Yeni Oxford/Dublin Araştırması: “Dünya Çapındaki Kamuoyunun Çoğunluğu Küresel Sorunlara Odaklanan Demokratik Bir Dünya Hükümetini Destekliyor”

Geçtiğimiz haftaki Birleşmiş Milletler (BM) Gelecek Zirvesi[1] cesur eylemler hedeflediği gibi, Uluslararası Çalışmalar Dergisi’ndeki (International Studies Quarterly) yeni çalışmamızda[2], dünyanın dört bir yanındaki vatandaşların küresel yönetişimin çok kapsamlı reformlarını desteklediği bulunmuştur. Küresel Güney, Kuzey, Doğu ve Batı’daki çeşitli ülkelerdeki ezici çoğunluk, iklim değişikliği gibi acil küresel zorluklarla başa çıkmak için demokratik bir dünya hükümetinin kurulmasını desteklemektedir.

Uzun zamandır Einstein gibi kişiler tarafından desteklenen bilim insanları ve savunucular bugün “kozmopolit demokrasi”[3] gibi benzer fikirleri desteklemektedir. Ancak, bu tür öneriler çoğu zaman çoğu insanın bunları desteklemeyeceği gerekçesine dayanarak hızla reddedilmektedir. Bu çalışma bu tür iddiaları çürütmektedir.

Makalede, dünya hükümetinin farklı kavramlarına yönelik kamuoyu desteğini keşfetmek için uluslararası bir anket deneyi uyguladık. 2017 ve 2021 yılları arasında dünya çapında 17 ülkede 42 binden fazla katılımcıyla anket yaptık ki; bu, dünya nüfusunun %54’ünü (yüzde 54) temsil ediyordu. Her ülkedeki katılımcılar rastgele olarak kontrol veya çözüm grubuna atanmıştır. Kontrol koşulundaki kişilere “bir dünya hükümetinin kurulmasını” ne ölçüde destekledikleri veya karşı çıktıkları sorulmuştur. Başka bir grup için, önerilen dünya hükümeti demokratik olarak belirtilmiş; bir başka çözüm ise küresel hükümeti ulusötesi sorunlara odaklanmış olarak kavramsallaştırmış ve daha sonra pandemi sırasında Kovid-19’u da buna dâhil etmiştir. Son olarak, burada odaklandığımız tam teklif demokratik ve küresel sorunlar özelliklerini birleştirmiştir:

“Dünya çapında insanların özgür ve adil seçimler veya diğer vatandaş katılımı yollarıyla temsil edileceği, iklim değişikliği, dünya yoksulluğu ve uluslararası barış gibi küresel sorunlarla başa çıkma hakkına ve gücüne sahip olacak demokratik bir dünya hükümetinin kurulması; ulusal hükümetlerin ise küresel olmayan sorunlar üzerinde kontrol sahibi olması.”

Çalışma, ülkeler genelindeki desteğin (her ülkeyi eşit şekilde ağırlıklandırarak) belirtilmediğinde %48’den, önerilen dünya hükümetinin demokratik olacağı açıkça belirtildiğinde %68’e ve küresel sorunlara odaklanıldığında %67’ye yükseldiğini göstermektedir. Dahası, ülkeler genelindeki katılımcıların %69’u ulusötesi sorunlara odaklanan demokratik bir dünya hükümetini desteklemiştir. Pandemi sırasında, demokratik bir dünya hükümetinin odağını Kovid-19 ile başa çıkmak olarak belirttiğimizde, ülkeler genelindeki destek %72’ye yükselmiştir.

Ülkeleri nüfus büyüklüklerine göre (eşit olarak değil) ağırlıklandırdığımızda, anket yaptığımız ülkelerdeki nüfusun %72’si ulusötesi konulara odaklanan demokratik bir dünya hükümetini desteklemiştir. Nüfus ağırlıklarıyla, belirtilmemiş dünya hükümeti önerisi bile anket yaptığımız ülkelerdeki %58 tarafından desteklenmiştir.

Bu çalışma, anket yaptığımız tüm ülkelerdeki çoğunluğun [Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hariç] tam olarak belirlenmiş bir dünya hükümeti önerisini desteklediğini göstermektedir. Mısır, Hindistan, Kenya, Endonezya, Güney Kore ve Kolombiya, fikri destekleyen katılımcıların %82’sinden %77’sine kadar değişen en büyük çoğunlukları desteklemiştir. Avrupa’da destek, Macaristan’da Türkiye (%73), İspanya (%70) ve Fransa (%67) üzerinden %75’ten Birleşik Krallık’ta %64’e kadar değişmiştir.

ABD, çoğunluğun desteği olmayan tek anket yapılan ülkeydi, çünkü sadece %45’i fikri desteklemiştir. Ayrıca, %24 ile “kesinlikle karşıyım” yanıtlarının en büyük payına sahipti. Arjantin ve Rusya, en az destekleyen ikinci ülkelerdi, ancak yine de oradaki katılımcıların sırasıyla %56’sı ve %58’i böyle bir dünya hükümetini onaylamıştır.

Genel olarak, ulusötesi konulara odaklanan demokratik bir dünya hükümetine destek, daha az özgür, daha az güçlü ve/veya daha az gelişmiş ülkelerde daha da güçlüdür. Makalede, olası nedenlerden bazıları olarak daha fazla uluslararası etki (daha az güçlü ülkelerde) ve küresel konularda daha demokratik bir söz hakkı (daha az özgür ülkelerde) umudu ele alınmaktadır.

Öte yandan, böylesi alternatif bir dünya düzeninde küresel servet yeniden dağıtımına ilişkin korkular, daha zengin ülkelerdeki desteğin (ortalama %66) daha fakir ülkelerdekinden altı puan daha düşük olmasını kısmen açıklayabilir. Benzer şekilde, özgür ülkelerdeki açık çoğunluk küresel zorluklara odaklanan demokratik bir dünya hükümetini desteklese de (ortalama %56), oradaki destek kısmen/özgür olmayan ülkelerdekinden (ortalama %75) önemli ölçüde daha düşüktür ve bu da demokratik ayrıcalıkları kaybetme korkularının ilk grupta bir faktör olabileceğini göstermektedir.

Özetle, bu çalışma günümüz dünya kamuoyunun büyük ölçüde göz ardı edilen bir yönünü ortaya koyuyor: çok daha güçlü ve daha demokratik küresel yönetime yönelik çoğunlukçu destek. Bu bulgular, dünyanın iklim değişikliği, savaşlar ve kitlesel göç gibi büyük ulusötesi zorluklarla karşı karşıya olduğu bir zamanda özellikle önemlidir. Elde edilen sonuçlar, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası örgütlerin ve küresel yönetim dönüşümlerini savunan “Democracy Without Borders”[4] ve “Iswe Foundation”[5] gibi Sivil Toplum Kuruluşlarının mevcut reform çabalarını teşvik etmektedir.

[1] <https://www.un.org/en/summit-of-the-future>

[2] <https://academic.oup.com/isq/article/68/3/sqae105/7732859?login=false>

[3] <https://brill.com/display/book/9789004438026/BP000012.xml>

[4] <https://www.democracywithoutborders.org/>

[5] <https://iswe.org/>

1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.