Yazar |
:
Doç. Dr. Gediz Kocabaş
|
Basım Tarihi |
:
Ağustos
2021 |
Sayfa Sayısı |
: 742 |
Kağıt Türü |
: 1. Hamur |
Kapak Türü |
: Sert Kapak |
Basım Yeri |
: İstanbul |
ISBN |
: 978-605-315-905-6 |
ISBN (Online) |
: 978-605-315-904-9 |
Boyut |
: 16*23 |
Dili |
: Türkçe |
“Sözleşmeden Doğan Geçit İrtifakı” başlığını taşıyan bu çalışma; geçit irtifakının kurulması, içeriği, hükümleri, korunması ve sona ermesini karşılaştırmalı bakış açısıyla değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Mülkiyet, mülkiyet ile irtifaklar arasındaki ilişki ve geçit irtifakının mülkiyet kısıtlamaları içindeki konumu hakkında açıklamaların yapıldığı birinci bölümden sonra buradan elde edilen izlenimle çalışmanın asıl konusunu oluşturan ikinci bölümde farklı hukuk sistemlerinde öğreti ve uygulamaya hakim olan görüşlere, görüşlerin eleştirisine, Türk hukukundaki mevcut duruma ve de lege ferenda önerilere yer verilmiştir.
İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ÖNSÖZ VII
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR XV
GİRİŞ 1
Birinci Bölüm
İRTİFAK HAKLARININ MÜLKİYET HAKKI İLE İLİŞKİSİ VE MÜLKİYET KISITLAMALARI İÇİNDEKİ YERİ
I. İRTİFAK HAKLARININ MÜLKİYET HAKKI İLE İLİŞKİSİ 7
A. Mülkiyet Hakkı 7
1. Genel Olarak 7
2. Tanımı ve İçeriği 10
B. İlişkiyi Açıklayan Görüşler 19
1. Bölünme Görüşü 20
2. Yükleme Görüşü 21
3. Görüşlerin Değerlendirilmesi 22
II. İRTİFAK HAKLARININ MÜLKİYET KISITLAMALARI İÇİNDEKİ YERİ 26
A. Mülkiyet Kısıtlamaları 26
1. Genel Olarak 26
2. Kısıtlamanın Kaynağına Göre 32
a. Kanundan Doğan Kısıtlamalar 32
aa. Kamu Hukuku Kısıtlamaları 34
bb. Özel Hukuk Kısıtlamaları 39
aaa. Doğrudan Kısıtlamalar 43
bbb. Dolaylı Kısıtlamalar 46
b. İradi Kısıtlamalar 48
3. Kısıtlamanın Etkisine Göre 49
a. Tasarruf Kısıtlamaları 49
b. Kullanma ve Yararlanma Kısıtlamaları 50
B. Kanundan ve Hukuki İşlemden Doğan Geçit Haklarının Mülkiyet Kısıtlamaları Bakımından Değerlendirilmesi 50
1. Diğer Geçit Hakları 52
2. Zorunlu Geçit İrtifakı 55
a. Türk ve İsviçre Hukuklarında 55
b. Alman Hukukunda 61
c. Avusturya Hukukunda 66
3. Sözleşmeden Doğan Geçit İrtifakı 70
İkinci Bölüm
SÖZLEŞMEDEN DOĞAN GEÇİT İRTİFAKININ KURULMASI, İÇERİĞİ, HÜKÜMLERİ, KORUNMASI VE SONA ERMESİ
I. GEÇİT İRTİFAKININ KURULMASI 71
A. Genel Olarak 71
1. Amacı 73
2. Diğer İrtifaklar Arasındaki Yeri 77
a. Olumlu ve Olumsuz İrtifaklar Bakımından 77
b. Mülkiyet Üzerindeki Kısıtlamanın Yoğunluğu Bakımından 78
c. Eşyaya ve Kişiye Bağlı İrtifaklar Bakımından 80
B. Farklı Hukuk Sistemlerindeki Kuruluş Süreci 95
C. İrtifak Sözleşmesi 102
1. Hukuki Niteliği 102
a. Hukuki Niteliğe İlişkin Görüşler 103
aa. İsimsiz Sözleşme Görüşü 103
bb. İvazlı Olma Ölçütünü Dikkate Alan Görüşler 104
aaa. Bağışlama Görüşü 105
bbb. Satış Görüşü 105
b. Görüşlerin Değerlendirilmesi 105
2. Tarafları 111
3. Şekli 119
4. İçeriği 131
a. Yararlanan ve Yüklü Taşınmaz 132
b. İrtifak Kurma İradesi 134
c. İrtifakın İçeriği ve Kapsamı 136
d. İvaz veya İvazın Belirlenme Biçimi 138
D. İrtifak Kurma Borcunun İfası 140
1. Talep 144
a. Hukuki Niteliği 147
aa. Hukuki Niteliğe İlişkin Görüşler 147
aaa. Sözleşme Görüşü 147
bbb. Birleşme Görüşü 147
ccc. Tek Taraflı İşlem Görüşü 148
