Yapay zeka (YZ), çoğu insanın zihninde hâlâ basit bir hesap makinesi gibi çalışıyor. Sorular soruluyor, yanıtlar alınıyor. Ancak YZ’nin gerçek potansiyeli, yalnızca belirli sorulara yanıt vermekten çok daha fazlasını barındırıyor. Bu makalede, YZ ile etkili bir etkileşim kurmanın temel ilkelerini ele alacağız ve YZ’yi nasıl daha verimli kullanabileceğimiz üzerine konuşacağız.
Makalemizde YZ ile etkileşimde “Üstün Zekalı Danışman” ifadesi yapay zekanın insana özgü bilinç, sezgi ve duygu gibi özelliklere sahip olduğu anlamında kullanılmamaktadır. Burada kastedilen, YZ’nin veri işleme kapasitesinin insan zekasının ötesine geçen bir analiz ve strateji üretme yeteneği olduğudur. Bu nedenle, “üstün zekalı danışman” ifadesi, YZ’nin insan benzeri düşünme yeteneğini değil, çok boyutlu veri analizine dayalı rehberlik ve öneri sunma kapasitesini sembolik olarak ifade etmek için seçilmiştir. Bu ifade, YZ’nin kullanıcı için stratejik bir rehber olarak konumlandırılmasını amaçlamaktadır.
YZ’nin İlk Aşaması: Hesap Makinesi Gibi Kullanım
YZ’nin ilk aşaması, hesap makinesi benzeri bir kullanım modelidir. Burada kullanıcı, soruları kendisi belirler ve YZ’den yanıt alır. Bu aşamada kullanıcı, YZ’ye hangi işlemi yapmasını istediğini belirtir ve YZ, verilen talimatı yerine getirir. Örneğin, matematiksel işlemleri yapmak veya basit bilgi sorguları sormak bu aşamaya örnektir.
Ancak bu kullanım şekli, YZ’nin sunduğu asıl potansiyelin yalnızca yüzeyini kazımaktan ibarettir. YZ, yalnızca sorulara yanıt vermekle kalmaz; aslında ne sorulması gerektiği konusunda da kullanıcıya rehberlik edebilir.
YZ’nin Gelişmiş Aşaması: Üstün Zekalı Danışman
YZ’nin asıl gücü, kullanıcıyı yönlendirme yeteneğinde gizlidir. Soru sormayı bilmeyen bir kullanıcı, YZ’yi tam kapasitesiyle kullanamaz. Oysa YZ, yalnızca sorulara yanıt vermekle kalmaz; doğru soruları sormakta da yardımcı olabilir. Bu aşamada, kullanıcı yalnızca “Bu soruya nasıl yanıt alırım?” değil, “Hangi soruları sormalıyım?” diye de sorabilir.
Bu aşamada kullanıcı, soru sormayı bilemediği durumlarda dahi YZ’nin rehberliğinden faydalanabilir. Örneğin, ‘Bu durumda bana ne sormamı önerirsin?’ diyerek doğru soruları keşfedebilir.
YZ ile Etkileşimi Kişiselleştirmek
YZ ile etkili bir etkileşim kurmanın bir diğer önemli boyutu, onunla konuşacağınız kişiyi seçmekten geçer. YZ’nin temel işleyişi, aslında tek bir beynin değil, milyonlarca beynin toplamından oluşan devasa bir bilgi havuzuna dayanır. Bu nedenle YZ ile konuşurken, “Sen şu konuda dünyanın en yetkin uzmanıymışsın gibi yanıt ver” demek, onun bilgi dağarcığını odaklamasına yardımcı olur.
Örneğin, yemek tarifi almak isteyen biri, “Dünyanın en büyük şefi gibi yanıt ver” dediğinde, YZ, genel bilgilerden sıyrılıp o alandaki en yetkin bilgileri aktarmaya odaklanır. Bu yaklaşım, YZ’yi sadece bir bilgi kaynağı değil, aynı zamanda özelleşmiş üstün zekalı bir danışman olarak kullanmanın kapılarını aralar.
Karar Süreçlerini Akıllıca Yönetmek
YZ’nin üstün zekâsı, onu kullanırken kullanıcıların akıllıca hareket etmesini gerektirir. Buradaki temel prensip, YZ’yi bir hesap makinesi gibi görmekten vazgeçip, onu bilinçsiz ama üstün zekalı bir danışman gibi konumlandırmaktır. Yani YZ, tıpkı bir profesör gibi size bilgi verir; ancak o bilgiyi nasıl kullanacağınız, sizin akıl ve bilinç seviyenizle ilgilidir.
