TTK Bakımından Şahıs Şirketlerinin Temel Özellikleri*

1. Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Şirketleri

6102 sayılı sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 124’üncü maddesine göre, ticaret şirketleri;

• Kollektif,
• Komandit,
• Anonim,
• Limited ve
• Kooperatif

şirketlerden ibarettir.

TTK’da,

• Kollektif ile
• Komandit şirket

‘şahıs şirketi’;

• Anonim,
• Limited ve
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket

ise ‘sermaye şirketi’ sayılır.

Sermaye şirketleri;

1. Sermaye şirketleriyle,
2. Kooperatiflerle ve
3. Devralan şirket olmaları şartıyla, kollektif ve komandit şirketlerle

birleşebilirler.

Şahıs şirketleri;

1. Şahıs şirketleriyle,
2. Devrolunan şirket olmaları şartıyla, sermaye şirketleriyle,
3. Devrolunan şirket olmaları şartıyla, kooperatiflerle

birleşebilirler.

Kooperatifler;

1. Kooperatiflerle,
2. Sermaye şirketleriyle ve
3. Devralan şirket olmaları şartıyla, şahıs şirketleriyle

birleşebilirler (TTK m.137). Bu hükümden hareketle, birleşme yapılabilmesi konusunda TTK’da şirket türleri bakımından herhangi bir kısıtlama yapılmadığı, söylenebilir.

Sermaye şirketleri kolaylaştırılmış birleşmeden yararlanabilirler (TTK m.155-156). Dolayısıyla, anılan hükümden, TTK’da ‘şahıs şirketleri için’ kolaylaştırılmış birleşmeden yararlanma olanağı tanınmadığı, anlaşılmaktadır.

Sermaye şirketleri ve kooperatifler sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler (TTK m.160). bu hükümden de TTK’da şahıs şirketleri için bölünme imkanı tanınmadığı, görülmektedir.

Bir sermaye şirketi;

• Başka türde bir sermaye şirketine;
• Bir kooperatife;

Bir kollektif şirket;

• Bir sermaye şirketine;
• Bir kooperatife;
• Bir komandit şirkete;

Bir komandit şirket;

• Bir sermaye şirketine;
• Bir kooperatife;
• Bir kollektif şirkete;

Bir kooperatif bir sermaye şirketine,

dönüşebilir (TTK m.181).

Bir kollektif şirket bir komandit şirkete;

1. Kollektif şirkete bir komanditerin girmesi,
2. Bir ortağın komanditer olması

halinde dönüşebilir.

Bir komandit şirket kollektif şirkete;

1. Tüm komanditerlerin şirketten çıkması,
2. Tüm komanditerlerin komandite olması

suretiyle dönüşebilir (TTK m.182/1). Yine, bu hükümlerden hareketle, ‘tür değiştirme’ konusunda TTK’da şirket türleri bakımından bir kısıtlama yapılmadığı, söylenebilir.

 

