Giriş
Bir kurumlar vergisi uzmanı olarak, ticari vergilendirme yükümlülüklerine uymanın karmaşıklığı bilinmektedir. Bir şirketin birden fazla eyalette ve yerel yargı bölgesinin yanı sıra federal ve belki de uluslararası vergi makamlarına kurumlar vergisi beyannamesi vermesi gerekebilir.
Kurumlar vergisi beyannamesi doldurma gereksinimlerindeki karmaşıklık düzeyi (level of intricacy in corporate tax return filing requirements), vergi yasalarında sık sık yapılan değişikliklerle birleştiğinde, kurumlar vergisinin (kurumlar vergisi matrahının) doğru bir şekilde beyan edilmesi işini zaman alıcı ve karmaşık hale getirmektedir. Kurumlar vergisi beyannamelerinin hazırlanmasına ve sunulmasına ilişkin bu kılavuzu okumaya devam edelim.
1. ABD’de her şirket vergi beyannamesi verir mi?
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) bir vergi yılı boyunca net gelir elde eden her şirketin, kurumlar vergisi beyannamesi vermesi gerekmektedir. Bu şirketlerin kurumlar vergisi ödemesi gerekip gerekmediği farklı bir sorudur. Örneğin, bir anonim/paylı şirketin (corporation) aksine, her ne kadar bazı eyaletler limited şirketlerin vergi ödemesini zorunlu kılsa da, bir limited şirket (limited liability company) ayrı bir vergi kuruluşu (yükümlüsü) değildir, dolayısıyla federal kurumlar vergisi ödemezler.
Federal vergi beyannamesi vermesi gereken iki ana şirket türü şunlardır:
- C şirketleri: Sahiplerinin veya hissedarlarının kuruluştan ayrı olarak vergilendirildiği bir şirket için yasal yapı, C şirketi en yaygın şirket türüdür. Bu şirketler federal kurumlar vergisine tabidir. İşletmeden elde edilen kârların vergilendirilmesi hem kurumsal hem de kişisel düzeyde olup, bu durum potansiyel olarak çifte vergilendirme durumu yaratmaktadır.
- S şirketleri: Geliri (diğer vergi kredileri, kesintiler ve zararlarla birlikte) doğrudan hissedarlara aktarabilen bir şirket türü olan S şirketleri, federal kurumlar vergisi ödemezler. Genellikle küçük işletmelerle (100 veya daha az hissedar) ilişkilendirilen bu tanımlama, kuruluşun düzenli faydalarını ve bir ortaklığın vergiden muafiyet ayrıcalıklarını sunar.
C şirketleri ile S şirketleri, kurumlar vergisi beyannameleri yoluyla vergilendirme dönemlerinde bir kez yerel, eyalet, federal ve belki de uluslararası makamlara kurumlar vergisi beyannameleri sunmalıdır.
2. Kurumlar vergisi beyannamelerinin ve başvurularının hazırlanması
2.1. Şirketin C şirketi mi yoksa S şirketi mi olduğunun belirlenmesi
Varsayılan olarak limited şirketler dışındaki ABD’deki bir şirket bir C şirketidir. Şirket bir C şirketi olarak kurulduktan sonra, bir S şirketi olarak vergilendirilmek için bir seçenek sunulabilir ki; bu, vergi yükümlülüklerinin şirket sahiplerinin kişisel vergi beyanına geçtiği anlamına gelir.
İşletmenin ne tür bir şirket olduğu bilinmiyorsa 800-829-4933 numaralı telefondan ABD İç Gelir İdaresi (Internal Revenue Service-IRS) Ticari (ticari kazançlar) Vergi Hattı aranmalıdır. IRS bu durumda vergilerin bir C şirketi olarak mı yoksa bir S şirketi olarak mı beyan edilmesi gerektiğini söyleyebilir.
2.2. Matrahtan indirim için vergi kesintilerinin belirlenmesi
Kurumlar vergisi beyannamesi hazırlamanın bir sonraki adımı, indirilebilecek vergi kesintilerini belirlemektir. Şirketler için IRS, işlerin yürütülmesi için gerekli tüm mevcut giderlerin yanı sıra belirli yatırım ve gayrimenkul satın alımlarının, çalışanların maaşlarının ve sosyal yardımlarının, bazı vergilerin, sigorta ödemelerinin ve daha fazlasının düşülmesine olanak tanır. İç Gelir Yasası’nın (Internal Revenue Code) 162. maddesinde izin verilen işletme giderleri detaylandırılmaktadır.
