Kategoriler

Devlet, Birey ve Özgürlük

Kurumsal satışlar için satış temsilcilerimizle irtibata geçiniz.

1.045,00 836,00

Toplam

Yazar : Prof. Dr. Mehmet Semih Gemalmaz
Basım Tarihi : Ekim 2016
Sayfa Sayısı : 771
Kağıt Türü : 1. Hamur
Kapak Türü : Karton
Basım Yeri : İstanbul
ISBN : 978-605-4354-03-0
Boyut : 16*23
Dili : Türkçe

“Devlet, Birey ve Özgürlük” adlı bu çalışmanın 2015 yılında üçüncü basısı yapılırken, yazım ve biçim bakımından metin gözden geçirilmiştir. İkinci basıdaki metin saklı tutularak bu basıda kitaba çok büyük ölçüde eklemeler yapılmış, buna bağlı olarak kaynakça güncelleştirilip genişletilmiş ve ayrıca metinde göze çarpan yazım hataları düzeltilmiştir. 
 Antik Yunandan başlayıp modern “insan hakları” kavramının ortaya çıktığı II. Dünya Savaşı sonrasına varan bir zaman diliminde felsefi, siyasi ve hukuki düşüncenin evrimi ve bunun pozitif hukuktaki yansımasına ilişkin olarak, okurun derli-toplu şekilde “olgusal art alan” ve “düşünce-eylem-düzenlemeler” serüvenini izleyebileceği umut edilmiştir . İnsanlık tarihi bütünü bakımından pek uzun olmayan ve fakat somut insan algısı içinde kayda değer bir süreye karşılık gelen bu sürecin içerdiği insanlık öyküsü, elbette her bir noktadan zenginleştirilmeye son derece açıktır; yazılan her şey eksikli olmaya mahkumdur. Yazar, gelecekte bu kitaptaki öyküyü biraz daha geliştirme olanağı bulabilmeyi umut etmektedir.


ÜÇÜNCÜBASIYA ÖNSÖZ. v

KISALTMALAR. vıı

İÇİNDEKİLER................................................................................................. IX

BÖLÜM  1: BATI DÜŞÜNCESİNDE DEVLET, BİREY VEÖZGÜRLÜK ANLAYIŞININ EVRİMİ

 

I - ANTİKYUNAN VE ROMA’DAN ERKEN MODERN DÖNEME  1

A- EskiYunan ve Roma Uygarlığında Hak Anlayışı 1

1-)Platon’dan Stoacı Okula. 1

a-) Platon. 1

i-) Yönetim biçimleri ve özellikleri 1

ii-) Yasa yapma ve yasanın niteliği 8

iii-) Devlet-birey arasında sözleşme. 9

iv-) Söylenceleri sorgulamak. 12

b-) Aristoteles. 13

i-) Yönetim biçimleri 14

ii-) Devletin varlık sebebi 18

iii-) Egemenlik ilişkileri veyöneticiler 19

iv-) Evrensel yasa ve adalet 19

c-) Eski Yunan şehirleri, ekonomi vekölelik. 23

i-) Köle sayısı ve emeği 23

ii-) Platon düşüncesinde kölelik. 26

iii-) Aristoteles düşüncesindeegemenlik ilişkileri ve kölelik. 26

d-) Eski Yunan toplumunda ve hukukundakadın, evlilik ve aile. 28

i-) Homeros. 29

ii-) Platon’un görüşü. 34

iii-) Aristoteles’in görüşü. 42

iv-) Sophokles’in görüşü. 48

v-) Evlilik, aile kurumu ve boşanma. 53

vi-) Hybris ve zina: Zaleucus, Drakon,Solon ve Gortyn Yasaları 61

vii-) Nüfus stokunu artırma siyasası veyurttaşlık düzenlemeleri: Atina, Sparta. 68

e-) Perikles ve Epikür 76

f-) Stoacılık. 78

2-) RomaDevleti ve Hak Anlayışı 80

a-) Cicero. 80

b-) Seneca. 83

c-) Epictetus ve Marcus Aurelius. 85

d-) Evrensel hukuk, insan yapımı hukukve kölelik. 88

e-) Roma toplumunda ve hukukunda kadın,evlilik ve aile. 90

i-) Kadının hukuksal statüsü ve Vestalrahibelerinin ayrıcalıkları 90

ii-) “Familia”nın kapsamı, “patriapotestas” ve ölümcül erk “ius vitae necisque”. 96

iii-) Evlilik. 102

iv-) Evlenmede teşvikler ve yasaklar 105

v-) Boşanma ve zina: öncesi vesonrasıyla “Lex Julia de Adulteriis Coercendis” (M.Ö.18) 108