Tablo 1: Ticaret Şirketlerinin Özellikleri ve Sermaye Tutarları

	Şirketin Türü	Şirketin Özellikleri
1	Anonim şirket[1]	Anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından yalnızca malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile şirkete karşı sorumludur. Anonim şirketler, kanunen yasaklanmamış her türlü ekonomik amaç ve konular için kurulabilir. Tek pay sahipli anonim şirket kurulabilir. Gerçek ve tüzel kişiler pay sahibi olabilir. Kural olarak, payların devri için genel kurul onayına ihtiyaç yoktur. Pay sahipleri serbestçe ellerindeki payları başkalarına devredebilirler. Anonim şirketler payları halka arz olunabilen ve payları borsada işlem görebilen tek şirket türüdür. Asgari sermaye tutarı 50.000 Türk Lirasıdır. (Kayıtlı sermaye sistemini1 kabul eden halka açık olmayan anonim şirketler açısından başlangıç sermayesi ise en az 100.000 Türk Lirası[2] olabilir.) Nakdi olarak taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az dörtte birinin tescilden önce ödenmesi zorunludur. Geri kalan miktar şirketin tescilini izleyen 24 ay içerisinde ödenir. Ödeme takvimi şirket esas sözleşmesinde düzenlenebileceği gibi, yönetim kurulunca da belirlenebilir.
2	Limited şirket	Limited şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından yalnızca malvarlığıyla sorumlu olan şirkettir. Ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Ortaklar şirketten tahsil edilemeyen kamu borçlarından dolayı sermaye payları oranında sorumludur. Limited şirketler halka arz olunamaz. Tek ortaklı limited şirket kurulabilir. Ortakların sayısı elliyi aşamaz. Limited şirket ortakları gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir. Limited şirketin esas sermayesi en az 10.000 Türk Lirasıdır. Nakdi olarak getirilen sermayenin tamamının şirketin tescilinden sonraki 24 ay içinde ödenmesi mümkündür. Ödeme takvimi şirket sözleşmesinde düzenlenebileceği gibi, müdürler tarafından da belirlenebilir. Limited şirketlerde hamiline yazılı pay ihraç edilemez.
3	Komandit şirket	Adi komandit şirket bir şahıs şirketidir, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket ise sermaye şirketidir. Komandit şirket, biri komandite (sınırsız sorumlu) ortak, biri komanditer (sınırlı sorumlu) ortak olan en az iki kişi tarafından kurulabilir. Komandite ortaklar yalnızca gerçek kişi olabilir. Komanditer ortaklar gerçek veya tüzel kişi olabilir. Komanditer ortakların sorumluluğu koyduğu veya taahhüt ettiği sermaye miktarı ile sınırlıdır. Komanditer ortaklar şirketi yönetemez. İki çeşit komandit şirket vardır; adi komandit şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket. Komandit şirketin en önemli özelliği sınırlı ve sınırsız sorumlu ortakları bir arada barındırmasıdır. Bazı ortaklar sınırlı, bazı ortaklar sınırsız sorumludur. Komandite ortağın sorumluluğu kollektif şirket ortağı gibidir. Alacağını şirketin malvarlığından karşılayamayan alacaklılar, komandite ortaklara başvurabilir. Komandite ortaklar şirketi yönetirler.
4	Kollektif şirket	Kollektif şirket en az iki ortakla kurulur. Şirket ortaklarından her biri ayrı ayrı şirketi yönetme hakkını ve görevini haizdir. Ancak, şirket sözleşmesiyle veya ortakların çoğunluğunun kararıyla yönetim işleri ortaklardan birine, birkaçına veya tümüne verilebilir. Kollektif şirkete yalnızca gerçek kişiler ortak olabilir. Şirketin ortakları, şirket alacaklılarına karşı ikinci dereceden sınırsız sorumludur. Kollektif şirketlerde sermaye şartı yoktur.
5	Kooperatif şirket	Kooperatifler, ortakların belirli ekonomik menfaatlerini ve özellikle meslek veya geçimlerine ait ihtiyaçlarını işgücü ve parasal katkılarıyla karşılıklı yardım, dayanışma ve kefalet suretiyle sağlayıp korumak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulan değişir ortaklı ve değişir sermayeli ortaklıklardır. Her ortak en az bir, en fazla beş bin pay taahhüt eder. Bir ortaklık payının değeri 100 Türk Lirası’dır. Ana sözleşmede hüküm bulunması kaydıyla, kooperatif alacaklılarına karşı ortakların ikinci dereceden sınırsız sorumlu olacağı ya da taahhüt ettikleri sermaye payından fazla belirli bir miktara kadar sınırlı sorumlu olacağı kararlaştırılabilir. Kooperatif şirket, şahıs şirketi veya sermaye şirketi olmamakla beraber sayılan diğer şirketler gibi bir ticaret şirketidir. Kooperatif, özel türler saklı kalmak kaydıyla en az yedi ortakla kurulur.