2.3. Tahmini vergilerin IRS’ye ödenmesi
Daha sonra net tutar üzerinden ne kadar vergi ödenmesi gerektiği tahmin edilmesidir. Ardından, işletme bir C şirketiyse, tahmini vergi ödemeleri yılda dört kez eyalet ve federal yetkililerine gönderilir. S şirketleri, vergi yükümlülüklerini hissedarlarına aktardıkları için genellikle kurumlar vergisi ödemezler ki; bu da genellikle tahmini vergi ödemedikleri anlamına gelir. Bununla birlikte, S şirketlerinin yerleşik kazançlara ilişkin vergileri, fazla net pasif kurumlar vergisi ve yatırım kredisi yeniden elde etme vergisinin (investment credit recapture tax) toplamı 500 ABD doları veya daha fazla olduğunda tahmini vergi ödemeleri gerekir. C şirketleri genellikle bir veya daha fazla eyalete tahmini vergi de ödemek zorundadır.
2.4. Federal vergi beyannamesinin son ödeme tarihine kadar sunulması
C şirketleri federal kurumlar vergilerini beyan etmek için Form 1120’yi kullanırken, S şirketleri Form 1120-S’yi kullanır. Bir S şirketinin hissedarları, şirketten elde ettikleri gelir paylarını kişisel vergi beyannamelerine eklenen K-1 Çizelgesinde bildirmelidir.
Kurumlar vergisi beyannameleri ne zaman verilecektir?
C şirketleri mali yılın bitimini takip eden dördüncü ayın 15’inci gününde başvuruda bulunmalıdır. Bu, mali yılı 31 Aralık’ta sona eren C şirketleri için vergi beyannamelerinin 15 Nisan’a kadar ödenmesi gerektiği anlamına gelir. Bu kuralın tek istisnası, mali yılı 30 Haziran’da sona eren ve 15 Eylül’e kadar vergi beyannamesi vermesi gereken şirketler (özel hesap dönemine sahip işletmeler) içindir.
S şirketleri üçüncü ayın 15’inde başvuruda bulunmalıdır ki; bu da genellikle bu şirketlerin vergi beyannamelerinin 15 Mart’ta verilmesi gerektiği anlamına gelir. Vergi takvimi yazılımı bu son tarihleri takip edilmesine yardımcı olabilir.
Kurumlar vergisi beyannamesi için uzatma başvurusu nasıl yapılır?
IRS, kurumlar vergisi ve diğer beyannamelerini vermek için otomatik 6 aylık uzatma talep etmek isteyen şirketlere Form 7004’ü sağlamaktadır. Bireylere yönelik vergi uzatmalarında olduğu gibi, formun doldurulması ödemenin vadesinin uzatılmasına neden olmaz.
Kurumlar vergisi beyannamelerini geç doldurmanın cezası nedir?
C şirketleri ile S şirketleri için kaçırılan son tarih cezaları (IRS’ye vergi borcu varsa), beş aya kadar ödenmemiş verginin %5’i olup, daha sonra borçlu olunan tutara bağlı olarak farklı bir yüzdeye kayar.
Kurumsal federal beyanın e-postayla gönderilmesi gerekir mi?
Çoğu şirketin elektronik arşivleme (e-arşiv) yapmasına gerek yoktur, ancak C şirketleri ile S şirketleri federal kurumlar vergisi beyannamelerini onaylı bir yazılım veya yetkili bir e-arşiv sağlayıcısı olan bir vergi uzmanı aracılığıyla sunmalıdır. Müşterileri adına e-arşiv yapmak isteyen vergi profesyonellerinin “IRS’den Yetkili E-arşiv Sağlayıcıları veya Elektronik İade Oluşturucuları” (Authorized IRS E-file Providers or Electronic Return Originators) olması gerekir.
2.5. Eyalet vergi beyannamelerinin son tarihlerine kadar sunulması
Ayrıca, faaliyet gösterilen herhangi bir eyalet için, eğer o eyalet gerektiriyorsa, o eyalet için de beyanda bulunulması gerekir.
