ÖNSÖZ.. III
KISALTMALAR.. V
İÇİNDEKİLER.. VII
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK STOKLAR
1.1. GENELOLARAK STOK KAVRAMI 1
1.1.1. StokKavramı 1
1.1.2.Stokların Sınıflandırılması 1
1.1.2.1.Hammaddeler 1
1.1.2.2.Yarı Mamuller 2
1.1.2.3.Mamuller 2
1.1.2.4.Ticari Mallar 2
1.1.2.5.Hazır Parçalar 2
1.1.2.6.Yardımcı Malzemeler 2
1.1.2.7. YanÜrünler 3
1.1.2.8.Atık. 3
1.1.2.9.Hurda. 3
1.1.2.10.Konsinye Mallar 3
1.1.3.Stokların Fonksiyonları 3
1.2. YÖNETİMAÇISINDAN STOKLAR.. 4
1.2.1.İşletmelerde Stok Bulundurma Nedenleri 4
1.2.1.1.Belirsizliklere Karşı Hazırlıklı Olma. 4
1.2.1.2.Ölçek Ekonomilerinden Yararlanma. 5
1.2.1.3.Spekülatif Amaçlı Nedenler 5
1.2.1.4.İşletme Faaliyetlerinin Sürekliliğini Sağlama. 6
1.2.2. StokYönetimi 6
1.2.3. StokKontrolünü Etkileyen Faktörler 7
1.2.3.1.Miktar İskontoları 7
1.2.3.2.Sipariş Maliyetleri 7
1.2.3.3.Direkt Malzeme Maliyetleri 7
1.2.4. StokKontrol Yöntemleri 7
1.2.4.1.Gözle Kontrol Yöntemi 7
1.2.4.2. ABCYöntemi 7
1.2.4.3. TekKutu Yöntemi 9
1.2.4.4.Çift Kutu Yöntemi 9
1.2.4.5.Sabit Sipariş Periyodu Yöntemi 10
1.2.4.6.Sabit Sipariş Miktarı Yöntemi 10
1.2.4.7.Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) Sistemi 10
1.2.5. StokMaliyetleri 11
1.2.5.1.Sipariş Maliyeti 11
1.2.5.2.Üretime Hazırlık (Kurulum) Maliyeti 12
1.2.5.3.Satın Alma Maliyeti 12
1.2.5.4.Üretim Maliyeti 12
1.2.5.5.Stok Bulundurma Maliyeti 13
1.2.5.6.Stok Bulundurmama (Stoksuzluk) Maliyeti 13
1.3.MUHASEBE AÇISINDAN STOKLAR.. 14
1.3.1.Tekdüzen Hesap Planında Stoklar 14
1.3.1.1.Genel Olarak Tekdüzen Hesap Planı 14
1.3.1.2.Stoklar ile İlgili Hesaplar 15
1.3.1.2.1.İlk Madde ve Malzeme. 15
1.3.1.2.2.Yarı Mamuller-Üretim.. 15
1.3.1.2.3.Mamuller 16
1.3.1.2.4.Ticari Mallar 16
1.3.1.2.5.Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri 16
1.3.1.2.6.Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri 16
1.3.1.2.7.Diğer Stoklar 17
1.3.1.2.8.Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı 17
1.3.1.2.9.Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar 18
1.3.1.2.10.Elden Çıkarılacak Stoklar 18
1.3.2.Stoklarda Üretim Maliyetleri 18
1.3.2.1. İlkMadde ve Malzeme Giderleri 18
1.3.2.1.1.Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 18
1.3.2.1.2.Endirekt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 19
1.3.2.2.İşçilik Giderleri 20
1.3.2.2.1.Direkt İşçilik Giderleri 21