 

Tablo 2: Türkiye’de Kasım 2020 İtibarıyla Faaliyet Gösteren Şirket Sayısı (Adet)

1	Anonim Şirket	150.457
2	Limited Şirket	906.200
3	Kollektif Şirket	10.893
4	Komandit Şirket	1.932
5	Kooperatif	31.741
6	Ticari İşletme	684.466
7	Şube	212.723
Toplam		1.998.412
Kaynak: Ticaret Bakanlığı 2020 Yılı Kasım Ayı Veri Bülteni < https://ticaret.gov.tr/data/5fc7482913b876ad84757257/2020%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Kas%C4%B1m%20Ay%C4%B1%20Veri%20B%C3%BClteni.pdf > erişim tarihi 27 Aralık 2020

 

2. TTK Bakımından Şahıs Şirketlerinin Temel Özellikleri

2.1. Kollektif Şirketler

Kollektif şirket, ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla, gerçek kişiler arasında kurulan ve ortaklarından hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir (TTK m.211). Mezkûr madde hükmünden, kollektif şirketlerin yalnızca gerçek kişiler arasında kurulacağı, bu şirketlerin tüzel kişiler tarafından kurulamayacağı, anlaşılmaktadır.

Kollektif şirket sözleşmesi yazılı şekle tabidir. Kollektif şirketi kuranlar, şirket sözleşmesinin noterlikçe onaylı bir suretini onay tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline vererek şirketin tescilini istemek zorundadır. Sözleşmeye konması zorunlu olan kayıtlar ile kanunun emreylediği diğer hususlar tescil ve ilan olunur. Tescil yükümlülüğü yerine getirilmeksizin şirket adına işlere başlanmışsa, ortaklar giriştikleri işlerden dolayı üçüncü kişilere karşı müteselsilen sorumludur. Kollektif şirket, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. (TTK m.212/1, m.215, m.216/1, m.232).

Ortaklardan her biri, ayrı ayrı şirketi yönetme hakkını ve görevini haizdir. Ancak, şirket sözleşmesiyle veya ortakların çoğunluğunun kararıyla yönetim işleri ortaklardan birine, birkaçına veya tümüne verilebilir. Yönetim işleri şirket sözleşmesiyle bir ortağa verilmiş ise, onun yönetim hak ve görevi diğer ortaklar tarafından sınırlandırılamayacağı gibi kendisi görevden de alınamaz. Ancak, haklı sebeplerin varlığında, ortaklardan birinin istemi üzerine, mahkeme kararı ile yönetim hak ve görevi sınırlandırılabilir veya geri alınabilir. Görevin yerine getirilmesinde basiretsizlik, ağır ihmal veya yönetimde iktidarsızlık gibi haller, haklı sebep sayılır. Yönetim işleri, şirket sözleşmesi yapıldıktan sonra alınan bir kararla bir ortağa verilmişse o ortak, ortakların çoğunluğunun kararıyla görevden alınabilir. Şirket işlerinin yönetimi, ortakların tümüne veya birkaçına verilmiş ise, bunların her biri yalnız başına yönetim hak ve görevini haizdir. Şirketin yönetimi kapsamındaki hususlar, şirketin amacını ve konusunu elde etmek için yapılması gereken olağan işlem ve işler ile sınırlıdır. Şirketi yönetenler, şirket menfaatine uygun gördükleri işlerde, olağan işlem ve işlerle sınırlı olmak şartıyla, sulh, feragat ve kabul ile tahkime de yetkilidirler. Şu kadar ki, bağışta bulunmak, kefil olmak, üçüncü kişi lehine garanti vermek, ticari mümessil tayin etmek ve şirket konusuna girmiyorsa taşınmazları satmak, satın almak, teminat göstermek, şirketin özüne ilişkin üretim araçlarını elden çıkarmak, rehnetmek veya ticari işletme rehni kurmak gibi olağan iş ve işlemler dışında kalan hususlarda ortakların oybirliği şarttır. Şirketi temsile yetkili olan kimse, şirketin işletme konusuna giren her türlü işi ve hukuki işlemleri şirket adına yapmak ve şirketin unvanını kullanmak yetkisine sahiptir. Şirketi temsil yetkisini haiz olan kimseler tarafından, açık veya zımni olarak şirket adına yapılmış olan işlemlerden dolayı, şirket alacaklı ve borçlu olur. Bir ortağın şirkete ait görevlerini yerine getirirken işlediği haksız fiillerden şirket de doğrudan doğruya sorumludur (TTK m.218/1, m.219, m.220, m.221/1, m.223, m.233/1, m.234).

