“İtil, ütül, atıl, katıl, ama satılma.”
Muhammed Celaleddîn-i Rumi (1207-1273)
1. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Vakfı (IFRS Foundation[1])
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (International Accounting Standards Board; “IASB”), IFRS (International Financial Reporting Standards, “IFRS”; Uluslararası Finansal Raporlama Standartları, “UFRS”) Vakfı’nın, muhasebe standartlarını belirleyen bağımsız organıdır.
IFRS Vakfı, tek bir “yüksek nitelikli, anlaşılır, uygulanabilir ve küresel olarak kabul görmüş muhasebe ve sürdürülebilirlik açıklama standartları”[2] (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları) geliştirmek ve standartların benimsenmesini teşvik etmek ve kolaylaştırmak için kurulmuş, kar amacı gütmeyen, kamu yararına çalışan bir kuruluştur.
IFRS Vakfı’nın önceki unvanı ‘Uluslararası Muhasebe Standartları Vakfı’ (International Accounting Standards Foundation-IASF) idi ve Vakıf, 06 Şubat 2001 tarihinde kurulmuştu. IASF, 01 Temmuz 2010 tarihinde adını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Vakfı (IFRS Vakfı) olarak değiştirdi. IFRS Vakıf da, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Delaware eyaletinde kar amacı gütmeyen bir kuruluş olarak tesis edilmiştir.
IFRS Vakfı’nın temel amacı, Tüzüğünde belirtildiği gibi, kamu yararına, açıkça ifade edilmiş ilkelere dayalı, yüksek kaliteli, anlaşılır, uygulanabilir ve küresel olarak kabul edilmiş tek bir Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) geliştirmektir.
Bu Standartlar, iki standart belirleme kurulu olan Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) ve yeni oluşturulan Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (International Sustainability Standards Board-ISSB) tarafından geliştirilmiştir.
- IASB, UFRS Muhasebe Standartlarını,
- ISSB ise, UFRS Sürdürülebilirlik Açıklama Standartlarını (IFRS Sustainability Disclosure Standards)
belirlemektedir.
UFRS Muhasebe Standartları, bir şirketin finansal tablolarını nasıl hazırladığını belirlemekrtedir.
UFRS Sürdürülebilirlik Açıklama Standartları da, bir şirketin değer yaratmasına yardımcı olabilecek veya engelleyebilecek sürdürülebilirlikle ilgili faktörler (sustainability-related factors) hakkındaki bilgileri nasıl açıkladığını belirler.
Bu iki Kurul, yatırımcılara bir şirketin finansal durumu ve performansı hakkında şeffaf ve güvenilir bilgilerin yanı sıra kısa, orta ve uzun vadede kurumsal değerini yaratabilecek veya aşındırabilecek sürdürülebilirlik faktörleri hakkında bilgi sağlamak için Standartlarının birbirini tamamlamasını sağlamak için yakın bir şekilde çalışmaktadır.
2. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB)
Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (UMSK/IASB), 1 Nisan 2001 tarihinde Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi’nin (International Accounting Standards Committee, “IASC”) halefi olarak kurulmuştur.
UMSK, daha önce Uluslararası Muhasebe Standartları (UMS; International Accounting Standards-IAS) olarak bilinen Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarını (UFRS) geliştirmekten ve bu standartların kullanımını ve uygulanmasını teşvik etmekten sorumludur.
UFRS, UFRS Vakfı’nın bağımsız standart belirleme organı olan Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından geliştirilmiştir. IASB, 01 Mart 2001 tarihinde, selefi olan Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesi’nden (International Accounting Standards Committee-IASC) muhasebe standartları belirleme sorumluluklarını devralmıştır.
IASB, IFRS Vakfı tarafından kullanılan üç katmanlı yapının bir parçasını oluşturmakta ve UFRS’nin ve ilgili teknik faaliyetlerin belirlenmesinden sorumlu bulunmaktadır.
IASB, anılan kuruluşun yönetiminden, IASB üyelerinin atanmasından ve finansmandan sorumlu olan IFRS Vakfı Mütevelli Heyeti tarafından denetlenmektedir.