3-) AntikDünyada Şedit Cezalar 116

a-) Eski Yunan hukuku ve uygulamasındakovuşturma, yargılama ve cezalar 117

i-) İşkence ve işkenceli sorgulama. 117

ii-) Kafa kesme, hadım etme, recm vekazığa çakma. 121

b-) Roma hukuku ve uygulamasında bazıcezalar 125

B-Ortaçağ’da Devlet, Toplum ve Birey: Çözülmeler, Dönüşmeler. 129

1-) OrtaÇağın Genel Özellikleri 129

a-) Orta Çağda Olgusal ve DüşünselDönüşüm.. 129

i-) Feodal düzen ve toplum.. 129

ii-) Dinsel erk-seküler erk çatışmasıve siyasal gelişmeler 131

iii-) Ortaçağ’da kadın, evlilik ve ailekurumu. 136

b-) Magna Carta (1215): Niteliği veKapsamı 142

2-) KöylüAyaklanmaları 149

a-) Flaman Köylü Ayaklanması(1323-1328) 150

b-) İngiliz Köylü Ayaklanması (1381) veAyaklanan Köylülerin Dilekçesi (1549) 150

c-) Alman Köylülerinin Ayaklanması(1525) 155

i-) Alman köylü ayaklanmasının artalanı 155

ii-) Alman Köylülerinin Talepleri(On-iki Madde) (1525) 158

iii-) Luther’in tepkisi: “SvabyaKöylülüğünün On-iki Maddesi Hakkında Barış için Muhtıra” (Mayıs 1525) 164

iv-) Luther’in tepkisi: “Cani veYağmacı Köylü Sürülerine Karşı” Risale (1525) 167

II – ERKENMODERN DÖNEMDEN SANAYI DEVRİMİNE  169

A- Olgularve Düşünceler. 169

1-) ErkenModern Dönemin Cadı Avı Vahşeti 169

a-) Giriş. 169

b-) “Malleus Malificarum”/“CadılaraÇekiç” ve Etkileri 171

c-) Yargısal işkence ve cadılarauygulanması 174

d-) Cadı ve cadılık inancınıkökleştirmede Reformcuların rolü. 178

e-) Cadılar için standart infazyöntemi: yakarak öldürme. 180

i-) Teori 180

ii-) Pratik. 182

f-) Felsefi kuşkuculuğun belirmesi vecadılık inanışının sorgulanması 186

2-)Rönesans, Hümanizm ve Reform: Aklın ve Bireyin Yükselişi 190

a-) Reform Süreci ve Etkileri 190

i-) Augsburg Dinsel Barışı (1555) 192

ii-) Nantes Fermanı (1598) ve NantesFermanının geri alınması (1685) 193

b-) Rönesans ve Etkileri 196

3-)Ütopyacılar 201

a-) Roterdamlı Erasmus. 201

b-) Thomas More. 203

c-) Tommasa Campanella. 205

4-) İspanyolDüşünürleri: Vitoria ve Suarez. 206

5-) HugoGrotius. 208

6-) ThomasHobbes. 209

7-) JohnLocke. 210

a-) Doğa durumu ve bu halde insanınhakları 210

b-) Mülkiyet 212

c-) Uygar/siyasal toplum/devlet ve bunageçiş ve sözleşme. 214

d-) İktidarın bölüşümü, kullanımı vesınırı 217

e-) Hoşgörü. 222

8-)Montesquieu ve Voltaire. 223

a-) Montesquieu. 223

b-) Voltaire. 226

9-) J. J.Rousseau. 228

a-) Doğa durumu, mülkiyet ve eşitlik. 229

b-) Toplum sözleşmesi 235

c-) Yönetim biçimleri 239

d-) Laiklik ve hoşgörü. 242

e-) Eğitim üzerine. 243

10-) ThomasPaine. 244

B- Düşünceve Eylemin, Hukuksal-Siyasal Alanda Yansımaları 247

1-)İngiltere’de 17. ve 18. Yüzyıl Belgelerinden Örnekler 247

a-) Kral James I’in 1603 ve 1609yıllarında Parlamentoda yaptığı konuşma. 247

b-) Haklar Dilekçesi (1628) 250

c-) Kral Charles I’in yargılanıp ölümcezasına mahkum ve infaz edilmesi (1649) 251