1.3.2.2.2.Endirekt İşçilik Giderleri 21
1.3.2.3.Genel Üretim Giderleri 22
1.3.2.3.1.Sabit Genel Üretim Giderleri 22
1.3.2.3.2.Değişken Genel Üretim Giderleri 22
1.3.3.Maliyet Yöntemleri 23
1.3.3.1. TamMaliyet Yöntemi 23
1.3.3.2.Değişken Maliyet Yöntemi 24
1.3.3.3.Normal Maliyet Yöntemi 25
1.3.3.4.Direkt Maliyet Yöntemi 27
1.3.3.5.Kapsamına Göre Maliyet Yöntemleri ile İlgili Örnek. 27
5.2.2.6. TMS 2’de Normal MaliyetUygulaması 29
1.3.4. OrtakÜrünler ve Yan Ürünler 33
1.3.4.1.Ortak Ürünler 33
1.3.4.1.1.Birleşik Maliyetleri Dağıtım Yöntemleri 34
1.3.4.1.1.1.Üretim Miktarı Esasına Göre Dağıtım.. 35
1.3.4.1.1.2.Satış Fiyatı Esasına Göre Dağıtım.. 38
1.3.4.1.2.Ortak Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi 41
1.3.4.2.YanÜrünler 42
1.3.4.2.1.Genel Açıklama. 42
1.3.4.2.2.Yan Ürünlerin Muhasebeleştirilmesi 43
1.3.4.2.2.1.Yan Ürünlerin Stoklara Alınarak
Muhasebeleştirilmesi 43
1.3.4.2.2.2.Yan Ürünlerin Stoklara Alınmadan
Muhasebeleştirilmesi 44
1.3.5.Stoklar ile İlgili Muhasebe Belgeleri 45
1.3.5.1.Genel Açıklama. 45
1.3.5.2.Ticari Belgeler 46
1.3.5.2.1.Fatura. 46
1.3.5.2.2.Sevk İrsaliyesi 48
1.3.5.2.3.İrsaliyeli Fatura. 48
1.3.5.2.4.Müstahsil Makbuzu. 49
1.3.5.2.5.Perakende Satış Vesikaları 49
1.3.5.2.6.Gider Pusulası 50
1.3.5.2.7.Ambar Tesellüm Fişi 50
1.3.6.Stoklar ile İlgili Muhasebe Defterleri 51
1.3.6.1.Genel Açıklama. 51
1.3.6.2.Ticari Defterler 51
1.3.6.2.1.İmalat Defteri 51
1.3.6.2.2.Kombine İmalatta İmalat Defteri 52
1.3.6.2.3.Bitim İşleri Defteri 52
1.3.6.2.4.Ambar Defteri 52
İKİNCİ BÖLÜM
STOKLAR İLE İLGİLİ MALİ OLAYLARINMUHASEBELEŞTİRİLMESİ
2.1. TİCARİMAL ALIMLARI 53
2.2.HAMMADDE ALIMLARI 54
2.3. YOLDAKİMALLAR.. 55
2.4. TİCARİMAL SATIŞI 55
2.4.1.Sürekli Envanter Yönteminde Ticari Mal Satışı 55
2.4.2.Aralıklı Envanter Yönteminde Ticari Mal Satışı 56
2.5. MAMULMAL SATIŞI 57
2.5.1.Sürekli Envanter Yönteminde Mamul Mal Satışı 58
2.5.2.Aralıklı Envanter Yönteminde Mamul Mal Satışı 58
2.6.KONSİNYE MAL SATIŞI 60
2.6.1.Konsinye Gönderen (Konsinyatör) Açısından. 60
2.6.1.Konsinye Alan (Konsinyi) Açısından. 62
2.7. İADELER.. 64
2.7.1. Alışİadeleri 64
2.7.2. Satışİadeleri 64
2.8.İSKONTOLAR.. 65
2.8.1. MalAlış İskontoları 66
2.8.2. MalSatış İskontoları 66
2.9.HAMMADDELERİN ÜRETİME SEVK EDİLMESİ 67
2.10.ÜRETİLEN MAMULLERİN STOK HESABINA ALINMASI 67
2.11. STOKSAYIM FARKLARI 69
2.11.1. StokSayım Noksanlıkları 70
