Sentetik kimlik dolandırıcılığı (synthetic identity fraud; SIF), vergi suçlarının ve diğer hırsızlık ve finansal dolandırıcılık biçimlerinin ardındaki itici bir faktördür.
Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası Federal Rezerv, sentetik kimlik dolandırıcılığını, “kişisel veya mali kazanç sağlamak amacıyla dürüst olmayan bir eylemde bulunmak üzere, bir kişi veya kuruluş uydurmak için kişisel olarak tanımlanabilir bilgilerin (personally identifiable information; PII) bir kombinasyonunun kullanılması” olarak tanımlamaktadır. İnternet çağında, birçok kişi adresleri, alışveriş eğilimleri ve yaşları gibi kişisel olarak tanımlanabilir bilgilerinin sadece “orta yerde” olduğunu varsayar ki, onlar haklıdırlar.
Yapay bir kimlik, genellikle kişisel olarak tanımlanabilir bilgilerden zaman içinde oluşturulmuş bir veri noktaları karışımıdır. Kimlik hırsızlığı, bir kimliğin bir dolandırıcı tarafından toptan çalınmasını içerirken; yapay bir kimlik muhtemelen yalnızca bir veya iki kişisel olarak tanımlanabilir bilgi parçasını kaldırır ve genellikle kolayca fark edilebilir bir şekilde olmaz. Sentetik kimlik dolandırıcılığından kaynaklanan mali kayıplar 2020 yılında 20 milyar ABD dolarına ulaşmış olup, hasar düzeyi artmaya devam etmektedir. Olaya şu şekilde bakalım: var olmayan biri nasıl takip edilip tutuklanabilir?
Veri ihlalleri bir zamanlar ön sayfa haberleriydi. Bugün ise, veri ihlalleri bekleniyor, şirketleri sorumluluktan korumak için siber sigorta satılıyor ve tüm bu verilerin dışarı sızdığında nereye gidebileceği konusunda pek bir şey anlaşılmıyor. Kar amacı gütmeyen bir grup olan Identity Theft Resource Center (Kimlik Hırsızlığı Araştırma Merkezi), Yıllık Veri İhlali raporunda 2021 yılında 2020’ye kıyasla veri ihlallerinde %68 oranında bir artış olduğunu bildirdi.
Sentetik bir kimlik, genellikle sahte kimlik tetiklenmeden ve tam olarak kullanılmadan önce zamanla gelişir. Ad ve soyad, doğum tarihi, Sosyal Güvenlik Numarası (Social Security Number; SSN) ve diğer özellikler gibi kimlik öğeleri kaldırılır ve sentetik kimlik haline gelen iletişim bilgileri, elektronik posta (e-posta) ve sokak adresi gibi bir bilgi birikimine eklenir. Sosyal güvenlik numaraları genellikle kredi raporlarını kontrol etme olasılığı düşük olan yaşlılardan, bebeklerden ve çocuklardan, mahkûmlardan veya evsiz kişilerden alınır. Kolej veya diğer amaçlar için ilk kredilerini arayan genç yetişkinler, sentetik kimlik dolandırıcılığında kullanım nedeniyle kredi notlarının zaten yok olduğunu görebilirler.
Sentetik kimlik dolandırıcılığı kredi, para, mal ve diğer varlıkları almak için kullanılır ve kısa süre sonra temerrüde düşer. Suç ağları, uyuşturucu ve insan kaçakçılığının veya küresel kara para aklamanın bir parçası olarak ta sentetik kimlikler kullanabilir.
Yapay kimlik hırsızlığından kaçınma önerileri, kişisel olarak tanımlanabilir bilgileri güvende tutma konusunda duyulanlara benzer; kritik kimlik bilgileri güvende tutulmalı, belgeler parçalanmalı ve kandırılmak suretiyle telefon, posta veya çevrimiçi bilgi sağlama çabalarına dikkat edilmelidir. Kredi raporu düzenli olarak gözden geçirilmeli ve başka birinin, Sosyal Güvenlik Numarasını kullanarak istihdam edilmediğinden emin olmak için Sosyal Güvenlik raporu gözden geçirilmelidir. Kişinin bilmediği hesaplar ile ilgili vergi bildirimleri veya beyanları alınırsa, ABD İç Gelir İdaresi (Internal Revenue Service; IRS) ile iletişime geçilmelidir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.