d-) Habeas Corpus Act (1679) 253

e-) Haklar Bildirisi (1689) 253

f-) İhanet Suçu Yargılaması Yasası(1696) 255

g-) Act of Settlement (1701) 255

2-)Amerika’da Öncü Nitelikli 18. Yüzyıl Belgeleri 256

a-) Haklar Bildirisi (1765) 256

b-) Virginia Haklar Bildirisi (1776) 258

c-) Mecklenburg Bağımsızlık Bildirisi(1775) ve Amerikan Bağımsızlık

     Bildirisi  (1776).................................................................................................... 260

d-) Pennsylvania Anayasası (1776) veMassachusetts Anayasası (1780) 263

e-) ABD Anayasası (1787) 265

i-) Anayasanın kabul edilmesi 265

ii-) 1787 Anayasasında devletinorganları ve erkler ayrılığı 267

iii-) ABD Yüksek Mahkemesinin anayasayauygunluk denetimi yolunu açması 268

iv-) 1787 Anayasasında bireysel haklarhiç mi yoktu?. 273

v-) 1787 Anayasasında uluslararasıandlaşmalar da ülkenin üstün hukukuna dahildir 274

vi-) 1787 Anayasasına haklar listesinineklenmesi (1791) 275

3-) KıtaAvrupa’sında Öncü Belgeler 276

a-) İsveç Birlik ve Güvenlik Yasası(1789) 276

b-) Polonya Anayasası (1791) 277

c-) Prusya Genel Kodu (1791) 282

d-) Fransa’da 18. Yüzyıl BelgelerindenÖrnekler 283

i-) Paris Parlamentosunun 03/05/1788tarihli Bildirisi 283

ii-) Feodal Sistemin İlgası Kararnamesi(1789) 284

iii-) İnsan ve Yurttaş HaklarıBildirisi (1789) 288

iv-)“İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi” (1789) ile “Kadının ve Kadın Yurttaşın

Hakları  Bildirisi”nin (1791) karşılaştırılması....................................................... 290

v-) Fransa Anayasaları (1791 ve 1793) 297

4-) 19.Yüzyıl Erken Dönem Anayasaları 299

a-) İspanya/Cadiz Anayasası (1812) 299

b-) Norveç Anayasası (1814) ve HollandaAnayasası (1815) 301

c-) Belçika Anayasası (1831) 302

d-) Prusya Anayasası (1851) 303

C-Burjuvazinin Hakları - İnsan Hakları 304

1-) HaklarınTemeli Olarak Mülkiyet Hakkı 305

2-) Burjuva Sınıfı İçin Geçerli Haklar: SeçmeHakkı – Mülkiyet İlişkisi 305

3-) CinsiyetAyrımcı ya da Erkek Egemen Anlayışı Yansıtan Haklar 309

4-) BelliToplumsal Kesimlerin Dışlanması 310

5-) HaklarınEvrenselliği Temasının ya da Yanılsamasının Üretilmesi 311

6-) AraSonuç: Kazanımların Anlamı 312

D- HakBildirileri - Anayasalar: Etkileşim ve Dönüştürme. 312

1-) OsmanlıBelgelerinde Bu Sürecin Saptanması 312

2-)Mülkiyet, Cinsiyet ve Yaş Unsurları Bakımından Osmanlı ve Cumhuriyet Seçim  Mevzuatı 316

a-) Osmanlı dönemi mevzuatı 317

b-)Osmanlı ve Cumhuriyet döneminde mahalli seçimler: Belediye seçimleri

     mevzuatı.............................................................................................................. 320

c-)Cumhuriyet döneminde mahalli seçimler: Köy muhtar ve ihtiyar heyeti

     seçimleri mevzuatı.............................................................................................. 322

d-) Şehir ve kasabalarda mahalle muhtarve ihtiyar heyeti seçimleri mevzuatı 325

e-) İl Genel Meclisi seçimleri mevzuatı 326

f-) Cumhuriyet döneminde genelseçimler: milletvekili seçimi mevzuatı 328

i-) Milletvekili seçme yaşı meselesi 331

ii-) Milletvekili seçilme yaşı meselesi 332

iii-) TBMM’de kadın temsilci sayısı veyüzdeleri 332

III - SANAYİDEVRİMİNDEN ERKEN 20. YÜZYILA: İŞÇİ SINIFININ VE İKİNCİ KUŞAK   

               HAKLARIN YÜKSELİŞİ VE ANAYASALAR  334

A- SanayiDevrimi, İşçi Sınıfının ve İstemlerinin Belirginleşmesi 334

1-) SanayiDevrimi ve Sosyal, Siyasal ve Hukuksal Yansıması 334

2-) RobertOwen: “Britanya’nın İşveren Fabrikatörlerine Mektup” (1818) 336

3-) Sanayidevrimi döneminde İngiltere’de çalışma şartları, çocuk istihdamı 338

a-) 19. yüzyıl İngiliz dokuma sanayindeçocuk işçiler 338

b-)Fabrikalarda çalışma şartları ve çocukların çalıştırılması (Çocuk Çalıştırma

 Komite Raporu, 1832)............................................................................................... 338

