“Evlenmenin Kadının Soyadına Etkisi” başlığını taşıyan bu çalışma; Türk hukukunda evlenmeye bağlı soyadı rejiminin, karşılaştırmalı hukuk bakış açısıyla incelenmesini amaçlamaktadır. Farklı hukuk sistemlerinde aynı konuya ilişkin hükümlerin bir arada değerlendirilmesiyle ulaşılan sonuçlar, aile hukukunun en tartışmalı konularından biri olan soyadı rejiminin güncel durumu ve geleceğine yönelik değerlendirmelere dayanak sağlamak üzere yorumlanmış; sorunlara ilişkin çözüm önerileri getirilmiştir.
İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ÖNSÖZ VII
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR XV
GİRİŞ 1
BirinciBölüm
AİLEHUKUKUNDA ERKEK EGEMENLİĞİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ
I. ERKEK EGEMEN ANLAYIŞLA ŞEKİLLENEN AİLE YAPISI 5
A. Roma veCermen Hukuklarında 5
B.Feodalitenin Etkisi 21
C. KıtaAvrupası Kanunlaşma Hareketi 26
1.Prusya Genel Kanunu 26
2.Fransız Medeni Kanunu 30
3.Avusturya Medeni Kanunu 36
D.Kanunlaşma Hareketinde İkinci Dönem 42
1. Alman Medeni Kanununda Geleneksel Aile Yapısı Anlayışının Güçlenmesi 42
2. İsviçre Medeni Kanunu ve AiledeErkek
Egemenliğinin Devamı 46
II. AİLE YAPISINDA DEĞİŞİM ve HUKUKİ SONUÇLARI 48
A. Eşler Arasında Eşitlik İlkesinin Gelişimi48
B. Değişimin Kanuni Yansımaları 51
III. TMK ÖNCESİ TÜRK HUKUKUNDAKİ DURUM 60
A. İlk Aile Hukuku Düzenlemesi Olarak Hukuk-ı Aile Kararnamesi 60
B. Medeni Kanun Dönemi 63
1. Genel Olarak 63
2. Soyadı Düzenlemesi 65
a. Kocanın Soyadına Tabi OlmaKuralı 65
b. Kadına Tanınan Sınırlı SeçimHakkı 67
c. Anayasa’ya Aykırılık İddiasıve Anayasa Mahkemesi’nin Ret Kararı69
İkinci Bölüm
EVLENMEYE BAĞLI SOYADI REJİMİ
I. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ GÜNCEL DURUM 71
A. AlmanHukukunda 71
1.Temel Kavramlar 71
a.Doğum Adı 71
b.Evlilik ve Aile Adları 72
c.Eşlik Eden Ad 73
d.Çift Unsurlu Ad 73
e.Kullanılan Ad 74
2.Düzenlemenin Amacı ve İşlevi 74
a.Genel Olarak 74
b.Eşler Arasında Eşitliğin Sağlanması 77
c.Evlilik ve Ailenin Korunması 79
d.Kişilik Hakkının Bütünleyici Niteliğine Başvurulması 81
3.İçerik 83
a. Ortak Evlilik Adı Kullanılması 83
aa. Seçim Esası 83
bb. Belirlenmesi 85
cc. Seçim HakkınınKullanılmasında Süre ve Şekil 88
dd. Çift Unsurlu Ortak EvlilikAdı Yasağı 89
ee. Eşlik Eden Ad Olarak YapılanEkleme 91
b.Eşlerin Kendi Adını Koruması 93
4.Evliliğin Sona Ermesine Bağlı Sonuçlar 94
a.Değişmezlik İlkesi 94
b.Uyarlama Hakkı 96
B.Avusturya Hukukunda 98
1.Genel Olarak 98
2.İçerik 100
a.Birlik İlkesi 100
b.Ortak Aile Adı Kullanılması 102
aa. Belirlenmesi 102
aaa. Genişletilmiş Seçim ve Tasarım Özgürlüğü 103
bbb. Tasarım Özgürlüğünün Sınırı 105
bb. Süre ve Şekil 107
c.Bireysel Çift Unsurlu Ad 110
d.Mevcut Aile Adının Korunması 113
3. Yenileme Hakkı 113
a. Aile Adının Değişmesi 114
b. Evliliğin Sona Ermesi 114
c. Cinsiyet Esaslı Değişiklik 115
d. Sonuçları 118
4. Geçiş Düzenlemesi 119
C. İsviçre Hukukunda 120
1. Değişmezlik İlkesi 120
a. Anayasal Dayanakları 121
aa. Cinsiyet Ayrımcılığı Yasağı 121
bb. Özel Hayat ve Aile Hayatının Korunması 123
cc. Evlenme ve Aile Sahibi Olma Hakkı 124
b.Uygulanması 126
aa. Eşler Bakımından 126
bb. Ortak Çocuk Bakımından 127
2.Evlenmeyle Kazanılan Ad 132
a. Genel Olarak 132
b. Şekil ve Süre 135
3. Evliliğin Sona Ermesine BağlıSonuçlar 135
4. Geçiş Düzenlemesi 137
II. TÜRK HUKUKUNDA 139
A. Evlilik Düzeni 139
1. Genel Olarak 139
2. Hakim Olan İlkeler 143
a. Eşler Arasında Eşitlik İlkesi143
b. Eşlerin Kişilik Hakkının Korunması146
c. Birliğin Güçlendirilmesi 148
3. Soyadı Rejiminin Evlilik Düzeniİçindeki Yeri 150
B. Kadının Soyadı 153
1. Hukuki Süreçteki Gelişim 155
a. Burghartz/İsviçre Kararı 155
b. Ünal Tekeli/Türkiye Kararı 157
c.Anayasa Mahkemesi’nin Ret Kararı 158
aa. Ret GerekçesininDeğerlendirilmesi 158
bb. İtiraz Yolunun Yeniden Açılması 161
d. Bireysel Başvuru Yolu 164
aa. Genel Olarak 164
bb. Konusu 166
cc. Sonuçları 167
2. Bireysel Başvuruyla Oluşan YeniGörüş 168
3. Yargıtay Uygulaması 170
4. Bölge Adliye MahkemeleriUygulaması 174
5. Değerlendirme 175
C. Evlenmeyle Kazanılan SoyadınınKaybedilmesi 181
1. Boşanma 181
2. Evlenmenin Butlanı 187
D. Çocuğun Soyadı 187
SONUÇ 195
KAYNAKÇA 206