Eyaletin kurumlar vergisi ne zaman ödenecektir?
Her ne kadar çoğu eyalet bir şirketin federal vergilerini beyan ettiği gün kurumlar vergisi beyannamesini vermesini zorunlu tutsa da, bu durum değişmeye başlamaktadır. Vergi mükelleflerine, eyalet beyannamelerinin esas alındığı federal beyannamelerini tamamlamaları için daha fazla zaman tanımak amacıyla artık birçok eyalette bir ay veya daha sonraki vade tarihleri bulunmaktadır.
Şirketler için devlet arşivleme koşulları nelerdir?
Tüm eyaletlerde şirketler için aynı vergi beyannamesi yükümlülükleri yoktur. 44 eyalette ve Columbia Bölgesi’nde kurumlar vergisi bulunurken, bazı eyaletlerde (Ohio, Nevada, Texas ve Washington) bunun yerine kurumsal brüt gelirler vergilendirilmektedir. İki eyalette (Güney Dakota ve Wyoming) şu anda kurumlar vergisi veya brüt gelir vergisi bulunmamaktadır.
Eyalet vergileri nasıl hesaplanır?
Eyaletler, bir şirketin satışlardan elde ettiği gelirin ne kadarının o eyalette vergilendirilmesi gerektiğini belirlemek için çeşitli formüller kullanır ki; bu sürece bölüştürme adı verilir. Faaliyet gösterilen her eyaletin ayrıntılarının yanı sıra kurumlar vergisi oranları, kesinti kuralları ve tahmini vergi ödemeleri ile yıllık beyannamelerin son tarihleri gibi eyalete özgü diğer ayrıntıları takip etmek önemlidir.
2.6. Yerel vergi beyannamelerinin vade tarihlerine göre sunulması
Şirketler ayrıca şehir, ilçe veya bölgesel yargı mercilerine karşı vergilerden de sorumlu olabilir. Yerel vergi yetkililerinin tahmini vergi ödemelerini talep etme olasılığı daha düşüktür, ancak bir işletme için geçerli olan yerel kurallarının kontrol edilmesi önemlidir. Çoğu yerel vergi beyannamesinin ödenmesi eyalet vergileri ile aynı takvime göre yapılır, ancak bu da başvuru yapmadan önce kontrol edilmesi gereken bir ayrıntıdır.
2.7. Diğer ülkelerdeki herhangi bir işletme için uluslararası vergilerin beyan edilmesi
Uluslararası iş yapan ABD merkezli kuruluşların, küresel olarak kurumlar vergisi ödeme ve beyanına ilişkin özel kuralları ve yönergeleri de dikkate alması gerekir. Şirketler, IRS’nin şirketlerin, diğer ülkelerdeki faaliyetlerden elde edilen gelirler üzerinden ödenen vergileri hesaba katmak amacıyla ABD vergi yükümlülüklerini yerine getirmek için yabancı vergi kredisi başvurusunda bulunmalarına izin verdiğini unutmamalıdır.
Sonuç
Vergi ekipleri vergi beyannamelerini doğru bir şekilde hazırlamak ve sunmak konusunda birçok zorlukla karşı karşıyadır. Her düzeyde sıklıkla meydana gelen vergi kural ve düzenlemelerindeki değişikliklere ayak uydurmak çok önemlidir. Şirketin birden fazla eyalette bağı/rabıtası (nexus) varsa ve birden fazla yargı bölgesinde vergi beyanında bulunması gerekiyorsa bu özellikle zorlayıcı olabilir. Ayrıca Kurumsal Şeffaflık Yasası (Corporate Transparency Act) 2024 yılı başından itibaren yürürlükte ve işletmelerin kafasında pek çok soru işareti olacaktır. Önde gelen küresel şirketlerin anket sonuçları, kurumlar vergisi profesyonellerinin son derece etkili departmanlar haline gelebilmeleri için odaklanmaları gereken beş alanı ortaya çıkarmıştır. İyi bir vergi ve muhasebe araştırma aracı, vergi teknolojisi ile birleştiğinde, şirket ekibini şirketin kurumlar vergisi beyannamelerini daha hızlı, daha verimli ve daha doğru bir şekilde doldurmasına yardımcı olabilir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.