c-) Fabrika Yasaları (1802, 1833 ve1844): çocuk istihdamı, asgari çalışma yaşı ve   

     çalışma süresi dahil, genel olarak çalışmakoşulları 339

i-) 1802 tarihli ilk Fabrika Yasası 340

ii-) 1833 tarihli Fabrika Yasası 341

iii-) 1844 tarihli Fabrika Yasası 344

d-) Madenlerde çalışma şartları veçocukların çalıştırılması (Madenlerde Kadın ve Çocuk Çalıştırma KomisyonRaporu, 1842) 346

e-) Kömür Madenleri Yasası (1842):çocuk istihdamı, asgari çalışma yaşı ve çalışma süresi 347

f-) Makine kırıcılığı eylemleri 347

4-) İngiltere’de işçi taleplerinin siyasal taleplereevrilmesi ve düzenlemeler 350

a-) Reform Kanunu (1832) 350

b-) Halkın Bildirisi/Dilekçesi (1838) 351

5-)Fransa’da Geçici Hükümetin Çıkardığı İşçi Kararnamesi (1848) 352

B- 1848Devrimi, Anayasacılık Devinimi ve Sosyal Hakların Anayasallaşması 352

1-) 1848Fransa Anayasası 353

2-) 1848Frankfurt/(Alman) Anayasası 353

a-) Devletin yapılandırılması 354

b-) Haklar ve özgürlükler 355

c-) 1848 Anayasasının akıbeti 357

3-) 1848İsviçre Anayasası 358

a-) Devletin organları 359

b-) Anayasanın değiştirilmesi (1848,1874 ve 1891 düzenlemeleri karşılaştırmalı olarak) 362

c-) Haklar ve özgürlükler 364

4-) 1848İtalya Anayasası 365

C- 1848 Devrimi Sonrasında Ulusal veUluslararası Düzlemde Siyasal ve

    Hukuksal Gelişmeler.................................................................................................. 365

1-) Geneltespitler 365

2-) 1871Alman İmparatorluk Anayasası 367

3-) 1874İsviçre Anayasası 368

IV - LATİNAMERİKA’DAKİ GELİŞMELER. 371

A-Sömürgeleştirme Olgusunun Belirleyiciliği ve Pan-Amerikanizm.. 371

1-)Sömürgeleştirme Olgusunun Belirleyiciliği 371

2-)Pan-Amerikanizmin Erken Evreleri 373

B- LatinAmerika 19. Yüzyıl Anayasacılığı ve Yasalar. 375

1-) 19.Yüzyıl Latin Amerika Anayasacılığının Genel Özellikleri 375

2-) 19.Yüzyıl Latin Amerika Anayasalarından Örnekler 379

a-) 1826 Bolivya Anayasası 379

b-) 1833 Şili Anayasası 381

c-) 1853 Arjantin Anayasası 382

d-) 1857 Meksika Anayasası 383

3-) 19.Yüzyıl Latin Amerikasında Yasa Çıkarma Etkinliklerinden Örnekler 385

V – 20.YÜZYIL ANAYASACILIĞINDA BAŞLICA UNSURLAR  386

A- 20.Yüzyılın Başında İkinci Kuşak Hakları Kurumsallaştıran Anayasalar. 386

1-) 1917Meksika Anayasası ve Etkileri 386

a-) Devletin yapılandırılması 386

b-) Klasik haklar 387

c-) Ekonomik ve sosyal haklar 391

d-) Laik Anayasa. 393

e-) 1917 Meksika Anayasasının etkileri 394

2-) 1919Weimar Anayasası ve Etkileri 395

a-) Devletin organları ve erkinbölüşümü. 396

b-) Laik devlet ve dini özgürlükler 397

c-) Eşitlik ilkesi ve görünümleri 397

d-) Klasik haklar 398

e-) Ekonomik, sosyal ve kültürel haklar 399

f-) Evrensel asgari sosyal haklarıgüvence altına almaya yönelik uluslararası belge hazırlanması için girişimdebulunma taahhüdü  403

g-) 1919 Weimar Anayasasının etkileri 405

3-) 1920Estonya Anayasası 405

B- 20.Yüzyıl Liberal Burjuva Anayasalarında Ortak Özellikler. 406

1-) HaklarListesinin Yeri ve Kapsamı 407

2-) HaklarınKayıtlanması ve Olağan-Olağanüstü Rejim İkiciliğinin Benimsenmesi 409

