İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
ÖZET VII
ABSTRACT IX
KISALTMALAR XI
İÇİNDEKİLER XIII
TABLO LİSTESİ XIX
GİRİŞ 1
BİRİNCİ KISIM
ÇALIŞMA EKONOMİSİ AÇISINDAN KISA ÇALIŞMA
1. Kısa Çalışmanın Çalışma Ekonomisi Açısından Genel Olarak
Değerlendirilmesi 5
2. Kısa Çalışma Kurumunun Bileşenleri 7
2.1 Kriz Yönetimi Modeli Olma İşleviyle Kısa Çalışma 7
2.1.1 Kriz ve Kriz Yönetimi 7
2.1.1.1 Kriz Kavramı ve Niteliği 7
2.1.1.2 Kriz Kaynakları 9
2.1.1.3 Kriz Yönetimi 9
2.1.2 Ekonomik Krizler ve Krizin İşgücü Piyasalarına Etkisi 12
2.1.2.1 Ekonomik Kriz ve Genel Olarak Etkileri 12
2.1.2.2 Ekonomik Krizin İşgücü Piyasalarına Etkisi 13
2.1.3 Kriz Yönetimi Modeli Olarak Kısa Çalışma 16
2.2 İşsizlikle Mücadelede İstihdam Politikası Aracı Olma İşleviyle Kısa
Çalışma 22
2.2.1 İşgücü Piyasalarının Temel Sorunu İşsizlik ve Sonuçları 23
2.2.1.1 İşsizlik Kavramı 23
2.2.1.2 İşsizliğin Çok Yönlü Sonuçları 24
2.2.2 İşgücü Piyasalarında İşsizlikle Mücadelede İstihdam Politikaları 27
2.2.2.1 Genel Olarak 27
2.2.2.2 Aktif İstihdam Politikaları 33
2.2.2.2.1 İşgücü Eğitim Programları 34
2.2.2.2.2 Kamunun Yeni İstihdam Alanları Oluşturması 35
2.2.2.2.3 Kamunun İstihdam Danışmanlığı 36
2.2.2.2.4 İstihdam Artırıcı Sübvansiyonlar 36
2.2.2.3 Pasif İstihdam Politikaları 37
2.2.2.3.1 İşsizlik Sigortası 39
2.2.2.3.2 Ücret Garanti Fonu 46
2.2.2.3.3 Kıdem Tazminatı 46
2.2.3 İşsizlikle Mücadelede İstihdam Politikası Aracı Olarak Kısa
Çalışma 49
2.3 Çalışma İlişkilerinde Esneklik-Güvence Dengesi Sağlama İşleviyle
Kısa Çalışma 53
2.3.1 Çalışma İlişkilerinde Esneklik 54
2.3.1.1 Genel Olarak 54
2.3.1.2 Esnekliğin Çalışma İlişkilerine Yansıması ve Esneklik
Tartışmaları 56
2.3.1.3.Çalışma Sürelerinde Esneklik 62
2.3.2.Çalışma İlişkilerinde Esneklik- Güvence Dengesi 65
2.3.3 Esneklik-Güvence Dengesi ve Kısa Çalışma 67
İKİNCİ KISIM
İŞ HUKUKU AÇISINDAN KISA ÇALIŞMA
BİRİNCİ BÖLÜM
KISA ÇALIŞMA KURUMUNUN HUKUKSAL ÇERÇEVESİ
1.1 Kısa Çalışma Kavramı ve Tanımlar 71
1.2 Kısa Çalışmaya İlişkin Hukuki Düzenlemelerin Gelişimi 75
1.3 Kısa Çalışmanın Benzer Uygulamalarla İlişkisi 80
1.3.1 Kısa Çalışma-Kısmi Zamanlı Çalışma 80
1.3.2 Kısa Çalışma-Telafi Çalışması 84
1.3.3 Kısa Çalışma-Ücretsiz İzin 88
1.4 Yargıtay Kararları Işığında Kısa Çalışma ve “Feshin Son Çare
Olması” İlkesi 90
1.4.1.İş Hukukunda Feshin Son Çare Olması İlkesi 90
1.4.2 “Feshin Son Çare Olması” İlkesinin Uygulanmasında Kısa Çalışma
Kurumunun İşlevine Yönelik Yargıtay Kararları 92
İKİNCİ BÖLÜM
KISA ÇALIŞMA KOŞULLARI VE SONA ERMESİ
2.1 Kısa Çalışma Koşulları 99
2.1.1 Genel Olarak 99