2.11.2. StokSayım Fazlalıkları 72
2.12.STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ.. 73
2.13.MALLARDA SİGORTA TAZMİNATI 75
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
STOKLARDA ENVANTER
3.1.ENVANTERİN TANIMI 77
3.2. ENVANTERZAMANI 78
3.3.ENVANTER İŞLEMLERİNİN YARARLARI 78
3.4.ENVANTER İŞLEMLERİNİN AMAÇLARI 79
3.5.ENVANTER ÇEŞİTLERİ 79
3.5.1.Yapılış Zamanına Göre Envanter Çeşitleri 80
3.5.1.1.Kuruluş Envanteri 80
3.5.1.2.Dönem Sonu Envanteri 80
3.5.1.3.Tasfiye Envanteri 80
3.5.1.4.Devir Envanteri 81
3.5.2.Yapılış Şekline Göre Envanter Çeşitleri 81
3.5.2.1.Muhasebe Dışı Envanter 81
3.5.2.1.1.Bilanço Hesapları ile İlgili Envanter İşlemleri 81
3.5.2.1.2.Maliyet Hesapları ile İlgili Envanter İşlemleri 82
3.5.2.1.3.Gelir Tablosu Hesapları ile İlgili Envanter İşlemleri 82
3.5.2.2.Muhasebe İçi Envanter 82
3.6.STOKLARDA ENVANTER YÖNTEMLERİ 83
3.6.1.Sürekli Envanter Yöntemi 83
3.6.2.Aralıklı Envanter Yöntemi 84
3.7.ENVANTER DEFTERİ VE LİSTELERİ 86
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
STOKLARDA DEĞERLEME
4.1.DEĞERLEMENİN TANIMI 89
4.2. TÜRKTİCARET KANUNU’NDA DEĞERLEME. 89
4.3. SERMAYEPİYASASI MEVZUATINDA DEĞERLEME. 91
4.4.TÜRKİYEMUHASEBE STANDARTLARI’NDA DEĞERLEME. 92
4.4.1.Tarihi Maliyet 93
4.4.2. CariMaliyet 93
4.4.3.Gerçekleşebilir Değer (Ödeme Değeri) 93
4.4.4.Bugünkü Değer 93
4.5. VERGİUSUL KANUNU’NDA DEĞERLEME. 94
4.6. DEĞERLEMENİNFONKSİYONLARI 94
4.7.TAHAKKUK ESASI VE DÖNEMSELLİK İLKESİ 94
4.8. STOKDEĞERLEME ÇEŞİTLERİ 95
4.8.1.Girişte Değerleme. 95
4.8.2.Çıkışta Değerleme. 95
4.8.3.Envanterde Değerleme. 95
4.9. STOKDEĞERLEME YÖNTEMLERİ 96
4.9.1.Gerçek Maliyet Yöntemi 96
4.9.2.Ortalama Maliyet Yöntemi 98
4.9.2.1.Basit Ortalama Maliyet Yöntemi 98
4.9.2.2.Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi 99
4.9.2.2.1.Dönem Sonu Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi 100
4.9.2.2.2.Hareketli Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi 101
4.9.3. İlkGiren İlk Çıkar Yöntemi (FIFO) 102
4.9.4. SonGiren İlk Çıkar Yöntemi (LIFO) 104
4.9.5. YeniGiren İlk Çıkar (NIFO) 106
4.9.6.Perakende Satış Yöntemi 107
4.9.7.Piyasa ve Maliyet Değerinden Küçük Olanı ile Değerleme. 109
4.9.8. EmsalBedel ile Değerleme. 109
4.9.9. TemelStok Değeri ile Değerleme. 111
4.9.10.Standart Maliyet Yöntemi 111
4.9.11.Yerine Koyma Değeri ile Değerleme Yöntemi 113
BEŞİNCİ BÖLÜM
VERGİ USUL KANUNU KAPSAMINDA STOKLAR