3-)Anayasanın Üstünlüğü - Bağlayıcılığı İlkesi ve Güçler Ayrılığı ile YargısalDenetim.. 410

C-Anayasaların Görünmeyen Arka Yüzü: Ordunun Rolü ve Darbeler. 411

 

BÖLÜM2: MARXİST/SOSYALİST ÖĞRETİ VE HUKUKTA DEVLET, BİREY VE ÖZGÜRLÜK

 

I - MARXİST İNSAN HAKLARI ANLAYIŞININ KURAMSALTEMELLERİ 413

II -MARXİST/SOSYALİST HUKUK ÖĞRETİSİNDE İNSAN HAKLARI 418

A- SosyalistHukuk Öğretisinin İnsan Haklarını Temellendirmesi 418

B- BirKarşılaştırma Denemesi: Sosyalist ve Burjuva İnsan Hakları Anlayışları 421

1-) HaklarınKökeni ve Kaynağı 421

2-)Bildiriler ile İleri Sürülen Savın Niteliği 422

3-) EşitlikSavındaki Yanılsama ve Hakların Sunuluş Biçemi 422

4-) Haklar -Ödevler Bütünselliği 422

5-) İlkedeBütünleşme, Yöntemde Ayrılma. 423

III -SOSYALİST DEVLET DENEYİMİ: 20. YÜZYILIN İLK YARISINDA SSCB  424

A-Rusya’daki Gelişmeler ve Rusya Anayasası (1906) 424

1-)Rusya’nın Batılılaşması 424

a-) 17. Yüzyılın Sonundan 19. Yüzyılınİlk Yarısına. 424

b-) 19. Yüzyılın İkinci Yarısı:Serfliğin Kaldırılması (1861) 425

c-) Çar Alexander III ve Nikola II:Reformlardan geri dönüş, işçi grevleri ve şiddet yoluyla bastırılması 430

d-) 1906 Anayasasına doğru: Ekim 1905fermanı ve Aralık 1905 Duma için seçim kanunu  431

2-) Rusyaİmparatorluk Anayasası (1906) 433

a-) Devletin temel organları vebirbirleriyle ilişkileri 433

b-) Rus tebaasının hakları ve ödevleri 435

3-) 1906-1917 arasındaki gelişmeler 437

B- 1917Sosyalist Devrimi ve Devrim Sonrası Bildirileri 439

1-) BarışÜzerine Sovyetler İkinci Kongresi Kararnamesi (1917) 439

2-) RusyaHalklarının Hakları Bildirisi (1917) 440

3-) Emekçive Sömürülen Halkın Hakları Bildirisi (1918) 440

C- 1918 ve1924 Anayasaları ve Diğer Temel Yasalar. 441

1-) RusSosyalist Federal Sovyet Cumhuriyeti Anayasası (1918) 441

2-) SSCBAnayasası (1924) 443

3-) DiğerYasalar ve Kurumsallaşma. 444

D-) SSCBAnayasası (1936) 445

IV -1949-1989 DÖNEMİNDE SOSYALİST DEVLET ANAYASALARI VE GELİŞMELER  448

A- SosyalistDevletler Anayasaları 448

1-)Avrupa’daki Sosyalist Devletler Anayasalarından Örnekler 448

a-) 1949 ve 1972 Macaristan Anayasaları 449

b-) 1948 ve 1960 ÇekoslovakyaAnayasaları 450

c-) 1947 ve 1971 BulgaristanAnayasaları 450

2-) SSCBAnayasası (1977) ve 1988-1990 Evresi Değişiklikleri 451

a-) 1977 SSCB Anayasasının Hazırlanmasıve Kapsamı 451

b-) 1977 Anayasasında YapılanDeğişiklikler (1988-1990) 454

3-) Asya veAmerika’daki Sosyalist Devletler Anayasalarından Örnekler 456

a-) 1978 Çin Anayasası 456

b-) 1976 Küba Anayasası 457

c-) 1986 Nikaragua Anayasası 458

B- SosyalistDevletlerin Anayasalarında Temel Özellikler. 458

1-) SSCBAnayasaları, Halk Cumhuriyetleri Anayasalarına Model Olmuştur 458

2-) HaklarListesi ve Haklar - Ödevler Bütünselliği 459

3-) HaklarınKullanımının Genel Çerçevesi ve Anayasal Hakların Korunmasına Farklı Yaklaşım   461