Bir ortak yönetim hakkını ve görevini haiz olmasa da şirket işlerinin gidişi hakkında bizzat bilgi edinmek, şirketin belgelerini ve defterlerini incelemek, bunlara göre kendisi için şirketin finansal durumunu gösterecek bir hesap tablosu düzenlemek hakkını haizdir. Buna aykırı sözleşme geçersizdir (TTK m.225).

Her ortak bir oy hakkını haizdir. Buna aykırı sözleşme geçersizdir. Şirket sözleşmesinin her ne şekilde olursa olsun değiştirilmesine ilişkin kararlar oybirliğiyle, diğer kararlar ise, kanunda veya şirket sözleşmesinde aksine hüküm yoksa ortakların çoğunluğunun oylarıyla verilir. “Oybirliği” şirketteki ortakların tümünün, “çoğunluk” şirketteki ortakların salt çoğunluğunun olumlu oylarıyla alınması gereken kararları ifade eder (TTK m.226). Görüldüğü üzere, kollektif şirketlerde ‘her ortağın’ yalnızca ‘bir oy hakkı’ vardır.

Yönetici ortaklar, defterleri tutarlar, defterlere uygun finansal raporları hazırlarlar ve ortaklar kurulunun onayına sunarlar. Her ortak, şirketten faaliyet dönemi sonunda gerçekleşen kardan kendisine düşen payı, şirkete ödünç olarak verdiği paranın ve kararlaştırılmışsa koyduğu sermayenin faizlerini, şirket sözleşmesi gereğince hak ettiği ücreti; kanuna veya şirket sözleşmesine göre yılsonu bilançosu çıkarılmamışsa çıkarılmasını, bilançoda kar payı saptanmamışsa saptanmasını ve alacaklarını istemek hakkına sahiptir. Ortaklar oybirliği ile karar almadıkça hiçbir ortak, sermayesinden eksilen kısmı tamamlamaya zorlanamaz. Sermayenin zararla eksilen kısmı, aksine karar yoksa gerçekleşecek kar ile kapatılır (TTK m.227/1, m.228-229).

Ortaklar, şirketin borç ve taahhütlerinden dolayı müteselsilen ve bütün malvarlığı ile sorumludur. Şirkete yeni giren kişi, girme tarihinden evvel doğmuş olsa bile, şirketin borçlarından ve taahhütlerinden diğer ortaklarla birlikte müteselsilen ve bütün malvarlığı ile sorumludur. Şirketin borç ve taahhütlerinden dolayı birinci derecede şirket sorumludur. Ancak, şirkete karşı yapılan icra takibi semeresiz kalmış veya şirket herhangi bir sebeple sona ermiş ise, yalnız ortak veya ortakla birlikte şirket aleyhine dava açılabilir ve takip yapılabilir. Şirketin iflası halinde, şirket alacaklıları alacaklarını almadıkça, ortakların kişisel alacaklıları şirket mallarına başvuramazlar. Şirketin iflası, ortakların iflasını gerektirmez. Ancak, depo kararına rağmen para yatırılmadığı takdirde alacaklı, depo kararının ortaklara veya içlerinden bazılarına da tebliğini ve gereğini yerine getirmedikleri takdirde şirketle birlikte iflaslarına karar verilmesini mahkemeden isteyebilir. Ortakların mallarına adi takip veya iflas yolu ile başvurulursa bunların kişisel alacaklıları ile şirket alacaklıları arasında bir öncelik ve imtiyaz hakkı yoktur. Kollektif şirket alacaklılarının şirket malları üzerinde ortakların kişisel alacaklarına karşı haiz oldukları rüçhan hakları, şirketin sona ermesinden sonra da devam eder. (TTK m.236/1-2, m.237/1, m.239, m.240, m.271).

