Vergiler her Amerikalıyı öyle ya da böyle etkiliyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) İç Gelir İdaresi’ne (Internal Revenue Service-IRS) 2023 yılında 162 milyondan fazla gelir vergisi beyannamesi bildirilmiş[1] olup; Ortak Vergilendirme Komitesi’nin (Joint Committee on Taxation) araştırmasında[2], ABD nüfusunun her yıl yaklaşık %90’ının (yüzde 90) bu beyannamelerde temsil edildiği tahmin edilmekte ve diğer federal vergiler (kurumlar, ücret, tüketim ve emlak vergileri gibi) dâhil edildiğinde, hiç kimse dokunulmaz kalmamaktadır.
Tüm Amerikalılar vergi yasalarından etkileniyor; fakat vergi yasalarını anlıyorlar mı?
Bunu öğrenmek için Vergi Vakfı’nın (Tax Foundation) eğitim programı TaxEDU ve Federal Vergi Politikası Merkezi (Center for Federal Tax Policy), Kamu Politikası Anketi (Public Policy Polling[3]) marifetiyle bir anket düzenlemiştir. Bu anket, Amerikalıların temel vergi kavramları hakkındaki bilgilerini ve mevcut vergi yasaları hakkındaki görüşlerini ölçmek için 18 yaşın üzerindeki 2 bin 700’den fazla ABD vergi mükellefiyle (siyasi yelpaze ve gelir dağılımını kapsayacak şekilde) yapılmıştır. Sonuçlar: Amerikalıların çoğunun kafası karışık ve federal vergi yasalarından memnun değildir.
ABD’deki vergi mükelleflerinin çoğu Federal Vergi Yasalarını anlamıyor
Vergi okuryazarlığı iki nedenden dolayı anketin odak noktasıydı: (i) vergi mükellefleri günlük yaşamlarını ve finansal karar alma süreçlerini etkileyen vergileri anlamalıdır ve (ii) bilgi, vergi politikası tartışmasının iyileştirilmesine yardımcı olarak daha sağlam vergi politikasına yol açmaktadır.
Anket sonuçları şunu göstermiştir: “Ortalama olarak ankete katılanların %61’inden fazlası gelir vergisi beyannamesine ilişkin temel vergi kavramlarını bilmiyordu veya bunlardan emin değildi.”
Federal gelir vergisi oranları ile ilgili anket yapıldığında, yanıt verenlerin üçte ikisinden fazlası en yüksek federal gelir vergisi oranını, yarıdan fazlası ise vergi dilimlerinin nasıl çalıştığını bilmiyordu.
Bin ABD doları vergi kredisinin mi yoksa bin ABD doları vergi indiriminin mi daha değerli olduğu sorulduğunda da, katılımcıların %64’ü yanlış yanıt vermişti veya başvuru sırasında hangisinin daha fazla değer sağladığından emin değildi.
Medyada veya popüler söylemde vergi tartışmalarında sıklıkla yer alan kavramlar sorulduğunda da, katılanların %78’i gelir elde eden %1’lik kesimin ödediği vergi payını bilmiyordu, yarıdan fazlası ise büyük bir vergi iadesinin olumlu olduğuna inanıyordu.
Bu sonuçlar ABD vergi mükellefleri arasında genel bir vergi okuryazarlığı eksikliğini ortaya koymaktadır.
Amerikalılar genel olarak Vergi Yasalarından memnun değildir
Anket ayrıca vergi mükelleflerinin ABD vergi yasaları hakkındaki tutumlarının anlaşılmasına da yardımcı oluyor ki; bu tutum, vergilerin işleyişine ilişkin yanlış anlamalardan etkilenebilir.
Sonuçlar, siyasi yelpazede mevcut vergi yasalarından genel bir memnuniyetsizliği ortaya koymuştur. Ankete katılanların yaklaşık üçte ikisi vergi yasalarının adaletsiz olduğunu ve yaklaşık aynı oran aşırı karmaşık olduğunu belirtirken, %86’sı vergi yasalarının reforma ihtiyacı olduğuna inanmaktadır.
Anket ile farklı vergi reformlarının popülaritesi incelenirken şunlar ortaya çıkarılmıştır:
- %71’i en yüksek gelir vergisi oranının düşürülmesini desteklemekte, ancak yanıt verenlerin %54’ü yüksek gelirlilerin daha fazla vergi ödemesini istemektedir.
- Anketin bu bölümündeki bazı yanıtlardaki çelişkiler vergi okuryazarlığı bölümündeki sonuçları doğrulamakta olup, halkın geneli vergilerin işleyişini yanlış anlama eğilimindedir.
- Yanıtların çoğu genel olarak daha düşük vergilere yönelik bir arzuya işaret etmektedir. Ankete katılanların üçte ikisi kendi gelir vergilerinin çok yüksek olduğunu düşünmektedir. Bu duygu son 15 yılda artmıştır; 2009 yılında ankete katılanların yalnızca %56’sı gelir vergilerinin çok yüksek olduğunu ifade etmişti. Ayrıca %63’ü federal vergi olarak ödedikleri tutarın devlet hizmetlerinden elde edilen değeri aştığını düşünmektedir.
Bu araştırma, vergilerin kişisel finansta önemli bir rol oynamasına ve ABD nüfusunun büyük bir kısmına uygulanmasına karşın, çoğu Amerikalının mevcut vergi yasalarından memnun olmadığını, aynı zamanda onu anlamadığını da ortaya çıkarmıştır. Eğitim, vergiler hakkında daha doğru ve verimli görüşmelere, daha bilinçli finansal karar almaya ve hatta daha iyi vergi politikalarına ulaşmanın ilk adımıdır.
[1] <https://www.irs.gov/newsroom/filing-season-statistics-for-week-ending-dec-29-2023>
[2] <https://www.ntanet.org/wp-content/uploads/proceedings/2014/029-cilke-case-missing-strangers-know-don.pdf>
[3] <https://www.publicpolicypolling.com/>
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.