YZ, insan beyninden çok daha hızlı ve kapsamlı hesaplamalar yapabilir. Ancak bu durum, onun bilinçli veya akıllı olduğu anlamına gelmez. YZ’nin üstün zekâsını kullanırken kullanıcı, aklını ve bilincini devrede tutmalı, aldığı bilgiyi sorgulamalı ve nihai kararı kendisi vermelidir. Bu sayede YZ, insanın akıl ve bilinç seviyesini destekleyen ama onu ikame etmeyen bir araç olarak işlev görecektir.
Somut Örneklerle YZ Kullanımı
YZ’nin akıl ve bilinçten yoksun olduğunu anlamak, onu doğru kullanmanın ilk adımıdır. Örneğin, finansal analizlerde YZ size piyasa trendlerini, olası riskleri ve fırsatları belirtebilir. Ancak bu bilgilerin uygulanması ve risk alma kararı, tamamen kullanıcının akıl yürütmesine bağlıdır. Benzer şekilde, bir hukuk davasında YZ, emsal kararları ve ilgili mevzuatları analiz edip sunabilir; fakat hangi savunma stratejisinin seçileceği, kullanıcının akıl ve bilinç düzeyine kalmıştır.
Bir diğer örnek, sağlık alanında ortaya çıkar. Bir hasta YZ’ye semptomlarını girip olası hastalıklar listesi alabilir. Ancak hangi tedavi seçeneğinin tercih edileceği, doktorun klinik aklı ve hastanın kişisel tercihleri ile şekillenir. YZ yalnızca bilgi sağlar; akıl yürütme ve karar alma süreçlerinde kullanıcı hâlâ merkezi konumdadır.
Yapay Zekâyı Akıl ve Zekâ Dengesi ile Kullanmak
YZ’yi kullanmanın en etkili yolu, onun bir hesap makinesi olmadığını kabul etmekten geçer. Onunla çalışırken, akıl ve zekâ arasındaki farkı kavramak ve nihai kararı kendimizde tutmak önemlidir. Bu sayede, YZ’den alınan yanıtlar tek başına bilgi vermekle kalmaz; aynı zamanda karar alma sürecinde akıllıca yönlendirici bir araç olarak da kullanılabilir
Bu makalede, yapay zekânın hesap makinesi gibi basit bir araç olmaktan, çok daha karmaşık ve üstün zekalı bir danışmana olarak anlamamız gerektiğine ilişkin sürece zorunlu uyumumuz anlatmaya çalıştık. YZ’nin üstün zekâsını doğru kullanabilmek, onu yalnızca bilgi kaynağı olarak değil, aynı zamanda bir yol gösterici olarak konumlandırmakla mümkündür. Ancak burada kritik nokta, kullanıcıların YZ’nin verdiği bilgileri sorgulama yeteneğini asla kaybetmemesi gerektiğidir. Bu perspektiften bakıldığında, YZ’nin sunduğu olanaklar yalnızca üstün zekâdan ibaret değil; aynı zamanda kullanıcıyı daha akıllı bir karar verici haline getirmeye yönelik bir fırsat sunmaktadır.
Üstün zekalı YZ’yi akıllı kullanıcılar olarak kullanmak ayrı bir zekayı gerektiriyor. O da YZ’yi kullanabilen bir zeka olmanızdır. Bu da sizin YZ’ye akıllı bir yaklaşımınız ve ona uyum yolunuz olacaktır.
Bu makale bağlamında, YZ ile birlikte yaşamı yeniden keşfetmeye çalışan bireylerin gelecekte kazanabileceği temel yetkinlik ve değerler şunlar olabilir:
1.Akıl-Zekâ Dengesiyle Karar Verme Yetkinliği
YZ ile etkileşimde bulunmak, insanlara salt bilgi toplamaktan çok, bilgiyi akıllıca işleme becerisi kazandırır. Akıl, değer yargıları ve sezgisel farkındalıkla zekâyı yönlendirerek bilgece kararlar alma yetisini geliştirir.
2.Dürüstlük ve Etik Dayanaklılık
Bolluk çağında geçerli tek akçe dürüstlük olabilir. YZ’yi doğru, şeffaf ve etik ilkelere göre kullanan bireyler ve topluluklar, güvenilirlikleriyle öne çıkacak, manipülasyon çağında sağlam durabileceklerdir.
