Giriş
Brezilya, çeşitli vergiler, düzenlemeler ve idari prosedürlerden oluşan dünya çapındaki en karmaşık vergi sistemlerinden birine sahiptir. Sınırları içinde faaliyet gösteren tüm işletmeler ve bireyler için Brezilya’nın vergilendirmesini anlamak, yasal uyum ve finansal planlama açısından çok önemlidir. Bu yazıda, aynı zamanda Brezilya’nın karmaşık vergi ortamının gizeminin açığa çıkarılması, yapıya, temel vergilere, yasal uyum yükümlülüklerine ve bu zorlu alanda ilerlemeye yönelik stratejilere ilişkin bilgiler sunulması amaçlanmaktadır.
Brezilya’nın vergi sistemi, federal hükümet ile eyalet ve yerel hükümetlerince alınan çok katmanlı vergilerden oluşan karmaşıklığıyla karakterize edilir. Ayrıca, federal düzeyde ana vergiler arasında Gelir Vergisi (Imposto de Renda), Net Kârlara Sosyal Katkı Payı (Contribuição Social sobre o Lucro Líquido-CSLL) ve Sosyal Güvenliğin Finansmanına Katkı Payı (Contribuição para o Financiamento da Seguridade Social-COFINS) yer alır. Ayrıca işletmeler, diğerlerinin yanı sıra Sınai Ürünler Vergisi (Imposto sobre Produtos Industrialisados-IPI) ile Finansal İşlemler Vergisine (Imposto sobre Operações Financeiras-IOF) tabidir.
Eyalet düzeyinde, Katma Değer Vergisi (Imposto sobre Circulação de Mercadorias e Serviços-ICMS), mal ve hizmetlerin dolaşımına uygulanan en önemli vergidir. Belediyeler (yerel yönetimler), kendi yetki alanları dâhilinde sunulan çeşitli hizmetler için geçerli olan Hizmet Vergisi (Imposto sobre Serviços-ISS) almaktadırlar.
1. Brezilya’daki Temel Vergiler
- Gelir Vergisi (Imposto de Renda-Income Tax): Bireyler ve şirketler kazançları üzerinden Gelir Vergisine tabidir. Ayrıca Brezilya, gelir grubuna bağlı olarak bireyler için %0 (yüzde 0) ila %27,5 arasında değişen artan oranlı bir vergi oranı uygulamaktadır. Şirketler, dağıtılan kârlar üzerinden potansiyel ek vergiler ile birlikte %15’lik sabit bir oranda vergilendirilmektedir.
- Net Kârlara İlişkin Sosyal Katkı Payı (CSLL-Social Contribution on Net Profits): CSLL, şirketlerin net kârlarından alınır ve Brezilya’da iş yapan hem yerleşik hem de yerleşik olmayan kuruluşlar için geçerlidir. Standart oran %9 olup, işin niteliğine göre değişiklik gösterebilir.
- Sosyal Güvenliğin Finansmanına Katkı (COFINS-Contribution to the Financing of Social Security): COFINS, şirketlerin brüt gelirlerine uygulanan federal bir vergidir ve oranları ticari faaliyete göre değişir.
- Katma Değer Vergisi (ICMS): ICMS, diğer ülkelerdeki Katma Değer Vergisi / Mal ve Hizmetler Vergisi’ne (Value Added Tax-Goods and Services Tax) benzer şekilde, mal ve hizmetlerin dolaşımına uygulanan eyalet düzeyinde bir vergidir. Oranlar ve düzenlemeler eyaletler arasında önemli ölçüde farklılık gösterebilir ve bu da uyumluluğu karmaşık hale getirir.
2. Brezilya’nın Karmaşık Vergi Sistemi Uyumuna Yöneltme
Brezilya’nın karmaşık vergi sistemi düzenlemelerine uymak, dikkatli planlama ve sürekli çaba gerektirir. Ayrıca Brezilya’nın vergi sisteminin karmaşıklıklarını çözmeye yönelik bazı stratejiler şunlardır:
- Profesyonel Yardım Alınması: Brezilya’nın vergi yasalarının karmaşıklığı göz önüne alındığında, nitelikli vergi danışmanları veya uzmanlarla çalışmak çok önemlidir. Yasal uyum, vergi planlaması ve potansiyel vergi teşvikleri konusunda uzman rehberliği sağlayabilirler.
- Doğru Kayıtların Tutulması: Brezilya’da vergi uyumu açısından kayıtların doğru tutulması kritik öneme sahiptir. İşletmeler, vergi beyannamelerini desteklemek için gelir, gider ve vergi kesintileri dâhil olmak üzere ayrıntılı mali kayıtlar tutmalıdır.
- Vergi Düzenlemelerinden Haberdar Olunması: Brezilya’nın vergi yasaları sık sık değişiklik ve güncellemeye tabidir. İşletmeler ve bireyler, cezalardan kaçınmak ve yasal uyumu sağlamak için düzenleyici gelişmeler, vergi reformları ve yeni yasal uyum yükümlülükleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
- Vergi Teşviklerinden Kaldıraç Sağlanması: Brezilya, yatırımı ve ekonomik kalkınmayı teşvik etmek için çeşitli vergi teşvikleri ve muafiyetleri sunmaktadır. Bu teşvikleri anlamak ve bunlardan yararlanmak, işletmelerin vergi yükümlülüklerini optimize etmesine ve rekabet güçlerini artırmasına yardımcı olabilir.