4-) Tek -Partili Siyasal Modelin Kurumsallaştırılması, Savunulması ve İnsan Hakları 463

V – SOSYALİZMDEN LİBERALİZME GEÇİŞ: AVRUPA’DA 1990-1993DÖNEMİ   

        ANAYASALARI 467

A- Balkanlarve Orta Avrupa’da Yeni Anayasalar. 467

1-)Bulgaristan Cumhuriyeti Anayasası (1991) 467

2-) RomanyaCumhuriyeti Anayasası (1991) 468

3-)Hırvatistan Cumhuriyeti Anayasası (1990) 469

4-) ÇekCumhuriyeti Anayasası (1992) ve Slovak Cumhuriyeti Anayasası (1992) 470

a-) Çek Cumhuriyeti Anayasası (1992) 471

b-) Slovak Cumhuriyeti Anayasası (1992) 472

5-)Macaristan Cumhuriyeti Anayasası (1990) 473

6-) PolonyaCumhuriyeti Anayasası (1992) 474

B- DoğuAvrupa’da Yeni Anayasalar. 475

1-) EstonyaCumhuriyeti Anayasası (1992) 475

2-) RusyaFederasyonu Anayasası (1993) 477

C-Avrupa’daki Yeni Anayasalarda Anayasa Uygunluk Denetimi ve Siyasi Parti Kapatma  478

1-) AYM’ninKompozisyonu, Yetkileri ve Anayasaya Uygunluk Denetimi 478

a-) Bulgaristan Cumhuriyeti Anayasası(1991) 478

b-) Romanya Cumhuriyeti Anayasası(1991) 479

c-) Hırvatistan Cumhuriyeti Anayasası(1990) 480

d-) Slovenya Cumhuriyeti Anayasası(1991) 481

e-) Çek Cumhuriyeti Anayasası (1992) 482

f-) Slovak Cumhuriyeti Anayasası (1992) 482

g-) Macaristan Cumhuriyeti Anayasası(1990) 483

h-) Polonya Cumhuriyeti Anayasası(1992) 484

i-) Estonya Cumhuriyeti Anayasası(1992) 484

2-) SiyasiParti Kapatma. 486

a-) Bulgaristan Cumhuriyeti Anayasası(1991) 486

b-) Romanya Cumhuriyeti Anayasası(1991) 486

c-) Hırvatistan Cumhuriyeti Anayasası(1990) 487

d-) Slovenya Cumhuriyeti Anayasası(1991) 487

e-) Çek Cumhuriyeti Anayasası (1992) 487

f-) Slovak Cumhuriyeti Anayasası (1992) 487

g-) Polonya Cumhuriyeti Anayasası(1992) 488

h-) Estonya Cumhuriyeti Anayasası(1992) 488

 

BÖLÜM3: GELENEKSEL KÜLTÜR ÇEVRELERİNDE DEVLET, BİREY VE ÖZGÜRLÜK

 

I - GELENEKSEL KÜLTÜR ÇEVRELERİNİN İNSAN HAKLARI ANLAYIŞIBAKIMINDAN    

     ORTAKPAYDALARI 489

II - ASYA’DAKİ BAŞLICA KÜLTÜR ÇEVRELERİ 491

A- ÇinKültür Çevresi 492

1-)Feodalite ve İmparatorluk Dönemlerinde Hukuksal-Siyasal Sistem.. 492

2-)Konfüçyüs’ten Wang An-şı’ye (M.Ö. 500’lerden - M.S. 11. Yüzyıla) Geleneksel ÇinDüşüncesinde Evrilme  493