2.1.2 4447 Sayılı Kanun’a Göre Hizmet Akdine Dayalı Olarak Sigortalı
Çalışmanın Yapıldığı Bir İşyerinin Varlığı 100
2.1.3 Kısa Çalışma Yapılmasını Gerektiren Bir Halin Gerçekleşmesi 101
2.1.3.1 Genel Ekonomik, Bölgesel ve Sektörel Kriz 102
2.1.3.2 Zorlayıcı Sebep 104
2.1.4 Kısa Çalışmayı Gerektiren Halin Çalışmanın Önemli Ölçüde
Azalmasına Veya Kısmen Ya da Tamamen Durmasına Neden
Olması 108
2.1.4.1 “İşyerinin Tamamında Ya Da Bir Bölümünde Çalışma Süresinin
Azaltılması” ve “Faaliyetin Tamamen Veya Kısmen
Durdurulması” Kavramları 109
2.1.4.2 Üç Ayı Geçmemek Üzere “Çalışma Süresinin En Az Üçte Bir
Oranında Azaltılması” Veya “En Az Dört Hafta Süreyle
Faaliyetin Durdurulması” Kavramları 110
2.1.4.2.1. Çalışma Süresinin En Az Üçte Bir Oranında Azaltılması 110
2.1.4.2.2 Faaliyetin Süreklilik Koşulu Aranmaksızın En Az Dört Hafta
Süreyle Durdurulması 111
2.1.4.2.3 Kısa Çalışmanın En Fazla Üç Ayla Sınırlı Olması 112
2.1.5 Kısa Çalışma Talebinin Türkiye İş Kurumu’na ve Toplu İş
Sözleşmesi Tarafı Sendikaya Bildirilmesi 114
2.1.5.1 Genel Olarak 114
2.1.5.2 İŞKUR’a Bildirim Yapılmasına Yönelik Prosedür 116
2.1.6 Talebin Türkiye İş Kurumu’nca Uygun Bulunması 117
2.1.6.1 Genel Olarak 117
2.1.6.2 Kurumun Ön İncelemesi 118
2.1.6.3 Uygunluk Tespiti 119
2.1.6.4 Kısa Çalışma Talebini Değerlendirme Yetkisinin İŞKUR’a
Verilmesine Yönelik Düzenlemenin Eleştirisi 122
2.1.7 Kısa Çalışma Uygulamasına İlişkin İşlemlere Karşı İtiraz Ve Dava
Yolu 123
2.2 Kısa Çalışmanın Sona Ermesi 127
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KISA ÇALIŞMANIN HUKUKİ SONUÇLARI
3.1 Kısa Çalışmanın İş Sözleşmesine Etkisi 129
3.1.1 Genel Olarak 129
3.1.2 Kısa Çalışma Döneminde İş Sözleşmesinin Askı Hali 130
3.1.2.1 Genel Olarak İş Sözleşmesinin Askıya Alınması Hali 130
3.1.2.2 Kısa Çalışma ve Askı Hali 133
3.1.2.2.1 Kısa Çalışmanın Faaliyetin Durdurulması Şeklinde
Uygulanmasında Askı Hali 134
3.1.2.2.2 Kısa Çalışmanın Çalışma Süresinin Azaltılması Şeklinde
Uygulanmasında Askı Hali 136
3.1.3.Kısa Çalışma Ve Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik İlişkisi 137
3.1.3.1 Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik 138
3.1.3.1.1 Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Kavramı ve Temel
Unsurları 138
3.1.3.1.2 Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Prosedürü 140
3.1.3.1.2.1 İşveren Tarafından Değişiklik Feshinin Uygulanması 141
3.1.3.1.2.2 İşverenin Değişiklikte Israr Etmesi Nedeniyle İşçinin
Seçimlik Hakları 143
3.1.3.1.2.3 İşverenin Değişiklik Feshini Uygulamasına Karşı İşçinin
Hakları 146
3.1.3.2 Kısa Çalışmanın 22. Madde Hükmüne Tabi Olup Olmadığı