IFRS Vakfı, aynı zamanda sermaye piyasası otoritelerinin bir İzleme Kuruluna ve kamuya karşı sorumludur.
IASB’nin başlangıçta her biri bir oya sahip 14 tam zamanlı Yönetim Kurulu üyesi vardı. Standartları belirleme, hesap hazırlama ve kullanma, piyasa/finansal düzenleme ve akademik çalışmanın yanı sıra, farklı coğrafi geçmişlerden gelen deneyimlerin bir karışımı olan bir grup uzman üye olarak seçilirler.
Ocak 2009’daki toplantılarda, Vakfın Mütevelli Heyeti, bir İzleme Kurulu’nun oluşturulmasını ve 2015 yılında IASB’nin 16 üyeye genişletildiğini duyurarak ve kuruluşun coğrafi yapısını daha fazla dikkate alarak ikinci Tüzük İncelemesinin ilk bölümünü sonuçlandırdı. Ardından, Mütevelli Heyeti Yapı ve Etkililik İncelemesi’nden (Trustees’ Review of Structure and Effectiveness) sonra, üye sayısı 2016’da tekrar 14 üyeye ayarlandı.
UFRS Yorumlama Komitesi’nin 15 üyesi bulunmaktadır. Bu komite, IASB’nin yorumlayıcı organı olup; uygulamada ortaya çıkan uygulama konularında zamanında rehberlik sağlamaktadır.
Bir Standardın, teşhir taslağının (exposure draft) veya nihai “IFRIC Yorumu”nun (IFRIC Interpretation) yayınlanması için oybirliği (unanimous vote) gerekli değildir. Kurulun 2016 Tüzüğü, bir Maruz Kalma Taslağının (Exposure Draft) veya bir UFRS Standardının (bir IAS Standardı veya IFRIC (International Financial Reporting Interpretations Committee-IFRIC; Uluslararası Finansal Raporlama Yorumlama Komitesi-UFRYK) Yorumlama Komitesi Yorumu dahil) yayınlanmasının, 13 veya daha az üye varsa, Kurulun sekiz üyesinin 14 üye varsa dokuz üyesinin onayını gerektirdiğini belirtir veya Tartışma Belgesinin (Discussion Paper) yayınlanması da dahil olmak üzere Kurul’un diğer kararları, Kurul üyelerinin en az yüzde 60’ının şahsen veya elektronik ortamda katıldığı bir toplantıda Kurul üyelerinin salt çoğunluğunu (simple majority) gerektirir.
Mart 2021 itibarıyla IASB üyeleri şu ülkelerin temsilcilerinden oluşur: Almanya, Birleşik Krallık, Brezilya, ABD, Çin, Güney Afrika, Fransa, Kanada, Japonya ve Avustralya.
IASB Yasal Süreç El Kitabı (IASB Due Process Handbook), IASB’nin istişari düzenlemelerini açıklar ve standartların nasıl geliştirildiğine ilişkin bilgileri içerir.
IFRS Vakfı, IASB’nin çalışması için fon toplamaktadır (raises funds). Finansmanın çoğunluğu, ulusal finansman rejimlerini uygulamaya koyan yargı alanlarından gelen gönüllü katkılardır. Katkı, normalde, katkıda bulunan tüm yargı bölgelerinin toplam gayri safi yurtiçi hasılasının bir yüzdesidir. Ek olarak, katkıların bir kısmı en büyük muhasebe firmalarından gelmektedir. 2019 yılında, IFRS Vakfı’nın geliri 31 milyon İngiliz sterlinine (GBP) ulaşmıştı; bunun 20 milyon sterlini katkılardan ve 11 milyon sterlini de yayınlardan ve ilgili faaliyetlerden elde edilen gelirden elde edilmiştir.
* Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
[1] UFRS Vakfı (IFRS Foundation) ve Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) için bkz
- < https://www.ifrs.org/ >
- < https://en.wikipedia.org/wiki/International_Accounting_Standards_Board >
- < https://www.investopedia.com/terms/i/ias.asp >
[2] Metnin İngilizcesi: “high-quality, understandable, enforceable and globally accepted accounting and sustainability disclosure standards”
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.