Kollektif şirketler;

1. a) Konkordato ile sonuçlanmış olsa bile şirketin iflası,
2. b) Şirket sermayesinin tamamının veya üçte ikisinin kaybedilmesine rağmen, sermayenin tamamlanmasına veya geri kalan sermaye ile yetinmeye karar verilmemiş olması,
3. c) Şirketin diğer bir şirket ile birleşmesi,
4. d) Tescil ve ilan yapılmamışsa, aradan ne kadar süre geçmiş olursa olsun, ortaklardan herhangi birinin istemi üzerine ve bu ortağın noter aracılığıyla diğer ortaklara uygun bir süreyi içeren ihtar göndermiş olması şartıyla mahkemece feshe karar verilmesi,
5. e) Ortaklardan birinin iflası

ile sona erer. Şirketin sona ermesi halinde ortaklar sona ermeyi tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür. Şirketi yönetmeye yetkili olanlar, sona ermiş şirket adına ve hesabına işlem yapamazlar. (TTK m.243, m.250/1, m.251/1).

Şirket sözleşmesinde şirketin ölen ortağın mirasçılarıyla devam edeceğine ilişkin düzenleme yoksa mirasçılarla diğer ortakların oybirliği ile verecekleri karar üzerine şirket bunların arasında devam edebilir. Mirasçılar veya içlerinden biri şirkette kalmaya razı olmazlarsa, diğer ortaklar, ölen ortağın razı olmayan mirasçılarına düşen payları ödeyerek onları şirketten çıkarır ve aralarında şirkete devam edebilirler. Bu durumda sağ kalan ortaklardan birinin şirketin devamına onay vermemesi sebebiyle oybirliği sağlanamadığı takdirde şirket sona erer. Şirketin, ölen ortağın mirasçılarıyla diğer ortaklar arasında kollektif şirket olarak devam edeceği hakkında şirket sözleşmesinde hüküm varsa, mirasçılar kollektif sıfatıyla şirkete devam edip etmemekte serbesttirler. Mirasçılar şirketin devam etmesini isterlerse, diğer ortaklar bu isteği kabul etmek zorundadır. Ancak, kollektif sıfatıyla şirkette kalmak istemeyen mirasçı varsa, ölen ortağın payından kendisine düşen tutar ile komanditer olarak şirkete kabul edilmesini önerebilir. Diğer ortaklar bu öneriyi kabul etmek zorunda değildir. Mirasçılar şirkete kollektif ortak veya komanditer olarak girip girmeyeceklerini ortağın ölüm tarihinden itibaren üç ay içinde şirkete ihbar etmelidir. Durumun şirkete ihbarına kadar, mirasçılar şirkette komanditer olarak kalmış sayılırlar. Bu süre içinde ihbarda bulunmamış olan mirasçılar, sürenin sona ermesinden itibaren kollektif ortak sıfatını alırlar. Ortaklardan birinin iflası halinde, müflis ortak şirketten çıkarılabilir. Bu takdirde şirket diğer ortaklar arasında devam eder ve müflisin payı, masaya ödenir. Bir ortağın şirketten çıkması veya çıkarılması halinde, diğer ortaklar bunu tescil ve ilan ettirmekle yükümlüdür. Şirketten çıkan veya çıkarılan ortağın payı, şirket sözleşmesinde aksine hüküm yoksa çıkmanın istendiği veya ortağın çıkarıldığı, uyuşmazlık halinde karar tarihine en yakın tarihteki şirket varlığı esas alınarak hesaplanır. Çıkarılan veya çıkan ortak, hesaplanan payını şirketten ancak nakden alabilir.( TTK m.253-254, m.259-261).

2.2. Komandit Şirketler^[3]

Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan, şirket alacaklılarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu sınırlandırılmamış ve diğer ortak veya ortakların sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirket komandit şirkettir. Sorumluluğu sınırlı olmayan ortaklara ‘komandite’, sorumluluğu sınırlı olanlara ‘komanditer’ denir. Komandite ortakların ‘gerçek kişi olmaları’ gerekir. ‘Tüzel kişiler’ ancak komanditer ortak olabilirler. Şirketin komandit olup olmadığı sözleşme hükümlerine göre belirlenir. Ortaklar tarafından şirkete verilen ad ve nitelik o şirketin türünün belirlenmesinde yalnız başına yeterli olmaz. Bir şirketin komandit olduğu açıkça saptanamıyorsa o şirket kollektif sayılır. (TTK m.304-305).