Hususu ve İşçinin Onayı 147
3.1.3.2.1 Kısa Çalışmanın 22. Madde Esaslarına Tabi Olmadığı ve İşçinin
Rızasının Alınmasının Gerekmediği Görüşü 147
3.1.3.2.2 Kısa Çalışmanın 22. Madde Esaslarına Tabi Olduğu ve İşçinin
Rızasının Alınması Gerektiği Görüşü 149
3.1.3.2.3 Kısa Çalışmanın 22. Madde Esaslarına Tabi Olup Olmadığı
Hususunda Görüşümüz 150
3.1.4 Kısa Çalışmanın Tarafların Fesih Hakkıyla İlişkisi 154
3.1.4.1 Kısa Çalışma Döneminde Tarafların Genel Olarak Fesih Hakkı 154
3.1.4.2 Kısa Çalışma Uygulamasına Karşı İşçinin Haklı Nedenle Fesih
Hakkı 155
3.1.4.3 Kısa Çalışmanın Fesih Hakkına Olan Etkisi Konusunda
Görüşümüz 160
3.1.5 Kısa Çalışmanın Yıllık Ücretli İzin Hakkına Etkisi 163
3.1.6 Kısa Çalışmanın İhbar ve Kıdem Tazminatına Etkisi 164
3.1.7 Kısa Çalışmanın Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Günleri İle Hafta
Tatili Ücretine Etkisi 167
3.1.8 Kısa Çalışmanın İşe İade Sonucuna Bağlı Olarak Doğan Haklara
Etkisi 167
3.2 Kısa Çalışma Ödeneği 168
3.2.1 Genel Olarak 168
3.2.2 Kısa Çalışma Ödeneğinden Sigortalı İşçinin Yararlanma Koşulları 170
3.2.3 Kısa Çalışma Ödeneğinin Miktarı 171
3.2.4 Kısa Çalışma Ödeneğine Hak Kazanma Koşulları ve Ödeneğin
Miktar Açısından Eleştirisi 173
3.2.5 Kısa Çalışma Ödeneğinin Verilme Süresi 175
3.2.6 Kısa Çalışma Ödeneğinin Ödenmesi 177
3.2.7 Kısa Çalışma Ödeneğinin Verildiği Dönemde İşçinin Sigortalılığı 178
3.2.8 Kısa Çalışma Ödeneğinin Korunmasına İlişkin Güvenceler 178
3.2.9 Kısa Çalışma Ödeneğinin Durdurulması, Kesilmesi ve Erken Son
Bulması 179
3.2.9.1 Durdurulması 179
3.2.9.2 Kesilmesi 179
3.2.9.3 Erken Son Bulması 180
3.2.10 Kurumca Yapılan Yersiz Ödemelerin Geri Alınması 181
SONUÇ 183
EKLER 191
Ek.1: Kısa Çalışma Talep Formu Ve İşveren
Taahütnamesi 191
Ek.2: Kısa Çalışma Ödeneği Bildirgesi 195
Ek.3 : Genel Ekonomik- Sektörel-Bölgesel Kriz Nedeniyle
Kısa Çalışma Talebi Halinde Toplu İş Sözleşmesi
Tarafı Sendikaya Yapılacak Bildirim Örneği 197
Ek.4 : Zorlayıcı Sebeple Kısa Çalışma Talebi Halinde
Toplu İş Sözleşmesi Tarafı Sendikaya Yapılacak
Bildirim Örneği 199
Ek.5 : Kısa Çalışma Talebinin İnceleme Sonucu
Hakkında Toplu İş Sözleşmesi Tarafı Sendikaya
Yapılacak Bildirim Örneği 201
Ek.6 : Kısa Çalışma Talebinin İnceleme Sonucu
Hakkında İşçilere Yapılacak İlan Örneği 203
Ek. 7: Kısa Çalışmaya Erken Son Verilmesi Halinde
İŞKUR’a Yapılacak Bildirim Örneği 205
Ek. 8: Kısa Çalışmaya Erken Son Verilmesi Halinde
Toplu İş Sözleşmesi Sendikaya Yapılacak
Bildirim Örneği 207
Ek. 9: Kısa Çalışmaya Erken Son Verilmesi Halinde
İşçilere Yapılacak Bildirim Örneği 209
KAYNAKÇA 211