılır.

[5] Türk Ticaret Kanunu, Kanun Numarası: 6102, Kabul Tarihi: 13.01.2011, RG 14.02.2011/27846

[6] Sermaye piyasası muhasebe defteri: Finansal tabloların II-14.1 sayılı Tebliğ uyarınca hazırlanmasına ilişkin hesaplamalar nedeniyle, işletmelerin diğer mevzuat uyarınca tutmakla mükellef oldukları kanuni defter ve belgelere yeni kayıtlar yapılamaz veya bu defter ve belgelerde yer alan kayıtlar değiştirilemez. Finansal tabloların anılan Tebliğ hükümleri uyarınca hazırlandığı dönemlerde, işletmeler (yukarıda zikredilen ‘ihraççılar ve sermaye piyasası kurumları’), muhasebe defter ve kayıtları ile söz konusu Tebliğ uyarınca hazırlanmış finansal tablolar arasındaki ilişkiyi kurmak ve bir sonraki yıl finansal tablolarının sağlıklı bir şekilde hazırlanmasını sağlamak üzere Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri tutarlar. Muhasebe kayıtlarından, II-14.1 sayılı Tebliğ uyarınca hazırlanan finansal tablolardaki tutarlara ulaşılırken yapılan tüm açılış ve cari dönem düzeltme ve sınıflandırma kayıtlarının Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri’ne ayrı ayrı kaydedilmesi gerekmektedir. Söz konusu defter, elektronik ortamda veya yazılı olarak tutulabilir. Yazılı olarak tutulan Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri sayfaları müteselsil sıra numarası taşıyacak şekilde düzenlenir, işletmeyi temsile yetkili kişiler tarafından imzalanır ve TTK’da ticari defterlerin saklanması için öngörülen süre kadar saklanır. Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri’nin elektronik ortamda tutulması durumunda, işletmenin yönetim kurulu, bilgilerin değiştirilmemesi ve belirtilen süre kadar saklanması konusunda gerekli önlemi almak zorundadır.

[7] 23.01.2013 tarihli ve 28537 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 19.12.2012 tarihli ve 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir.

Yavuz Akbulak

1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.