Bir komandit şirket sözleşmesine komanditerlerin adları ve her birinin koydukları veya koymayı taahhüt ettikleri sermayenin cins ve miktarları yazılarak tescil ve ilan ettirilir. Bir komanditer kişisel emeğini ve ticari itibarını sermaye olarak koyamaz. İster komandite ister komanditer olsun ‘her ortağın bir oy hakkı’ vardır. Bu kurala aykırı düzenlemeler geçersizdir. Şirket, komanditeler tarafından yönetilir. Komanditerler, şirket işlerini görmeye görevli ve yetkili olmadıkları gibi, yönetim hakkını haiz kişilerin yetkileri içinde yaptıkları işlere itiraz da edemezler. Ancak, olağanüstü iş ve işlemlerde, şirket sözleşmesinin değiştirilmesi, tür değiştirme, birleşme ve bölünme gibi yapısal değişikliklerde; şirkete ortak alınması, çıkarılması ve payın devri türünden temel işlemlerde komanditerler de oy hakkını haizdirler. Her komanditer, iş yılı sonunda ve iş saatleri içinde, şirketin envanterleriyle bilançosunun içeriğini, diğer finansal tablolarını, bunların doğruluğunu ve geçerliliğini incelemeye yetkilidir (TTK m.307, m.309, m.310/1-2).

Komanditer, iş yılı sonunda gerçekleşen kar payını ve şirket sözleşmesinde kararlaştırılmış olan faizleri nakden alır. Ancak, koyduğu sermaye herhangi bir sebeple azalmış ise noksanı tamamlanıncaya kadar kar ve faizi isteyemez. Komanditerler, önce aldıkları ve usulüne göre tahakkuk ettirilmiş faizi ve kar paylarını, şirketin sonradan meydana gelen zararını kapatmak için geri vermeye zorunlu tutulamazlar. Komanditer, şirketteki payını başkasına devredebilir. Ölen bir komanditerin yerine mirasçıları geçer. Komandit şirketler, kural olarak, komandite ortaklar tarafından temsil edilir. Komanditer ortaklar, ortak sıfatıyla şirketi temsile yetkili olamazlar. Ancak, şirket sözleşmesinde aksine hüküm bulunmamak şartıyla, komanditer ortak ticari mümessil, ticari vekil veya seyyar tacir memuru olarak atanabilir. Bir komanditerin sorumluluğu koyduğu veya taahhüt ettiği sermaye miktarını aşamaz. Adı şirketin unvanında bulunan komanditer, üçüncü kişilere karşı komandite bir ortak gibi sorumlu sayılır. Komanditer, koymayı taahhüt ettiği sermaye borcunun henüz ödemediği tutarına kadar şirket alacaklılarına karşı sorumludur. Bu suretle kendisine başvurulan komanditer ortak, şirket alacaklısına ödemede bulunduğu tutarda sermaye borcundan kurtulur. Şirket alacaklıları, şirket sona ermiş olmadıkça veya şirket aleyhine yapılan icra takibi semeresiz kalmadıkça, komanditere başvuramazlar. Şirketin iflası halinde alacaklıların haiz oldukları haklar iflas masasına geçer. Komanditer, şirkete koymayı taahhüt ettiği sermayeyi aşan bir tutar ile sorumluluğu üzerine aldığını yazı ile bildirmiş veya ilan etmişse üçüncü kişilere veya bildirimin muhatabına karşı bu tutar kadar sorumlu olur. Bir komandit şirketin iflası halinde, şirket alacaklıları alacaklarını almadıkça, ortakların kişisel alacaklıları şirket mallarına başvuramaz. Komanditerlerin koydukları sermaye de şirket alacaklılarının öncelikle haklarını elde edecekleri mallardan sayılır. Şirketin varlığı şirket alacaklılarına yetmeyecek olursa, bu alacaklılar geri kalan alacaklarından dolayı komanditelerin kişisel mallarına başvurabilirler. Ortakların kişisel mallarına başvurulması halinde şirket alacaklılarının, ortakların kişisel alacaklılarına karşı rüçhan hakkı yoktur. Şirket ve iflas halinde masası veya şirket alacaklıları, iflas etmiş bir komanditerin masasına başvururlarsa, bunların, müflis komanditerin kişisel alacaklılarına karşı rüçhan hakkı yoktur (TTK m.312-316, m.318-322, m.324-326).