5.1. VERGİUSUL KANUNUNDA DEĞERLEME KURALLARI 115
5.1.1.Değerleme Günü. 115
5.1.2.Değerlemenin Teklik İlkesi 115
5.1.3.Değerlemede Tek Ölçek Kullanma İlkesi 116
5.1.4.Gerçekleşmeyen Kâr ve Zararlar 116
5.2. VERGİUSUL KANUNUNDA DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ 116
5.2.1.Maliyet Bedeli 116
5.2.2. BorsaRayici 118
5.3.3.Tasarruf Değeri 119
5.2.4.Mukayyet Değer (Kayıtlı Değer) 119
5.2.5.İtibari Değer (Nominal Değer) 119
5.2.6. VergiDeğeri 120
5.2.7. RayiçBedel 120
5.2.8. EmsalBedeli 121
5.3. VERGİUSUL KANUNUNDA STOKLARIN DEĞERLEMESİ 122
5.3.1. GenelAçıklama. 122
5.3.2.Üretilen Malların Değerlemesi 123
5.3.2.1.Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 123
5.3.2.2.Direkt İşçilik Giderleri 124
5.3.2.3.Genel Üretim Giderleri 124
5.3.2.4.Genel Yönetim Giderleri 125
5.3.2.5.Ambalaj Giderleri 126
5.3.3. SatınAlınan Malların Değerlemesi 126
5.3.3.1.Yurt İçinde Satın Alınan Mallarda Maliyet Unsurları 127
5.3.3.2.İthal Edilen Mallarda Maliyet Unsurları 128
5.3.4. Diğer Stokların Değerlemesi 129
5.3.4.1.İmalat Artıkları 129
5.3.4.2.Defolu Ürünler 129
5.3.4.3.Kıymeti Düşen Mallar 130
5.3.5. ZiraiMahsullerin ve Hayvanların Değerlemesi 131
5.3.5.1Zirai Mahsullerin Değerlemesi 131
5.3.5.2.Hayvanların Değerlemesi 132
5.3.6.Kıymeti Düşen Mallarda Değerleme. 132
5.3.6.1.Emsal Bedelin Tespit Edilmesi 132
5.3.6.2.Değeri Düşen Mallarda Takdir Komisyonuna
Başvurulmaması 133
5.3.6.3.Normal Firelerin Değerlemesi 133
5.3.6.4.İmalat Artıklarında Değerleme. 134
5.3.6.5.Çalınan ve Kaybolan Mallarda Değerleme. 134
5.3.6.6.Kıymeti Düşen, Çalınan ve Kaybolan Malların Sigortalı
Olması Durumu. 135
5.3.6.7.Defolu Ürünlerde Değerleme. 135
5.3.7.Stokların Değerlemesinde Özellikli Konular 135
5.3.7.1. KurFarklarının Durumu. 135
5.3.7.2.Vade Farklarının Durumu. 138
5.3.7.3.Kredi Faizlerinin Durumu. 138
5.3.7.4.Manipülasyon Giderlerinin Durumu. 140
5.3.7.5.İskontoların Durumu. 140
5.3.7.6.Ciro Primlerin Durumu. 141
5.3.7.7.Firelerin Durumu. 141
5.3.7.8.Zayi Olan Malların Durumu. 142
5.3.7.9.Konsinye Malların Durumu. 143
5.3.7.10.Stok Sayım Noksanlık ve Fazlalıklarının Durumu. 144
ALTINCI BÖLÜM
TÜRKİYE MUHASEBE STANDARTLARI KAPSAMINDA STOKLAR
6.1. GENELAÇIKLAMA.. 147
6.2.STANDARDIN AMACI 149
6.3.STANDARDIN KAPSAMI 149
6.4.TANIMLAR.. 150
6.4.1.Stoklar 150
6.4.2. NetGerçekleşebilir Değer 151
6.4.3.Gerçeğe Uygun Değer 152