Sonuç
Brezilya’nın karmaşık vergi sistemi, sistemin yapısının, temel vergilerinin, yasal uyum yükümlülüklerinin ve etkili vergi planlamasına yönelik stratejilerin kapsamlı bir şekilde anlaşılmasını gerektirmektedir. Ayrıca, işletmeler ve bireyler, profesyonel yardım arayarak, doğru kayıtlar tutarak, mevzuat değişiklikleri hakkında bilgi sahibi olarak ve vergi teşviklerinden yararlanarak, Brezilya’nın vergi ortamında güvenle gezinebilir, bu dinamik ortamda uyumluluk sağlayabilir ve mali sonuçlarını en üst düzeye çıkarabilir.
1966 yılında, Gence-Borçalı yöresinden göç etmiş bir ailenin çocuğu olarak Ardahan/Çıldır’da doğdu [merhume Anası (1947-10 Temmuz 2023) Erzurum/Aşkale; merhum Babası ise Ardahan/Çıldır yöresindendir]. 1984 yılında yapılan sınavda Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü kazandı. 1985 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümüne yatay geçiş yaptı ve 1988’de Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Maliye bölümünü birincilikle, Fakülteyi ise 11’inci olarak bitirdi.
1997 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin Denver şehrinde yer alan ‘Spring International Language Center’da; 65’inci dönem müdavimi olarak 2008-2009 döneminde Milli Güvenlik Akademisi’nde (MGA) eğitim gördü ve MGA’dan dereceyle mezun oldu. MGA eğitimi esnasında ‘Sınır Aşan Sular Meselesi’, ‘Petrol Sorunu’ gibi önemli başlıklarda bilimsel çalışmalar yaptı.
Türkiye’de Yatırımların ve İstihdamın Durumu ve Mevcut Ortamın İyileştirilmesine İlişkin Öneriler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü);
Türk Sosyal Güvenlik Sisteminde Yaşanan Sorunlar ve Alınması Gereken Önlemler (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Araştırma Yarışması İkincilik Ödülü, Sevinç Akbulak ile birlikte);
Kayıp Yıllar: Türkiye’de 1980’li Yıllardan Bu Yana Kamu Borçlanma Politikaları ve Bankacılık Sektörüne Etkileri (Bankalar Yeminli Murakıpları Vakfı Eser Yarışması, Övgüye Değer Ödülü, Emre Kavaklı ve Ayça Tokmak ile birlikte);
Türkiye’de Sermaye Piyasası Araçları ve Halka Açık Anonim Şirketler (Sevinç Akbulak ile birlikte) ve Türkiye’de Reel ve Mali Sektör: Genel Durum, Sorunlar ve Öneriler (Sevinç Akbulak ile birlikte) başlıklı kitapları yayımlanmıştır.
Anonim Şirketlerde Kâr Dağıtımı Esasları ve Yedek Akçeler (Bilgi Toplumunda Hukuk, Ünal TEKİNALP’e Armağan, Cilt I; 2003), Anonim Şirketlerin Halka Açılması (Muğla Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Tartışma Tebliğleri Serisi II; 2004) ile Prof. Dr. Saim ÜSTÜNDAĞ’a Vefa Andacı (2020), Cilt II, Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler (2021), Prof. Dr. Saim Üstündağ’a İthafen İlmi Makaleler II (2021), Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler (2021), Ticari İşletme Hukuku Fasikülü (2022), Ticari Mevzuat Notları (2022), Bilimsel Araştırmalar (2022), Hukuki İncelemeler (2023), Prof. Dr. Saim Üstündağ Adına Seçme Yazılar (2024), Hukuka Giriş (2024) başlıklı kitapların bazı bölümlerinin de yazarıdır.
1992 yılından beri Türkiye’de yayımlanan otuza yakın Dergi, Gazete ve Blog’da 2 bin 500’ü aşan Telif Makale ve Telif Yazı ile tamamı İngilizceden olmak üzere Türkçe Derleme ve Türkçe Çevirisi yayımlanmıştır.
1988 yılında intisap ettiği Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK) uzman yardımcısı, uzman (yeterlik sınavı üçüncüsü), başuzman, daire başkanı ve başkanlık danışmanı; Özelleştirme İdaresi Başkanlığı GSM 1800 Lisansları Değerleme Komisyonunda üye olarak görev yapmış, ayrıca Vergi Konseyi’nin bazı alt çalışma gruplarında (Menkul Sermaye İratları ve Değer Artış Kazançları; Kayıt Dışı Ekonomi; Özkaynakların Güçlendirilmesi) yer almış olup; halen başuzman unvanıyla SPK’da çalışmaktadır.
Hayatı dosdoğru yaşamak ve çalışkanlık vazgeçilmez ilkeleridir. Ülkesi ‘Türkiye Cumhuriyeti’ her şeyin üstündedir.