3. Sonuç

Bu yazıda, TTK bakımından ticaret şirketlerine ilişkin genel bazı düzenlemeler ile [ülkemiz ticaret şirketleri uygulamasında sayıları çok yüksek olmamakla birlikte -ticaret şirketleri toplamının %1’i civarında-] şahıs şirketlerinin temel özellikleri üzerinde durulmuştur.

KAYNAKÇA

Mevzuat ve İnternet Siteleri

Türk Ticaret Kanunu, Kanun Numarası: 6102, Kabul Tarihi: 13.01.2011, RG 14.02.2011/27846

Türk Ticaret Kanunu, Madde Gerekçeleri, Kanun Numarası: 6102

Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğ, RG 15.11.20212/28468

Sermaye Piyasası Kurulu Bülteni, Bülten Tarihi: 26.12.2019, Bülten Numarası: 2019/71, Kurul Karar Tarihi: 26.12.2019, Kurul Karar Sayısı: 76/1713

Ticaret Bakanlığı 2020 Yılı Kasım Ayı Veri Bülteni < https://ticaret.gov.tr/data/5fc7482913b876ad84757257/2020%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Kas%C4%B1m%20Ay%C4%B1%20Veri%20B%C3%BClteni.pdf > erişim tarihi 27 Aralık 2020

 

* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.

[1] Özel yasalardaki hükümler gereğince, “bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, anonim şirket şeklinde kurulan holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, ürün ihtisas borsası şirketleri, bağımsız denetim şirketleri, gözetim şirketleri, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, Sermaye Piyasası Kanununa tabi şirketler (halka açık şirketler, yatırım ortaklıkları, Borsayı veya borsanın piyasalarını yöneten ve/veya işleten şirketler, portföy yönetim şirketleri, konut finansmanı ve ipotek finansmanı kuruluşları, konut finansmanı kuruluşları, varlık yönetimi ve varlık kiralama kuruluşları, merkezi takas ve merkezi saklama kuruluşları, veri depolama kuruluşları vb.) ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketler” anonim şirket türünde kurulmak zorundadırlar.

[2] 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu m.18 kapsamında kayıtlı sermaye sistemine sahip halka açık anonim şirketler bakımından anılan tutar 200.000 TL’dir. Sermaye Piyasası Kurulu Bülteni, Bülten Tarihi: 26.12.2019, Bülten Numarası: 2019/71, Kurul Karar Tarihi: 26.12.2019, Kurul Karar Sayısı: 76/1713

[3] Komandit şirketler bakımından, TTK’da kollektif şirketlere ilişkin düzenlemelere yollama yapılan maddeler şöyledir:

“Madde 305- (1) …, kollektif şirkete dair 212 ila 216 ncı maddeler komandit şirketler hakkında da uygulanır.

Madde 307- (1) … 213 üncü maddede gösterilen kayıtlardan başka komanditerlerin adları ve her birinin koydukları veya koymayı taahhüt ettikleri sermayenin cins ve miktarları yazılarak tescil ve ilan ettirilir.

Madde 308- (1) …, kollektif şirketlere ilişkin 217 ila 231 inci maddeler uygulanır.

Madde 311- (1) Kollektif ortakların, şirket konusunu oluşturan işlemlerin aynını yapamayacaklarına ilişkin 230 uncu madde komanditerler hakkında uygulanmaz.

Madde 317- (1) …, kollektif şirkete ilişkin 232 ila 242 nci maddeler uygulanır.

Madde 328- (1) Kollektif şirketlerin sona ermesine, tasfiyesine ve ortakların şirketten çıkma ve çıkarılmasına ilişkin 243 ila 303 üncü madde hükümleri komandit şirketlerde de uygulanır.”

Bu düzenlemelerden hareketle, komandit şirketler ile ilgili hükümlere bakılırken, TTK’da kollektif şirketlere yollama yapılan madde hükümlerinin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.