bb. Görüşlerin Değerlendirilmesi 149
aaa. Borçlandırıcı İşlemden Ayrı Gerçekleşen Tasarruf İşlemi 149
bbb. Ayni Sözleşme 151
ccc. Şekli Başvuru 164
b. Koşula Bağlanması 165
c. Geri Alınması 173
2. Tescil 176
II. GEÇİT İRTİFAKININ İÇERİĞİ 182
A. İçeriğin Oluşturulması 182
1. Genel Olarak 182
2. Olumlu Edimin Yan Edim Yükümlülüğü Olarak Kararlaştırılması 187
a. Koşulları 187
b. Olumlu Edim ile Kurulan Bağlantının Sonuçları 192
c. Kanuni “İrtifak Tasarımına” Aykırılığın Yaptırımı 194
B. İçeriğin Belirlenmesi 198
1. Taraflar Arasındaki Uyuşmazlıklar Bakımından 199
a. İrtifak Sözleşmesinin Yorumlanması 199
b. Yorum Araçları 203
aa. Asli ve Tamamlayıcı Yorum Araçları Arasındaki İlişki 203
bb. Asli Yorum Aracı Olarak Metin 205
cc. Tamamlayıcı Yorum Araçları 208
2. İyiniyetli Üçüncü Kişinin Katılımına Bağlı Uyuşmazlıklar Bakımından 210
a. Temel Düzenlemenin Diğer İlke ve Düzenlemeler ile İlişkisi 213
aa. TMK m.1022/3 ile İlişkisi 213
bb. Açıklık ve Güvenin Korunması İlkeleri ile İlişkisi 214
cc. TMK m.786 ile İlişkisi 216
dd. TMK m.789 ile İlişkisi 217
b. İçeriği Belirleyici Kaynaklar 219
aa. Tescil 219
aaa. Hukuki Etkisine Bağlı Öncelikli Kaynak Niteliği 219
bbb. Tescilin Yorumunda Başvurulacak Araçlar 222
ccc. Doğal Aleniyet Kapsamında Tescilin Belirleyici İşlevinin Sınırlanması 223
bb. İrtifak Sözleşmesi 227
cc. Nitelikli Kullanılış Biçimi 232
aaa. Uzun Süreden Beri Devam Etme 233
bbb. Davasız Olma 235
ccc. İyiniyet 235
III. GEÇİT İRTİFAKININ HÜKÜMLERİ 240
A. Kanundan Doğan Borç İlişkisi 240
1. Kurulması ve Niteliği 240
2. Temel İlişki ile Kanuni Borç İlişkisinin Ayrılması 243
B. Kullanılış Biçimi ve Değişiklikler 245
1. Geçit İrtifakının Kullanılması 245
2. Geçit Tesislerinin Bakımı 251
a. Genel Olarak 251
b. Tesislerin Yapımı 252
c. Tesislerin Mülkiyeti 254
d. Bakım Yükümlülüğü 256
e. Tesislerin Neden Olduğu Zarardan Sorumluluk 261
3. Yararlanan Taşınmazın İhtiyaçlarının Değişmesi 266
a. Genel Olarak 266
b. Yükün Ağırlaşması Yasağı 267
c. İrtifakın Değişmezliği İlkesi 270
4. Geçit Yolunun Başka Bir Yere Aktarılması 273
a. Koşulları 276
b. Talebin İleri Sürülmesi 279
c. Geçit Yolunun Başka Bir Taşınmaza Aktarılması 281
d. Yer Değişikliği Talebinin Taraf İradeleri Doğrultusunda Düzenlenmesi 284
5. Taşınmazların Bölünmesi 288
a. Yararlanan Taşınmaz Bakımından 288
aa. İrtifakın Bölünmeden Etkilenmemesi 288
bb. Yüklü Taşınmaz Malikinin Korunması 292
b. Yüklü Taşınmaz Bakımından 294
c. Menfaat Kavramı Kapsamında Bölünmeye Bağlanan Sonuçların Değerlendirilmesi 297
aa. Karşılaştırmalı Hukukta Menfaat Kavramının Bölünme Sürecinde Üstlendiği İşlev 298
bb. Türk Hukukunda Mevcut Düzenlemelerin Yorumundan Ulaşılan Sonuç 310
IV. GEÇİT İRTİFAKININ KORUNMASI 314
A. Genel Olarak 314
1. Farklı Hukuk Sistemlerinde Koruma Rejiminin Görünümü 314
2. Birden Çok Temele Dayalı Koruma Rejiminin Değerlendirilmesi 324
B. Ayni Hakka Dayalı Koruma 325
1. El Atmanın Önlenmesi Davası 325
a. Uygulama Alanı 325
b. Amacı 331
c. Koşulları 336
d. Davacı Sıfatı 346
e. Davalı Sıfatı 351
f. Yetkili ve Görevli Mahkeme 354
2. İstihkak Davası 356
a. Uygulama Alanı ve Amacı 356
aa. El Atmanın Önlenmesi Davası ile Karşılaştırılması 359