6.5.STOKLARIN MALİYETİ 152
6.5.1. SatınAlma Maliyeti 154
6.5.2.Dönüştürme Maliyetleri 156
6.5.3. DiğerMaliyetler 156
6.5.3.1.Özel Siparişler 158
6.5.3.2.Normalin Üzerinde Gerçekleşen Üretim Maliyetleri 158
6.5.3.3.Depolama Giderleri 159
6.5.3.4.Stok Maliyeti ile İlgili Olmayan Yönetim Giderleri 160
6.5.3.5.Satış Giderleri 160
6.5.4.Maliyet Tespitinde Özellikli Durumlar 161
6.5.4.1.Hizmet Sunan İşletmelerde Stok Maliyeti 161
6.5.4.2.Canlı Varlıkların Hasatından Elde Edilen Tarımsal
Ürünlerin Maliyeti 164
6.5.4.3.Borçlanma Maliyetleri ve Vade Farkları 164
6.6. MALİYETÖLÇÜM TEKNİKLERİ 166
6.7. STOKMALİYETLERİNİ HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 166
6.8.STOKLARIN ENVANTERDE DEĞERLEMESİ 167
6.8.1.Stokların Değerlemesi 167
6.8.2.Stoklarda Değer Düşüklüğü. 169
6.8.3. NetGerçekleşebilir Değerin Tahmini 171
6.8.4. NetGerçekleşebilir Değerin Gözden Geçirilmesi 174
6.9.STOKLARIN GİDER OLARAK KAYDEDİLMESİ 176
6.10.RAPORLANACAKBİLGİLER.. 176
6.11.TMS 2STOKLAR STANDARDININ TÜRK VERGİ MEVZUATI(TVM) İLE KARŞILAŞTIRILMASI 178
6.11.1.Stokların Değerlemesi Açısından. 178
6.11.2.Ticari Malların Maliyeti Açısından. 180
6.11.3.Üretilen Mamullerin Maliyeti Açısından. 180
6.11.4. StokDeğer Düşüklüğü Karşılığı Açısından. 180
6.11.5. StokMaliyetlerini Hesaplama Yöntemleri Açısından. 181
6.11.6.Kapsama Göre Maliyet Yöntemleri Açısından. 182
6.11.7.Hizmet Maliyetlerinin Stoklanması Açısından. 183
6.11.8. MalAlışları ile İlgili Olan Vade Farkları Açısından. 187
6.11.9. MalAlışları ile İlgili Olan Kur Farkları Açısından. 194
6.11.10. MalAlışları ile İlgili Olan Kredi Faizleri Açısından. 194
YEDİNCİ BÖLÜM
KOBİ TFRS KAPSAMINDA STOKLAR
7.1. GENELAÇIKLAMA.. 197
7.2.STOKLARIN TANIMI VE ÖLÇÜLMESİ 199
7.3.STOKLARIN MALİYETİ 200
7.3.1. SatınAlma Maliyetleri 200
7.3.2.Dönüştürme Maliyetleri 202
7.3.2.1.Genel Açıklama. 202
7.3.2.2.Genel Üretim Maliyetlerinin Dağıtımı 203
7.3.2.3.Ortak Ürünler ve Yan Ürünler 203
7.3.2.3.1.Ortak Ürünler 204
7.3.2.3.2. YanÜrünler 205
7.3.3. DiğerMaliyetler 206
7.4.STOKLARA DÂHİL EDİLMEYEN MALİYETLER.. 207
7.5. HİZMETİŞLETMELERİNDE STOK MALİYETİ 208
7.6. MALİYETHESAPLAMA YÖNTEMLERİ 208
7.7.STOKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ.. 209
7.8.STOKLARIN GİDER OLARAK MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 209
7.9.DİPNOTTA AÇIKLANACAK BİLGİLER.. 210
KAYNAKÇA.. 211