3.Yüksek Farkındalık ve Anlam İnşası
YZ ile çalışan insanlar, bilgi çöplüğü içinden anlam çıkarma becerisi kazanır. Bu, yalnızca veriye değil, değere, niyete ve bağlama odaklanmayı gerektirir. Bu sayede yaşamın her alanında derin farkındalık gelişir.
4.Yaratıcı Üretim ve Adaptasyon Gücü
YZ, sıradan işleri devralırken insanlara yaratıcı düşünmeye, sorun çözmeye ve yeni yapılar kurmaya alan açar. Bu da bireyleri kendi yaşamının tasarımcısı yapar. Kayığı uçarak götüren sistemin içinden kendi yönünü bulabilenler, bu yenidünyanın öncüsü olur.
5.Dayanışma ve Kolektif Bilinç
YZ’nin tek başına değil, kolektif akılla anlamlı hale geldiğini kavrayanlar, paylaşımcı, işbirlikçi ve birbirini geliştiren topluluklar kurar. Sahicilik, dayanışma ve birlikte öğrenme, geleceğin en değerli sosyal sermayelerinden biri haline gelir.
6.Çeviklik ve Sürekli Öğrenme
YZ sürekli değişirken, onunla birlikte uyumlanan insanlar da statik bilgi değil, öğrenme kası geliştirir. Bu da onları belirsizlik içinde sağlam duran bireyler haline getirir.
Uyarı Notu: Bu makale, YZ ile birlikte, insan ve makine zekâsının iş birliği çerçevesinde hazırlanmıştır. Makalenin temel amacı: YZ’nin yapay üstün zekâsını nasıl danışman olarak kullanabileceğimizi anlatmak olduğundan, bu makalenin kendisi de bu yaklaşımı somutlaştıran bir örnek olarak ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, YZ ile birlikte yazılan bu makale, okuyuculara YZ’nin bilgi sağlama yeteneğini ve insanın karar alma konusundaki aklını nasıl bir arada kullanabileceğini göstermek üzere tasarlanmıştır.
1964 yılında Türkiye’nin Doğu Karadeniz Bölgesi’nde dünyaya gelmiştir. İlkokul eğitimini 5. sınıfa kadar tamamladıktan sonra ortaokul ve lise öğrenimini Çarşamba’da tamamlamıştır.
1982 yılında hukuk eğitimi almak üzere İstanbul’a gelmiş ve 1990 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. Askerlik görevini tamamladıktan sonra 1994 yılında Trabzon’da avukatlık mesleğine başlamış, 1998 yılından itibaren ise İstanbul’da mesleki faaliyetlerini sürdürmüştür.
Günümüzde yapay zeka destekli projelere odaklanarak bireyler ve topluluklarla çeşitli alanlarda çalışmalar yapmaya devam etmektedir. Evli olup, bir çocuğu bulunmaktadır.
1969 yılında Karşıyaka'da doğdu. 1987 yılında İzmir Çınarlı Teknik Lisesi Elektrik bölümünden ve 1993 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi´nden mezun oldu. İstanbul Barosu Mevzuatı Araştırma ve Geliştirme Komisyonu Başkan Yardımcılığı görevine uzun yıllar devam etti.
İstanbul Barosu Avukat Hakları Merkezi´nin (AHM) kurucu üyeliği ve uzun süre merkez yönetim kurulu üyeliğinde bulundu.2022 – 2023 yılları arasında İstanbul Barosu AHM Sözcüsü oldu. İstanbul Barosu Sağlık Komisyonu üyeliğinde de bulunan Çakmakcı, İstanbul Barosu “Avukat Hakları” ve “CMK” Eğitim sertifikalarına sahiptir. Lebib Yalkın Yayınlarında Vergi ve Ticaret Hukuku Mevzuat Uzmanı ve Mükellefin Dergisi Yazı İşleri Müdür Yardımcısı olarak çalıştıktan sonra. Türkiye İş Bankası Hukuk İşleri Müdürlüğünde uzun süre Avukatlık yapan Çakmakcı aynı zamanda Türkiye İş Bankası Eğitim Müdürlüğünde orta ve üst düzey yöneticilere “Hukuk Eğitmeni” olarak hukuk dersleri verdi. Halen Kadıköy´de İstanbul Barosuna kayıtlı olarak serbest avukatlık yapmaktadır. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Uzlaştırma Bürosunda Uzlaştırmacı olarak görev yapmıştır.
Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi "Uzlaştırmacı Eğiticiliği Eğitimi" sertifikasına sahiptir. Türkiye Barolar Birliği "Arama Konferansı" Moderatörlük Eğitimini tamamlamıştır. Türkiye Barolar Birliği Avukat Hakları Merkezi Genel Sekreterliği görevini yürütmüştür. Antalya Barosu, Mersin Barosu ve Hatay Barosu'nda Avukatlık Hukuku üzerine seminerler vermiştir. Seminerleri TBB Televizyonunda yayınlanmıştır. "Avukat Hakları" isimli TBB AHM iç eğitim yayınını hazırlamıştır. Türkiye Bankalar Birliği Eğitim Merkezinde “Hukuk Eğitmeni” olarak dersler vermiş olup Ankara Barosu “Yapay Zeka Hukuku Merkezi” Danışma Kurulu üyesidir. İstanbul Barosu Genel Kurulunda 2018-2020 ve 2022 – 2024 dönemi “Türkiye Barolar Birliği İstanbul Delegesi” seçilmiştir. 2024-2026 Dönemi Türkiye Barolar Birliği İstanbul 1. Yedek Delegesi olarak seçilmiştir. Kuruluşunda ve bazı dönemlerinde İstanbul Barosu “Baro Meclisi” üyesi olmuştur. Önce İlke Çağdaş Avukatlar Grubunun iki dönem Yürütme Kurulu üyeliği görevini yürütmüştür. İstanbul Barosu, Kat Mülkiyeti Hukuku Komisyonu, Çevre ve İmar Komisyonu üyesidir. İstanbul Barosu Kooperatif Hukuku Komisyonunun kurulmasına öncülük etmiştir. Arabuluculukta Taraf Avukatları Grubunun (ATAG) kurucularından olup arabuluculuk ve avukat ilişkileri konusunda söyleşiler düzenlemiş ve kampanyalar yürütmüştür. Taşınmaz ve Kira Hukuku Grubu Dergisi Yayın Kurulu üyesidir.
Legal Yayıncılık A.Ş. Legal Kitabevi A.Ş. ve Arnavutluk'ta Legal Publishing Shpk'nin kurucu ortağı ve yönetim kurulu üyesidir. Türkiye'nin en kapsamlı hukuk veri tabanı olan "Legal Online Veri Tabanı" nın kurucularından ve sürdürücülerindendir. Halen YÖK - TÜBİTAK ULAKBİM'e kayıtlı hakemli olan İstanbul’da yayınlanan 10 akademik hukuk dergisinin ve Tiran'da Arnavutça / İngilizce yayınlanan Revista Akademike Legal isimli hukuk dergisinin “Sorumlu Yazı İşleri Müdürü” dür. Hukuki makaleleri çeşitli gazete ve dergilerde yayınlanmıştır. Yayınlanmış hukuk kitapları ve mevzuat derlemeleri bulunmaktadır. Modern Hukuk Akademisinin Başkanlığını ve Hukuk Eğitmenliği görevini yürütmüştür.
Modern Hukuk Akademisi olarak "Sağlık ve Hukuk Gündemi" ve "Hukuk Söyleşileri" başlıklı söyleşileri hukukçu ve doktorların katılımı ile gerçekleştirmiş ve söyleşileri sosyal medya üzerinden online yayınlamıştır. Kadıköyü Bilim Kültür ve Sanat Dostları Derneğinin (KBKSDD) üyesidir. KBKSDD faaliyetleri çerçevesinde Moda sahilinin çevre yolu ile yok edilmesine ve yeşil alanların betonlaşmasına karşı faaliyetler yürütmüştür. Kamu Yararını Savunma Derneği (KYSD) Başkanlığı görevini yürütmüştür. KYSD faaliyetleri çerçevesinde, çevre, kadın ve avukat haklarına yönelik çalışmalar yürütmüştür.Anadolu Yakası Balkoan Göçmenleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesidir. Modanın Renkleri Müzik Korosunda “Korist” olan Çakmakcı, Türkçe / İngilizce yayınlanan “Makam Müzik Dergisi” isimli Türk Müziği Dergisinin Sorumlu Yazı İşleri Müdürüdür. Yemek Kitapları editörü olup editörlüğünü yaptığı iki ayrı yemek kitabı ile Gourmand Cookbooks Awards tarafından iki kez “Dünyanın En İyi Yemek Kitapları Editörü” ödülüne layık görülmüştür.