a-) Konfüçyüs (M.Ö. 551-479) 493

b-) Mensiyüs (İ. Ö. 372-289) 496

c-) Yönetme Erkinin Temeli veÇerçevesine İlişkin Genel Değerlendirme. 499

3-) Çin’inBatıya Açılması 502

4-) 20. Yüzyılınİlk Yarısında Çin’de  AnayasacılıkHareketi 502

a-) Anayasa İlkeleri (1908) 502

b-) Çin Geçici Anayasası (1912) 503

c-) Çin Geçici Anayasası (1931) 504

d-) Çin Cumhuriyeti Anayasası (1947) 504

B- JaponKültür Çevresi 506

1-)Geleneksel Japon Kültüründe Hakkın Temellendirilişi 506

2-) 1889Japonya Anayasası ve Taisho Demokrasisi (1912-1926) 507

a-) Meiji Restorasyonu ve JaponyaAnayasası (1889) 507

b-) Taisho Demokrasisi 510

C- HintKültür Çevresi 510

1-) Eski Hint Uygarlığı, Hinduizm Öğretisi, KastSistemi ve İnsan Hakları 510

2-) BudaÖğretisi 515

3-) 20.Yüzyılın İlk Yarısında Gelişmeler 516

III - İSLAM ÖĞRETİ VE UYGULAMASI 517

A- İslam’ın İnsan Hakları Anlayışı veModern İnsan Hakları Öğretisi

 ile Bütünleştiği Görüşü.................................................................................................. 520

1-) İslami Kaynaklardaki İlkelerin veHakların Saptanması ve Modern

Belgelerdekilerle Karşılaştırılması................................................................................. 520

2-) GenelDeğerlendirme. 523

B- İslam’ınİnsan Hakları Anlayışının Modern İnsan Hakları Öğretisi ile BütünleşmediğiGörüşü  524

1-)Eşitliksizci ve Ayrımcı Temellendirme. 524

2-)Eşitliksizci, Ayrımcı ve Baskıcı Uygulama. 530

3-) İslamDünyası Devletlerinde Anayasalar ve Uygulama. 533

IV - AFRİKAKÜLTÜR ÇEVRESİ 535

A- BireyinTemellendirilişi ve Siyasal Sistemin Ana Özellikleri 535

B-Geleneksel Afrika Kültüründe ve Hukukunda İnsan Hakları 537

C-Sömürgecilik Evresinden 20. Yüzyıla. 539

D- AfrikaDevletlerinde Anayasalar. 544

 

BÖLÜM4:  20. YÜZYILDAN GÜNÜMÜZE BÖLGESEL VEULUSLARARASI DÜZLEMDE GELİŞMELER

 

I - BÖLGESELDÜZEYDE ÖRGÜTLENME SÜRECİ VE İNSAN HAKLARI 547

A- LatinAmerika’da Bölgesel Örgütlenme. 547

B- OrtaAmerika Adalet Divanı (1907) 550

II - ULUSLARARASI HUKUKTA BİREYİN BELİRMESİ ve MİLLETLERCEMİYETİ (1920) 555

A-Uluslararası Hukukta Birey. 555

B- MilletlerCemiyeti (1920) ve Kellog Paktı (1928) 558

1-)Milletler Cemiyeti Misakı ve Türkiye’nin Milletler Cemiyeti Misakı’na Katılması 558

2-)“Uluslararası Daimi Adalet Divanı”, Divan Statüsü ve Değişiklikleri veTürkiye’nin Divan Statüsü Protokolüne Katılması 563

3-) “KelloggPaktı” (1928) ve Türkiye. 568

C- UzmanlıkBirimlerinin Katkıları ve “Uluslararası İnsan Hakları 

     Bildirisi” (1929) 570

III - BAZISPESİFİK HAKLAR BAĞLAMINDA GELİŞMELER  572

A-Azınlıkların Korunması 572

1-)Azınlıkların Korunmasına İlişkin Başlıca Andlaşmalar (Westphalia  

     AndlaşmalarındanMilletler Cemiyetine) 572

2-)24/07/1923 Tarihinde İmzalanan “Lozan Andlaşması”nda Azınlıkların Korunması Hükümleri 575

3-)Azınlıkların Korunmasının Kapsamı 579

B- Kölelikve Kaldırılmasına Yönelik Girişimler. 581

1-) Kölelikve Köle Ticareti Olgusu. 581

a-) Yeni Dünyada kölelik: kapsamı vekurumsallaştırılması 581

i-) Şeker ve kahve üretimi alanlarında emek gücügereksinimi ve kitlesel  

     köleleştirme. 581

ii-) Yeni Dünyaya getirilen köleler vedemografik dönüşüm.. 582

iii-) Kölelere ilişkin yasalar 587

iv-) ABD’de kölelik. 588

v-) Köleliğe karşı ayaklanmalar 592

b-) Ulusal Düzlemde KöleliğinKaldırılmasına Yönelik Girişimler 593

c-) Osmanlı Devleti’nde Kölelik, KöleTicareti ve Köleliğin Kaldırılması 596

i-) Osmanlı Devleti’nde kölelik kurumu. 597

ii-) Gayrimüslimlerin köle edinmesi 600

iii-) Yavaş ve gönülsüz bir süreç:Osmanlı Devleti’nde köleliğin kaldırılması ve düzenlemeler 602