bb. Tapu Sicilinin Düzeltilmesi Davası ile Karşılaştırılması 361
b. Koşulları 364
c. Davacı Sıfatı 368
d. Davalı Sıfatı 371
3. Tapu Sicilinin Düzeltilmesi Davası 374
a. Uygulama Alanı ve Amacı 374
aa. Tapu Sicilinin İşlevi 375
aaa. Ayni Hakları Açıklama 375
bbb. Açıklama İşlevine Bağlanan Etkiler 378
aaaa. Olumsuz Etki 378
bbbb. Olumlu Etki 380
cccc. İspat Etkisi 385
bb. Sicile Yüklenen İşlev Doğrultusunda Düzeltme Davasının Önemi 389
cc. Ayni Hakka Dayalı Koruyucu Davalar Arasında Düzeltme Davasının Önceliği 393
b. Niteliği ve Koşulları 395
c. Davacı Sıfatı 407
d. Davalı Sıfatı 411
C. Zilyetliğe Dayalı Koruma 412
1. Taşınmazlar Alanında Zilyetlik Hükümlerinin Uygulanması 412
2. Eşya Zilyetliği ve Hak Zilyetliği Ayrımı 418
a. Hak Zilyetliğinin Farklı Hukuk Sistemlerindeki Görünümü 418
b. Hak Zilyetliğinin Geçit İrtifakında Uygulanması 424
3. Koruma Rejimi 429
a. Amacı 429
b. Koşulları 432
c. Uygulama Alanının Sınırlanması 443
aa. Genel Olarak 443
bb. Zilyet Olmayan Üçüncü Kişilerin Müdahaleleri 444
cc. Geçit İrtifakı Sahibi ve Yüklü Taşınmaz Maliki Arasındaki İlişki 451
d. İçeriği 454
aa. Savunma Hakkı 454
aaa. Pasif Savunma 459
bbb. Aktif Savunma 461
ccc. Savunma Hakkının Nitelik ve Nicelik Bakımından Sınırı 465
bb. Salt Zilyetliği Koruyucu Davalar 468
aaa. Gasptan Doğan İade Davası 469
bbb. Saldırı Durumunda Açılacak Davalar 480
ccc. Dava Hakkının Ortadan Kalkması 487
aaaa. Hak Düşürücü Süre 487
bbbb. Maddi Hak Durumuna İlişkin Mahkeme Hükmü 491
D. Komşuluk Hukukuna Dayalı Koruma 495
1. Uygulama Alanı ve Geçit İrtifakı Sahibinin Komşu Sıfatı 495
2. Koşulları 506
a. Taşkın Kullanım 508
b. Zarar veya Zarar Tehlikesi 520
c. Uygun Nedensellik Bağı 520
3. İçeriği 522
a. Eski Hâle Getirme (Son Verme) Davası 522
b. Tehlikenin Giderilmesi (Önleme) Davası 523
c. Tazminat Davası 525
d. Zamanaşımı 531
4. Denkleştirme Talebi 537
a. Karşılaştırmalı Hukuk Bakımından 540
b. Koşulları 551
aa. Yerel Âdete Uygunluk 554
bb. Kaçınılmazlık 556
cc. Zarar 558
E. Genel Tespit Davasına Dayalı Koruma 562
1. Davanın Amacı, Konusu ve Koşullarına Göre Sınırlanmış Uygulama Alanı 562
2. Tespit Davası Açılmasının Diğer Koruyucu Davalara Etkisi 567
3. Tespit Hükmünün Sonuçları 568
F. İdari Koruma 568
1. Uygulama Alanı ve Koşulları 568
2. Usul 574
a. Başvuru 574
b. Soruşturma 576
c. Karar 577
3. Önleme (Men) Kararı 579
a. İnfazı 579
b. Sonuçları 580
V. GEÇİT İRTİFAKININ SONA ERMESİ 583
A. Sona Erme Sebepleri 583
1. Terkin 585
a. Geçit İrtifakı Sahibinin Genel Terkin Talebi 585
aa. Diğer İlgililerin Rızası 591
bb. Yolsuz Terkin 595
cc. Vazgeçme Açıklaması ve Terkin Talebi Ayrımı 597
b. Hak Sahipliği ve Yüklü Taşınmaz Maliki Sıfatlarının Birleşmesi 599
aa. Birleşmenin Etkisi 599
bb. Malik Lehine İrtifak 603
2. Sicil Dışında Gerçekleşen Sebepler 607
a. Taşınmazların Yok Olması 607
b. Mahkeme Kararı 611
aa. Yararlanan Taşınmazın Menfaati 614
bb. Menfaatin Ortadan Kalkması 617
cc. Menfaatin Aşırı Azalması 624
c. Vazgeçme 629
aa. Geniş Anlamda Geçit İrtifakından Vazgeçme 629
bb. Yararlanan Taşınmaz Mülkiyetinden Vazgeçme (Terk) 632
B. Sona Erme Süreci ve Sonuçları 642
C. Zamanaşımına İlişkin Değerlendirmeler 649
SONUÇ 661
KAYNAKÇA 683