2-) Kölelikve Köle Ticareti Olgusuna Yaklaşımlardan Örnekler 608

a-) Kölelik kurumunu meşrulaştırandüşünürler ve görüşler 608

b-) Kölelik kurumunun meşru olmadığınısavunan düşünürler ve görüşler 611

3-) 19.Yüzyılda Uluslararası Andlaşmalarla Köleliğin Kaldırılması Girişimleri 617

C- YaşamHakkı-Ölüm Cezası Sorunu. 618

1-) ÖlümCezası Sorununa Yaklaşımdan Örnekler 618

2-) UlusalDüzenlemelerde Yaşam Hakkı ve Ölüm Cezası 622

a-) İngiltere ve ABD. 622

b-) Fransa. 627

c-) Ölüm Cezasının KaldırılmasıSürecinin İvme Kazanması 629

d-) Osmanlı Hukukunda ve UygulamasındaÖlüm Cezası ve İşkence. 631

i-) Mevzuat 631

ii-) İşkenceyle birleşen ölüm cezaları 633

iii-) Aleni infaz ve teşhir 636

iv-) Kadınlara uygulanan ölüm cezası veişkence. 637

3-)Sosyalist Devlet Modeli Örneği Olarak SSCB’de (1917-1989) ve ardılı RusyaFederasyonu’nda Ölüm Cezası Sorunu  639

4-) Ulusalüstü Belgelerde YaşamHakkının Tanınması ve Ölüm Cezasının

    Yasaklanması............................................................................................................ 644

a-) Genel Nitelikli Belgelerde YaşamHakkı 644

b-) Ölüm Cezasının Kaldırılmasına ÖzgülenenBelgeler 646

 

BÖLÜM5: MODERN İNSAN HAKLARI KAVRAMI

 

I - İNSAN HAKLARI KAVRAMINA İLİŞKİN BELİRLEMELER  649

A- İçeriğiBelirlemeyi Güçleştiren Başlıca Sorunlar. 649

1-) Genişleme ya da Enflasyon Sorunu. 650

2-) EgemeninTek Yanlı Dayatması ve Çifte Standartlı Yaklaşım Sorunu. 650

3-)Çok-boyutluluk ve Terimler Birlikteliğinden Kaynaklanan Sorun. 653

B- İçeriğiBelirlemeyi Kolaylaştırmak Üzere Alan Sınırlama Girişimi 654

1-) Hukuk Disiplini EksenindeÖzgürlük ve Hak. 655

2-) Haklara İlişkin Bazı Sınıflamalar 661

a-) Pozitif Haklar-Negatif HaklarSınıflaması 661

b-) Yasal Haklar-Moral HaklarSınıflaması 662

c-) Hakların Konularına GöreSınıflanması 663

d-) Hakların Öznelerine GöreSınıflanması 664

e-) Hakların Sınırlandırılmalarına GöreSınıflanması 665

f-) Hakların Olağan-Olağanüstü RejimeGöre Sınıflanması 666

II - HUKUK KAVRAMIOLARAK İNSAN HAKLARI 666

A- UlusalHukuk Öğretisinden Yaklaşım Örnekleri 667

B-Uluslararası Doktrinden Örnekler. 669

 

BÖLÜM6 : İNSAN HAKLARININ TEMELLENDİRİLMESİ

 

I -TEMELLENDİRME-KİMLEMEDE UNSURLAR  675

A- İnsanHaklarının Temellendirilmesinde Başlıca Veriler. 675

1-) İnsan Hakları Tarihsel GelişmeninÜrünüdür 675

2-) Dinamik İçeriğe Sahiptir 676

B-Bilimsel-Teknolojik İlerleme ve İnsan Hakları Anlayışı İlişkisi 677

II –KÜLTÜREL GÖRECELİK VE KÜLTÜREL ÇOĞULCULUK  680

A- İnsanHakları Anlayışında Tekelciliğin Panzehiri: Kültürel Çoğulculuk. 680

B- KültürelÇoğulculuk-Kültürel Görecelik. 684

C- Bir TemaOlarak Evrensellik. 685

D- İnsanHaklarını Temellendirmede “İnsanın Yapabilirlikleri Gücü”nden “İnsan Onuru”naGeçiş  688

E- İnsanHaklarını Kimleme Denemesi 690

KAYNAKÇA. 693